آغاز فعالیت‌های انتخاباتی جریانات سیاسی برای تسخیر شوراها/سه‌قطبی اصولگرایان
روزنو :سیدجعفر تشکری‌هاشمی دیگر عضو شورای شهر تهران نیز تاکید کرد: «در هر صورت ما برای چهار سال انتخاب شدیم و باید در این مدت کار ر ا درست انجام دهیم. مازاد بر این ضرورتی ندارد الا اینکه مصلحتی بالاتر از موضوع را مجلس سراغ داشته باشد.»
شواهد حاکی از این است که لیدر «دولت در سایه» پس از ناکامی در سه دوره انتخابات ریاست‌جمهوری (سال‌های ۱۳۹۲، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۳) حالا راه دیگری را برای خود برگزیده است. آنها با محوریت سعید جلیلی، تکرار مسیری را هدف قرار داده‌اند که محمود احمدی‌نژاد را در سال۱۳۸۴ به ریاست‌جمهوری رساند.
سعید جلیلی، دبیر سابق شورای‌عالی امنیت ملی، در اظهارنظر اخیر خود به موضوع انتخابات شوراهای شهر و روستا پرداخته و درباره بودجه عمرانی شهرداری‌ها صحبت کرده است: «بودجه عمرانی پنج کلان‌شهر کشور از بودجه عمرانی دولت بیشتر است. بنابراین در انتخاب افراد با رویکردهای مناسب در انتخابات شوراها باید دقت کرد.»
او با دولت چهاردهم بر سر میز وفاق ننشسته است. اما اینطور به نظر می‌رسد که برنامه‌هایی برای ورود به مدیریت شهری دارد تا حداقل در این حوزه به آرزوی دیرینه خود برسد. شاید هم انتخاب شهرداری به دلیل آن است که هنوز بر این تفکرند که شهرداری سکوی پرتاب به سوی پاستور و ریاست‌جمهوری است. اما پس از احمدی‌نژاد قفل شهرداری چنان محکم بوده که نه محمدباقر قالیباف توانست از شهرداری به ریاست‌جمهوری برسد نه علیرضا زاکانی.
جلیلی شاید روی تهرانی که در ریاست‌جمهوری به او رای داده‌اند نیز حساب کرده است؛ به همین پشتوانه شاید وارد کارزار انتخابات شوراها می‌شود یا از لیستی حمایت کند که او را به عنوان شهردار تهران انتخاب کنند. اما مطمئناً ورود جلیلی و حامیانش به هفتمین دوره انتخابات شورای شهر تهران معادلات جریان اصولگرایان را تغییر خواهد داد.
در این میان ائتلاف بین اصولگرایان با جلیلی شاید دور از عقلانیت به نظر برسد چراکه او در آخرین شب‌های ریاست‌جمهوری، با خاموش کردن تلفن همراهش، از انصراف به نفع محمدباقر قالیباف سر باز زد و اصولگرایان را حیران کرد تا شکاف میان اصولگرایان عمق بیشتری به خود بگیرد. اما مسلم این است که حضور یا حمایت او از لیستی در شورای شهر تهران تمام نقشه‌های اصولگرایان را نقش بر آب کرده و برنامه‌هایی که بعد از سقوط بالگرد سیدابراهیم رئیسی پایه‌ریزی کرده بودند را پوچ می‌کند.
فعالیت‌های پشت پرده
تحرکات جلیلی و حامیان او، حتی برنامه‌های علیرضا زاکانی، شهردار کنونی تهران را به‌هم می‌ریزد. چراکه او مجبور است یا با مرد بدعهد اصولگرا ائتلاف کند یا مقابل او بایستد تا برنامه‌هایش برای شهردار ماندن را پیش ببرد. زاکانی که در روزهای انتخابات ریاست‌جمهوری 1403 در پاسخ به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کنونی، گفته بود: «می‌مانم و نمی‌گذارم شما رئیس‌جمهور بشوید به لطف خدا.»
اما مرد ماندن نبود و انصراف داد: «تا پایان زمان قانونی رقابت ماندم اما تداوم راه شهید رئیسی مهم‌تر است. از جلیلی و قالیباف می‌خواهم وحدت کنند و مطالبه بحق نیروهای انقلاب را بی‌پاسخ نگذارند و مانع از تشکیل دولت سوم روحانی شوند. از مردم عزیز و هواداران سپاسگزارم و از ملامت‌ها نمی‌هراسم.»
او که در تمام مناظرات و مدت انتخابات پزشکیان را ادامه‌دهنده دولت سوم روحانی می‌دانست؛ پس از انتخابات به‌سرعت به چتر همان دولتی که آن را «دولت سوم روحانی» می‌خواند، پناه آورد تا در گردونه قدرت باقی بماند. او جلوی دوربین‌ها از پاسخ به این سوال که در دوره بعد در شهرداری می‌مانید؟ یا دوست دارید در شهرداری بمانید؟ طفره رفت و گفت: «ما تا روز آخر برنامه‌ریزی کردیم و کار می‌کنیم.»
و مدعی شد: «از خبرنگاران می‌شنود که در حال بستن لیستی برای انتخابات به شورای شهر تهران است.» او در پاسخ به این سوال که آیا از لیستی حمایت می‌کنید؟ گفت: «الان فقط با من درباره کار صحبت کنید.»
بااین‌حال، شنیده‌ها حاکی از آن است که فعالیت‌های پشت‌پرده آقای شهردار متوقف نشده و او در حال بستن لیستی است که با ورود آن به شورای شهر تهران، همچنان در رأس شهرداری پایتخت بماند و آواره پیدا کردن پست نشود.
نسل نو مقابل پایداری‌چی‌ها
در این میان، حزب «نسل‌نو» هفته گذشته با برگزاری کنگره‌اش، دور جدید فعالیت خود را آغاز کرده است. این حزب که نیروهای نزدیک به محمدباقر قالیباف در آن محوریت دارند؛ به‌طور جدی به میدان آمده تا اصولگرایان تندرو و پایداری‌چی‌ها را در انتخابات شوراها کنار بزند و با شعار «غلبه عقلانیت بر تحجر» وارد میدان انتخابات شود. این حزب آمده تا با جوانانی که جذب کرده است به مقابله با اصولگرایان بپردازد و با آنکه تازه پا گرفته است، قدیمی‌های قدرت را به حاشیه برانند و به قول خودشان «روح جدیدی با نگاه خردمند» را در میان اصولگرایان شکل دهند و روی دیگری از اصولگرایی را به منصه ظهور برسانند.
«نسل‌نو» یکی از احزاب نوپایی است که جمعه سوم اسفند دومین نشست این حزب با حضور تعدادی از نمایندگان مجلس، اعضای شورای شهر تهران و فعالان سیاسی و اجتماعی برگزار شد. در میان اعضای جدید شورای مرکزی این حزب، اسامی چهره‌هایی چون علی نیکزاد (نایب‌رئیس مجلس)، جواد نیک‌بین (نماینده مجلس) مهدی اقراریان (عضو شورای شهر تهران)، جعفر بندی‌شربیانی (عضو هیئت‌رئیسه شورای شهر تهران)، امیرابراهیم رسولی (مشاور سیاسی رئیس مجلس) محسن فتحی (نماینده مجلس) مهدی رمضانی (مشاور رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی) و سوده نجفی (عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران) جلب‌توجه می‌کند.
فرصت‌طلبی نکردیم
میانه‌روها هم قرار نیست از قافله انتخابات شوراهای شهر و روستا عقب بمانند. محمدباقر نوبخت و محمود واعظی ۲۸بهمن ماه در جمع‌بندی جلسه مشترک اعضای شورای مرکزی، دفتر سیاسی و دبیران استان‌های سراسر کشور حزب اعتدال و توسعه به موضوع انتخابات شوراهای شهر و روستا پرداختند و اعلام کردند: «بسته به شرایط کشور در انتخابات مشارکت خواهیم داشت و فاکتور اصلی عرصه دموکراسی یعنی صندوق رای را رها نخواهیم کرد. به‌عنوان یک حزب سیاسی ریشه‌دار نمی‌توانیم در «انتخابات» که کارویژه اصلی یک حزب است و به صورت مستقیم در آینده کشور و مردم تاثیرگذار است منفعل باشیم. در هیچ برهه‌ای فرصت‌طلبی نکردیم که بگوییم صرفاً در صورت وجود شرایط پیروزی در انتخابات حضور پیدا خواهیم کرد و همواره برای پیروزی در انتخابات تلاش خواهیم کرد. مطابق گذشته از رایزنی با اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل جهت هم‌افزایی استقبال می‌کنیم.»
البته اصلاح‌طلبان از جمله آنهایی که پیش از این و در دوره پنجم مدیریت شهر را در دست داشتند نیز به دنبال آن هستند که صندلی‌های سبز بهشت را از آنِ خود کنند. شکاف بین اصلاح‌طلبان هم عمیق است اما آنها مهارت پنهان کردن این عمق را دارند و به اندازه اصولگرایان آن را به نمایش نمی‌گذارند. البته جبهه اصلاحات و احزاب اصلاح‌طلب تاکنون موضع رسمی درباره برنامه انتخابات شوراها نگرفته‌اند. با این وجود، شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی از اصلاح‌طلبان به‌ویژه افرادی که پیش از این در مدیریت شهری حضور داشتند در پی تهیه لیست انتخاباتی هستند.
تلاش برای تمدید شوراها
با وجود شروع فعالیت‌های انتخاباتی جریان‌های سیاسی، مجلس به مقابله با انتخابات در خرداد 1404 پرداخته تا نشان دهد سکه این انتخابات روی دیگری هم دارد. رئیس و برخی از اعضای شورای‌عالی استان‌ها به دنبال آن هستند که از شرایط به وجود آمده، استفاده کرده و مدت حضور خود در مدیریت شهری را افزایش دهند. به همین دلیل با مجلس رایزنی کردند و مجلس در یک تصمیم بدون کارشناسی و با ابهامات بسیار تصمیم گرفت که شش‌ماه به عمر این دوره از مدیریت شهری بیافزاید. اما شورای نگهبان ایراداتی به این مصوبه مجلس گرفته و آن را مجدداً به مجلس ارجاع کرد. اما مجلس از موضع خود کوتاه نیامد و با وجود نامه آملی‌لاریجانی، باز هم «تمدید شوراها برای مدت 10 ماه» را تصویب کرد. حال باید دید که این مصوبه به تایید شورای نگهبان و مرحله اجرا می‌رسد یا خیر.
همزمانی انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس
پرویز سروری، نایب‌رئیس شورای شهر تهران، در واکنش به تمدید شش‌ماهه مدت فعالیت شوراها، اظهار کرد: «شورای نگهبان به دلیل اینکه این تمدید مغایر با قوانین بود، به آن ایراد گرفت. دولت اعلام کرده روند کاری خود را ادامه می‌دهد و خود را با مصوبات مجلس تطبیق خواهد داد. اگر مجلس نتواند مصوبه را اصلاح کند و انتخابات خرداد ۱۴۰۴ برگزار شود شاید دولت با مشکل برخورد کند اما دستگاه‌های اجرایی می‌توانند شرایط را مدیریت کنند. پنج انتخابات در مدت اخیر برگزار شده و به دولت و مردم فشار وارد شده و شاید برگزاری انتخابات در خردادماه چندان مناسب نباشد. از سویی انتخابات میان‌دوره‌ای نیز برگزار خواهد شد. ممکن است مجلس مدت تمدید فعالیت را بیش از شش‌ماه تصویب کند.»
سروری درباره همزمانی انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراها، تاکید کرد: «به دلیل اتفاقی که برای شهید رئیسی رخ داد انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری در یک سال انجام شد. باید سه انتخابات برگزار یا قانون انتخابات اصلاح می‌شد. به همین دلیل، جمع‌بندی این بود که اگر انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس در یک زمان برگزار شود، مناسب‌تر است و با استانی کردن، انتخابات شوراها را از گردونه خارج کنند.» او افزود: «مردم باید چهارساله انتخاب می‌کردند اما با توجه به شرایطی که پیش آمد، باید در این خصوص تصمیم گرفته می‌شد. اگر می‌خواستیم در دوره سوم برای دو سال انتخابات برگزار کنیم، باید هزینه زیادی می‌شد که دو سال شهرداری کار کند.»
ضرورتی به تمدید مدت شوراها نیست
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، در پاسخ به این سوال که «آیا مصوبات مجلس درباره تمدید دوره شوراها دقیق است؟»، گفت: «این تصمیمات باعث ایجاد سوالات بسیاری در افکار عمومی و سردرگمی شده است. شاید واقعیت این نباشد اما به قول شما اینطور به نظر می‌رسد که انگیزه‌ها مبهم است. مصوبه تمدید شش‌ماهه که از ابتدا مشخص بود قابل اجرا نیست؛ چراکه شروع به کار شورای شهر با ارائه بودجه شهرداری و برنامه‌ریزی برای سال آینده همزمان شده بود.»
او در پاسخ به این سوال که «عدم تصمیم‌گیری درست و به‌موقع مجلس باعث لطمه به انتخابات می‌شود؟»، گفت: «قطعاً انتخابات در این شرایط لطمه می‌خورد چراکه در دوره‌های گذشته که تاریخ انتخابات مشخص بود، روی لیست‌ها کار کرده و برای انتخابات آماده بودند اما حساسیت‌ها و شور و شوق پیش از انتخابات عملاً شکل نگرفته و نمی‌گیرد. به هر حال اختیار دست مجلس و تایید شورای نگهبان است.»
این عضو شورای شهر تهران در تشریح تمدید نزدیک به یک‌سال دوره شوراها، تاکید کرد: «به نظر من برگزاری انتخابات شوراها به صورت استانی و جدا شدن از انتخابات عمومی پس ذهن مجلس است. یعنی فکر می‌کنم می‌خواهد انتخابات مجلس را به صورت مستقل برگزار کند و از حالت ملی بودن خارج کند که استانی شود. اگر این موضوع باشد لطمه‌ای به انتخابات نمی‌خورد.»
امانی در پاسخ به این سوال که «با تفکیک انتخابات شوراها، مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری کاهش نمی‌یابد و هزینه افزایش پیدا می‌کند؟»، گفت: «اتفاقاً برخی معتقدند که این باعث انگیزه مشارکت بیشتر مردم می‌شود چون انتخابات شوراها به صورت محلی برگزار می‌شود. هزینه‌ها تفاوت چندانی نخواهد کرد چون باز هم برگزاری انتخابات بر عهده مجلس است.»
سیدجعفر تشکری‌هاشمی دیگر عضو شورای شهر تهران نیز تاکید کرد: «در هر صورت ما برای چهار سال انتخاب شدیم و باید در این مدت کار ر ا درست انجام دهیم. مازاد بر این ضرورتی ندارد الا اینکه مصلحتی بالاتر از موضوع را مجلس سراغ داشته باشد.»
