اولین شوک خروج صافولا به بازار/ روغن کمیاب شد؟

با توجه به گزارش‌های مردمی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای، کمبود روغن در بازار مشاهده شده است. معاون وزیر جهاد کشاورزی، موضوع کمبود روغن را مربوط به تخصیص ارز دانست. همچنین رئیس اتاق اصناف در این زمینه عنوان کرد: در بازار پایان سال، هیچ کمبودی در کالاهای اساسی وجود ندارد. مسئله اصلی، مدیریت توزیع است. در بازار توزیع، بسیاری از افراد اظهار نظر یا دخالت می‌کنند و شرایط را به سمتی می‌برند که بحران ایجاد شود.

به گزارش تجارت نیوز، موضوع کمبود روغن در بازار از دی ماه سال جاری مطرح است. پس از خروج شرکت عربستانی صافولا که بخش بزرگی از بازار روغن ایران را در دست داشت، روایات متعددی از کمبود روغن در بازار منتشر شد. با این حال، موضوع کمبود روغن در بازار برای مدتی رفع شد، اما به فاصله چند هفته، بار دیگر مردم از کمبود روغن در بازار خبر دادند.

مردم با فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای متوجه کمبود بسیاری از اقلام شب عید و ماه رمضان از جمله روغن شدند. موضوعی که نگرانی‌هایی را راجع به کمبود روغن و گرانی آن به وجود آورد.

آن طور که علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، به ایرنا توضیح داده، نقصان روغن در بازار به دلیل تغییر نرخ ارز بوده که با تصمیم دولت قرار شد سال آینده نیز ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به کالاهای اساسی اختصاص یابد.

معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد: بازار روغن ایران وابسته به واردات است. با وجود وابستگی 90 درصدی کشور به واردات، روغن مورد نیاز کشور تامین است و کمبودی در این خصوص وجود ندارد.

اما مشاهدات مردمی، از کمبود مقطعی روغن در بازار نشان دارد. باید دید که ماجرای واقعی کمبود روغن در بازار چیست؟
کمبود روغن مصرفی اصناف و صنایع

آن طور که ایرنا گزارش داده، علیرضا شریفی، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران، ضمن رد وجود مشکل در عرضه روغن مصرفی خانوار اعلام کرد: تولید و عرضه انواع روغن مصرفی خانوار با تمام توان ادامه دارد و مشکلی در این زمینه وجود ندارد و تنها مشکل، روغن مصرفی اصناف و صنایع است که با اجرای دستورات روز گذشته وزیر جهاد کشاورزی برطرف می‌شود.

به گفته شریفی، تاخیر طولانی در تخصیص ارز، به نتیجه نرسیدن عمده ثبت سفارشات مقارن با افزایش قیمت‌های جهانی روغن خام، کاهش استحصال روغن خام سویا توسط کارخانجات روغن‌کشی و باز نشدن به موقع ثبت سفارشات از دلایل اصلی مشکلات به وجودآمده در تولید و عرضه روغن نباتی است. اما با دستور وزیر جهاد کشاورزی، مطالبات ارزی پائیز صنعت روغن نباتی پرداخت و نیز توزیع روغن خام توسط شرکت بازرگانی دولتی انجام می‌شود.

با این که موضوع کمبود روغن به تخصیص ارز و تاخیرهای داخلی نسبت داده شده، اما نمی‌توان رد خروج صافولا از ایران بر بازار روغن را نادیده گرفت.
نقش صافولا در تلاطم بازار روغن

شرکت صافولا بهشهر که یک شرکت ایرانی-عربستانی است، در تولید روغن خوراکی نقش بسزایی داشت و شرکت‌هایی مانند لادن، بهار و نسترن وابسته به این گروه بودند. این بدان معناست که صافولا سهم عظیمی از بازار روغن را در دست داشت.

با این حال این شرکت تعطیل نشده، بلکه تنها سرمایه‌گذار آن تغییر کرده‌اند. این بدان معناست که شاید در آینده این شرکت بار دیگر به روال عادی خود بازگردد، اما این احتمال وجود دارد که شوک خروج شرکت عربستانی صافولا از ایران، بر محدود شدن عرضه به طور موقت اثر گذاشته باشد.
مشکل روغن مربوط به نحوه توزیع است

حمیدرضا رستگارپور، رئیس اتاق اصناف ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: در بازار پایان سال، هیچ کمبودی در کالاهای اساسی وجود ندارد. مسئله اصلی، مدیریت توزیع است. متاسفانه، در بازار توزیع، بسیاری از افراد اظهار نظر یا دخالت می‌کنند و شرایط را به سمتی می‌برند که بحران ایجاد شود.

وی ادامه داد: هیچ کمبودی در بازار وجود ندارد و با کسانی که اقدام به احتکار یا کم‌فروشی می‌کنند، به‌شدت و قاطعانه برخورد می‌شود. کالاهای اساسی به‌اندازه کافی وجود دارند و مشکل صرفا در نحوه توزیع است.

رستگارپور تشریح کرد: در حال حاضر، اتحادیه بنکداران مواد غذایی مسئولیت مدیریت و برنامه‌ریزی تامین کالا را بر عهده دارد. این اتحادیه ظرفیت بزرگی دارد و از افراد و اعضای توانمندی تشکیل شده است. باید از این ظرفیت‌های قانونی استفاده شود. شبکه توزیع مویرگی در اختیار این اتحادیه‌هاست و نقش آن‌ها باید پررنگ‌تر شود تا کالاهای اساسی را در سطح شهر و در تمامی نقاط کشور توزیع کنند.

رئیس اتاق اصناف گفت: مدیریت واحد در این حوزه ضروری است. این یعنی متولی امور باید یک جریان اقتصادی باشد که مسئولیت‌پذیر و پاسخگو باشد. اگر کشور به این نقطه برسد، مشکلی به‌وجود نمی‌آید. اکثر واحدهای صنفی، در حوزه توزیع کالا، خدمات گسترده‌ای ارائه می‌دهند.

وی افزود: در سطح شهر، سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها فعال هستند و باید از این شبکه توزیع بزرگ و امکانات آن‌ها به بهترین شکل استفاده کرد. این اعلام آمادگی صورت گرفته است و کارهای مربوطه انجام می‌شود.
نبود مدیریت واحد در امر توزیع موجب بحران در کمبود روغن شد؟

رستگارپور در مورد نحوه توزیع روغن در بازار گفت: شبکه مویرگی موجود، یعنی همان واحدهای صنفی، باید تحت یک مدیریت واحد باشند. باید به این واحدها به میزان کافی و بر اساس نیازشان کالاهایی مانند روغن، برنج، شکر و سایر اقلام اساسی داده شود.

به گفته او، تنها اتحادیه‌ای که مسئول این کار است، اتحادیه بنکداران مواد غذایی است که هزاران واحد صنفی را تغذیه می‌کند. این کالاها باید به‌درستی در اختیار این شبکه قرار بگیرند تا بتوانند بازار را تنظیم کنند و نیاز مردم را به‌دقت تامین کنند.
شوک مقطعی صافولا به بازار روغن

او در مورد تاثیر خروج صافولا بر کمیابی روغن گفت: این اتفاقات می‌تواند در بازار اخلال وارد کند، اما باید شبکه توزیع آن‌قدر قوی شود که خروج هیچ شرکتی، چه به دلایل سیاسی و چه به هر دلیل دیگر، به اصل تأمین کالا لطمه نزند. البته ممکن است در کوتاه‌مدت اختلالاتی ایجاد شود. اما اگر یک شرکت از بازار خارج شود، شرکت‌های جایگزین وجود دارند. بخش خصوصی بسیار توانمند و گسترده است. تنها کافی است به آن‌ها اطمینان و حمایت لازم داده شود.

وی خاطرنشان کرد: حتی اگر بنگاه‌های اثرگذار اقتصادی دیگری نیز از بازار خارج شوند، این توانمندی وجود دارد که جایگزین‌های مناسبی برای آن‌ها فراهم شود. واردکنندگان بخش خصوصی قادر هستند ظرف یک هفته تمامی کمبودها را جبران کنند. زیرا ارتباطات لازم، امکانات مالی و اجرایی و هم تخصص کافی برای این کار را دارند.

او در نهایت توضیح داد: برخی از شرکت‌های موجود، بهانه‌های خاص خود را دارند که بعضا نمی‌توان آن‌ها را صرفا اقتصادی دانست. اما اگر شبکه توزیع واحد باشد، این اطمینان وجود دارد که به دلیل قوی بودن شبکه توزیع، حتی با وجود خروج تعداد محدودی از شرکت‌ها از بازار، جایگزین‌های مناسبی برای آن‌ها وجود داشته باشد.