ديپلماسي اروپايي در ايستگاه آخر

آيا بروكسل مي‌تواند ترامپ را از پوتين دور نگه دارد؟

امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه روز دوشنبه در شرايطي با دونالد ترامپ ملاقات داشت كه علي‌‌رغم انتقادات شديدي كه به عملكرد اخير همتاي امريكايي‌اش در باب مساله اوكراين داشته و دارد، سعي كرد با لحن و ادبياتي دوستانه اين ديدار دوجانبه را مديريت كند. به نظر مي‌رسد اين نوع از مواجهه يعني تركيبي از خوش‌زباني به همراه مقاومتي ملايم نمونه‌اي از رويكرد برخي رهبران اروپايي در مواجهه با شخصي مانند ترامپ در مقطع حساس كنوني است. حال سوالي كه تحليلگران سعي دارند به آن پاسخ دهند اين است كه آيا اين روش موثر خواهد بود يا خير.نشريه نيويورك‌تايمز با انتشار يادداشتي در باب تحليل ديدار مكرون با دونالد ترامپ در كاخ سفيد پيرو اقدامات جنجالي اخير رييس‌جمهور امريكا نوشته است: در كنفرانس خبري مشترك ميان روساي جمهور امريكا و فرانسه، امانوئل مكرون چهار بار دونالد‌ترامپ را «دونالد عزيز» خطاب كرد و همزمان بر تاريخ مشترك فرانسه و ايالات‌متحده تاكيد نمود و خاطرنشان كرد كه دو رهبر در راستاي بحث درباره توافق صلح پايدار براي اوكراين پيشرفت‌هاي خوبي داشته‌اند. در عين حال اما مكرون با وجود اينكه خود را پايبند به يك متن از پيش تعيين ‌شده نشان مي‌داد و همچنين بر اهداف و ارزش‌هاي مشترك تاكيد مي‌كرد، همزمان نشان داد كه آماده است با آن مخالفت كند. زماني كه ترامپ در دفتر بيضي‌‌شكل ادعا كرد كه اروپا به دليل نحوه تامين مالي حمايت از اوكراين احتمالا پول‌هاي خود را پس خواهد گرفت؛ مكرون اما با لحني دوستانه پاسخ داد: «ما كمك‌هاي واقعي به اوكراين ارايه كرديم.» مضاف بر آن و برخلاف رويكرد ترامپ، مكرون به ‌وضوح روسيه را به ‌عنوان متجاوز به اوكراين معرفي كرد. مكرون همچنين پيش از آنكه واشنگتن را به مقصد پاريس ترك كند طي مصاحبه‌اي با فاكس‌نيوز تهديد به اعمال تعرفه بر كالاهاي اروپايي را بي‌‌ثمر خواند. همزمان اما وال‌استريت‌ژورنال با انتشار يادداشتي در راستاي چالش‌هاي پيش روي قاره سبز آورده است كه اروپا اكنون با چالشي بزرگ روبه‌‌رو است، چرا كه جنگ تمام‌‌عيار در اوكراين وارد چهارمين سال خود مي‌شود و همزمان حمايت‌هاي اخير واشنگتن از اين درگيري‌ها به نفع مسكو است. اين در حالي است كه حمايت‌هاي ايالات متحده از متحدان اروپايي‌اش نيز به‌طور كلي متزلزل شده است. سفر اخير مكرون به واشنگتن اما بخشي از يك فرآيند گسترده‌تر ديپلماسي اروپايي در ارتباط با ايالات متحده بوده و به عبارتي نشان‌دهنده تلاش‌‌هاي كشورهاي اروپايي براي تقويت روابطشان با امريكاي تحت رهبري دونالد ترامپ است. اين درحالي است كه كي‌ير استارمر، نخست‌وزير بريتانيا قرار است پنجشنبه با ترامپ ملاقات كند و همچنين كايا كالاس، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز ديداري با مقامات دولت ترامپ خواهد داشت. ديدار ديپلمات اروپايي با رييس‌جمهور امريكا در شرايطي انجام خواهد شد كه امانوئل مكرون روز چهارشنبه گزارشي از ديدارش با دونالد ترامپ را به سران كشورهاي اروپايي ارايه داد. در ادامه گزارش وال‌استريت ژورنال به نقل از دونالد توسك، نخست‌‌وزير لهستان آمده كه استارمر نيز بلافاصله بعد از ملاقات روز پنجشنبه خود با ترامپ، با گروهي از رهبران در لندن ديدار خواهد كرد و احتمالا همان روز، افزايش هزينه‌هاي نظامي بريتانيا را رسانه‌اي مي‌كند. گفتني است پيش‌تر رهبران بريتانيا و اروپا درباره دفاع مشترك مباحثي را مطرح كردند، چرا كه آنها به خوبي دريافته‌اند كه ممكن است ناگزير باشند خلأيي را كه احتمالا امريكا ايجاد خواهند كرد، خودشان پر كنند.

ديپلماسي در سايه اروپا!

به گزارش نيويورك‌تايمز، گمانه‌زني‌ها در باب تقويت نيروي نظامي در اروپا در شرايطي قوت گرفته است تا جايي كه رهبران اتحاديه اروپا در تاريخ ۶ مارس يك نشست ويژه درباره حمايت از اوكراين و تقويت امنيت اروپا برگزار خواهند كرد، نشستي كه سران اين قاره وعده داده‌اند برنامه‌هاي واقعي خود را در آن ارايه خواهند كرد. با اين همه اما قابل كتمان نيست كه توانايي‌هاي نظامي و تامين مالي امريكا نقشي حياتي در مقاومت اوكراين در قبال روسيه داشته و واشنگتن يك شريك تجاري كليدي براي اتحاديه اروپا است، به همين دليل است كه رهبران اتحاديه اروپا تاكيد دارند تضعيف روابط فراآتلانتيكي به نفع هيچ‌ يك از طرفين نيست. به گزارش نيويورك‌تايمز با اين حال تغيير لحن امريكاي تحت رهبري ترامپ آن‌‌قدر ناگهاني و صريح بوده كه حال اروپا را در موضعي دفاعي قرار داده است. ترامپ در روزها و هفته‌هاي اخير، به‌شدت از متحدان اروپايي‌اش انتقاد كرده و همزمان رويكردهاي دوستانه‌‌تري نسبت به روسيه نشان داده است. البته كه يكي از انتقادات علني و هميشگي او اين بوده كه كشورهاي اروپايي بايد براي امنيت خود بيشتر هزينه كنند. اين درحالي است كه امانوئل مكرون سال‌‌هاست خواستار خودمختاري راهبردي بيشتر براي اروپا و همزمان كاهش وابستگي نظامي به ايالات‌متحده شده است؛ درخواستي كه اغلب با ترديد برخي از همسايگان اين كشور مواجه بوده است. اما مكرون بار ديگر در ديدار با ترامپ اين مساله را برجسته كرد. به ادعاي نيويورك تايمز، مكرون در اين ديدار گفت كه اروپايي‌ها مي‌توانند به ‌عنوان بخشي از يك توافق صلح آينده در اوكراين نيرو اعزام كنند؛ آن هم نه در خطوط مقدم درگيري، بلكه به‌ عنوان يك نيروي حافظ صلح و ايالات‌متحده نيز مي‌تواند همكاري خود را با حمايت از اين رويكرد اعلام كند. هرچند كه جزييات كمي درباره چگونگي اين اقدام و نيز حمايت ايالات متحده ارايه شده است. با اين همه به باور ناظران اگر بنا باشد اين طرح پيشنهادي، اجرايي شود، اروپا براي تامين توانايي‌‌هاي لازم جهت حمايت از اوكراين و همزمان دفاع مستقل از خود به نيروهاي زياد، پول و زمان قابل‌توجهي نياز خواهد داشت. همين موضوع به خوبي نشان مي‌دهد كه چرا مقامات اروپايي از امريكا مي‌خواهند كه همچنان درگير بماند، چرا كه اين مشاركت به نفع خود واشنگتن نيز هست.

آيا بروكسل مي‌تواند ترامپ را از پوتين دور نگه دارد؟

به باور ناظران فارغ از فعل و انفعال‌هاي ديپلماتيك هنوز مشخص نيست كه آيا مكرون و ساير رهبران اروپايي مي‌توانند مواضع اخير دونالد ترامپ درباره اوكراين را تغيير دهند يا خير؛ چرا كه رييس‌جمهور امريكا به طرز غافلگيركننده‌اي در حال نزديك شدن به ولاديمير پوتين همتاي روس خود و احتمالا در گام‌هاي بعدي جهت بازتعريف روابط ميان دو كشور است. گفتني است بيانيه‌ها و اقدامات صادر شده از سوي واشنگتن باعث نگراني مقامات اروپايي شده است كه ترامپ ممكن است توافق صلح سريعي با روسيه آن هم بدون در نظر گرفتن اوكراين و نيز ساير كشورهاي اروپايي را به امضا برساند و اين توافق، زمينه‌‌ساز آتش‌‌بسي باشد كه كي‌‌يف را آسيب‌‌پذير و پوتين را جسورتر كند. اين موضوع از آن جهت براي اروپايي‌ها نگران‌كننده است كه مي‌تواند باعث شود ساير كشورهاي قاره سبز در معرض خطر حملات آينده قرار گيرند. در ادامه اين گزارش همچنين آمده است كه مساله قرارداد معدني ميان ايالات‌متحده و اوكراين ديگر موضوعي بود كه مورد رايزني مقامات امريكا و فرانسه قرار گرفت و مكرون نيز مذاكرات واشنگتن و كي‌يف بر سر يك قرارداد معدني را به‌ عنوان نشانه‌اي مثبت مطرح كرد و همچنين تاكيد كرد اين يكي از بهترين روش‌ها براي اطمينان از پايبندي ايالات‌متحده به حاكميت اوكراين است. مكرون اما در بخش ديگري از گفت‌وگويش مجددا اشاره كرد صلح نبايد به معناي تسليم اوكراين باشد و اين كشور نبايد تحت فشار قرار گيرد تا به يك آتش‌بس ناعادلانه وارد شود، آن هم بدون اينكه ضمانت‌‌هاي امنيتي براي جلوگيري از حملات آينده روسيه به دست آيد. در اين راستا ليبراسيون، روزنامه‌اي با رويكردي چپ‌‌گرا نوشته است: پشت لبخندهاي ظاهري رهبران، ديوار جديدي ميان اروپا و ايالات‌متحده در حال بلند شدن است. همزمان اما لوفيگارو، روزنامه‌اي محافظه‌كار در اين رابطه آورده است: اظهارات مكرون در شرايطي رسانه‌اي شده است كه او هيچ تضمين قطعي از ترامپ براي ادامه حمايت‌هاي امريكا از اوكراين دريافت نكرده است. با اين همه به نظر مي‌رسد وقتي صحبت از استدلال و دليل آوردن براي آقاي ترامپ مي‌شود، اميدها به‌شدت كاهش مي‌يابد و در اين شرايط ممكن است اروپا نياز داشته باشد كه آماده نبرد شود.

توافق معدني اوكراين با امريكا؛ تله‌اي تازه براي كي‌يف

خبرگزاري رويترز روز سه‌شنبه به نقل از دو منبع آگاه مدعي شد: اوكراين توافق كرده است كه درآمد حاصل از برخي منابع معدني خود را به ايالات‌متحده واگذار كند. به گزارش اين خبرگزاري شرايط نهايي اين توافق همچنان نامشخص است و اشاره نشده كه درنهايت اوكراين در ازاي اين توافق چه چيزي دريافت خواهد كرد. اين درحالي است كه پيش‌نويس‌هاي قبلي اين توافق دربردارنده هيچ‌‌گونه تعهد امنيتي نيست، به‌گونه‌اي كه ترامپ صرفا تاكيد كرده بود كه مي‌خواهد انتقام كمك‌‌هاي نظامي گذشته به كي‌يف را بگيرد. نيويورك‌تايمز اما با انتشار گزارشي به نقل از يك منبع امريكايي كه خواست نامش فاش نشود آورده كه يك نسخه از پيش‌‌نويس نهايي از توافق روز سه‌شنبه به اوكراين ارسال شد و احتمالا اسكات بنست، وزير خزانه‌‌داري و همتاي اوكرايني‌اش ابتدا خودشان اين توافق را امضا كنند و سپس زلنسكي به واشنگتن خواهد رفت تا اين توافق را در حضور ترامپ به امضا برساند. با اين همه موافقت زلنسكي براي پذيرش اين توافق در شرايطي رسانه‌اي شد كه رييس‌جمهور اوكراين ‌بارها خواستار تضمين‌هاي امنيتي براي كشورش در ازاي حقوق معدني شده بود.رهبر اوكراين اما در نهايت پذيرفت هر توافقي را درباره منابع معدني‌اش با ترامپ به ‌صورت حضوري نهايي كند. به گزارش نيويورك‌تايمز اين درحالي است كه زلنسكي پيش‌تر حداقل يك‌بار پيش‌‌نويس اين توافق را رد كرده بود چراكه بر اين باور بود فاقد تضمين‌‌هاي امنيتي مشخص ازسوي ايالات‌متحده بود و دونالد‌ترامپ خواستار حقوق معدني به ارزش 500 ميليارد دلار، همراه با ديگر شرايطي است كه اوكراين آنها را غيرقابل قبول مي‌‌دانست. اما اكنون به نظر مي‌رسد اوكرايني‌ها طي روزهاي اخير پس از آنكه امريكايي‌ها برخي از شرايط سخت‌تر اين پيش‌نويس را حذف كردند نسبت به اين توافق مواضعي نرم‌تر اتخاذ كرده‌اند. به باور ناظران اما همچنان جزييات نهايي اين توافق مشخص نيست. در نسخه جديد اين پيش‌نويس، درخواست امريكا از اوكراين براي كمك 500 ميليارد دلاري به صندوقي متعلق به ايالات‌متحده حذف شده است. همچنين متن جديد شامل درخواست بازپرداخت دو برابر مبلغ كمك‌هاي امريكا به اوكراين نمي‌شود؛ شرطي كه زلنسكي آن را به تحميل يك بدهي بلندمدت بر اوكراين تشبيه كرده بود. در عوض اما در متن جديد آمده است كه اوكراين نيمي از درآمدهاي خود را از منابع طبيعي‌اش ازجمله مواد معدني حياتي، نفت و گاز، به يك صندوق اختصاص خواهد داد كه ايالات‌متحده حداكثر منافع مالي اين صندوق را نصيب خود خواهد كرد. به ادعاي ناظران، اين صندوق به ‌گونه‌‌اي طراحي شده است كه بخشي از درآمدها را مجددا در اوكراين سرمايه‌گذاري كند. در بخش ديگري از جزييات اين پيش‌نويس همچنين آمده است ايالات‌متحده متعهد به حمايت از توسعه اقتصادي آينده اوكراين خواهد بود.

در ادامه گزارش نيويورك‌تايمز و همزمان با گمانه‌زني‌ها در مورد متن جديد پيش‌نويس مورد پذيرش اوكراين در باب منابع معدني‌اش آمده است كه اين توافق نشان‌دهنده رويكرد معامله‌‌گرايانه ترامپ در امور خارجي است، چراكه پيش‌‌نويس قبلي توافق هيچ توجهي به هزينه‌هاي جانبي كه اوكراين در راستاي تامين امنيت اروپا پرداخت كرده است، نداشت؛ از جمله خنثي كردن حمله اوليه روسيه، جلوگيري از حضور نظامي روسيه در مرزهاي ناتو. گفتني است ولوديمير زلنسكي در پاييز گذشته ايده توافق بر سر منابع با ارزش معدني‌اش را با هدف افزايش حمايت‌هاي نظامي ايالات‌متحده مطرح كرده بود. اما او در برابر شرايطي كه دولت ترامپ پس از بازديد بنست، وزير خزانه‌داري‌اش از كي‌‌يف، پايتخت اوكراين، در تاريخ 12 فوريه مطرح كرد، مقاومت نشان داد، به گونه‌اي كه زلنسكي در يك كنفرانس خبري گفت: من چيزي را امضا نمي‌كنم كه 10 نسل از اوكرايني‌ها مجبور به بازپرداخت آن باشند، با اين حال، رهبر اوكراين اعتراف كرد كه ممكن است درنهايت گزينه‌هاي چنداني براي انتخاب نداشته باشد!