در روزنو بخوانید
آشنایی با اماکن دیدنی استان یزد
روزنو :روزنو - هدی کاشانیان: استان یزد که در مرکز ایران واقع شده است، یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین استان‌های کشور به شمار می‌رود. یزد با القاب مختلفی همچون شهر بادگیرها، شهر قنات‌ها و شهر خشت خام شناخته می‌شود و به دلیل معماری بی‌نظیر، بافت تاریخی و فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی، یکی از مقاصد گردشگری مهم ایران است. در ادامه با برخی از مهم‌ترین اماکن دیدنی استان یزد آشنا می‌شویم.
1. مجموعه تاریخی امیرچخماق
مجموعه امیرچخماق یکی از شاخص‌ترین نمادهای یزد است که شامل تکیه امیرچخماق، مسجد امیرچخماق، آب‌انبار و بازارچه می‌شود. این مجموعه در دوره تیموریان و به دستور امیر جلال‌الدین چخماق ساخته شد. زیبایی بی‌نظیر معماری این مجموعه، به‌ویژه تکیه و نورپردازی‌های شبانه آن، آن را به یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های یزد تبدیل کرده است. بیشتر عکس‌هایی که از میدان امیرچخماق گرفته‌اند، خود بنا را به همراه انعکاس آن در حوض جلوی بنا نشان می‌دهد. میدان امیر چخماق بعد از غروب و با آن نورپردازی نارنجی رنگش در زیباترین حالت خود است.
2. مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد یکی از شاهکارهای معماری اسلامی ایران است که قدمتش به دوره ساسانیان و ایلخانیان بازمی‌گردد. این مسجد با مناره‌های بلند، کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و معماری زیبا، یکی از مقاصد اصلی گردشگران است. طاق ورودی بلند این مسجد و نقوش هندسی آن از ویژگی‌های برجسته آن است. مناره‌های مرتفع، کاشی‌کاری‌ها و کتیبه‌های خطی این مسجد، آن را به زیباترین و خاص‌ترین مسجد دوره تیموریان تبدیل کرده است. این مسجد وسعتی به اندازه ۱۰۰۰۰ متر مربع دارد و دارای هفت ورودی است. جالب است بدانید که به گفته بعضی از مردم یزد، مسجد جامع را با خاک و گلاب ساخته‌اند. گفته جالب دیگر درباره مسجد جامع این است که پلان چهارگوش آن با الهام از کعبه ساخته شده است. جلوخان، سردر شرقی، دهلیز، صحن داخلی، ایوان اصلی، گنبدخانه، شبستان، محراب و موزه از بخش‌های مختلف و دیدنی مسجد جامع هستند. این مسجد در نزدیکی سایر مکان های دیدنی یزد مانند خانه لاری‌ها، موزه وزیری، میدان ساعت و زندان اسکندر قرار گرفته است.
3. باغ دولت‌آباد
باغ دولت‌آباد یکی از باصفاترین جاهای دیدنی یزد است که وسعتی در حدود ۶ هکتار دارد. مرتفع‌ترین بادگیر در جهان را می‌توانید در این باغ ببینید که هشت ضلعی است و ۳۳.۸ متر ارتفاع دارد. در گوشه و کنار باغ دولت‌آباد که قدم می‌زنید از فضایی خوش آب‌وهوا با حوض و درختانی زیبا لذت می‌برید. باغ دولت‌آباد دو بخش اندرونی و بیرونی دارد که بخش بیرونی آن مقر حکومتی بوده و بخش اندرونیش حالت اقامتگاه داشته است. باغ دولت‌آباد یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی و ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است. این باغ که قدمتش به دوره زندیه بازمی‌گردد، به‌واسطه بلندترین بادگیر جهان (به ارتفاع ۳۳ متر) شهرت دارد. این باغ با معماری خاص و طراحی آب‌نماها و درختان سرسبزش، نمونه‌ای از هنر باغ‌سازی ایرانی است.
4. برج خاموشان (دخمه زرتشتیان)
برج خاموشان یا دخمه زرتشتیان، یکی از اماکن مذهبی زرتشتیان در یزد است. این مکان در گذشته محل دفن مردگان زرتشتی بود که برای جلوگیری از آلودگی خاک و آب، اجساد را در این برج‌ها قرار می‌دادند. دخمه زرتشتیان در بالای تپه‌ای بلند واقع شده و نمای زیبایی از شهر یزد را ارائه می‌دهد. این مکان که به نام برج خاموشان هم شناخته می‌شود، در گذشته محل دفن مردگان زرتشتیان بوده است. در زمان قدیم زرتشتیان رسم داشتند که اجساد خود را دفن نمی‌کردند و آن‌ها را به برج خاموشان منتقل می‌کردند تا جسدها غذای پرندگان شوند. این دخمه دارای سه بخش جداگانه برای اجساد زنان، مردان و کودکان است و در قسمت میانی آن چاه بزرگی قرار دارد که استخوان‌های اجساد را درون آن منتقل می‌کردند. این چاه در آن زمان با سنگ و سیمان پر شده بود تا آلودگی اجساد به محیط بیرون سرایت نکند. برای بازدید از این مکان در نظر داشته باشید که مسیر رسیدن به آن پله‌های زیادی دارد.
5. آتشکده زرتشتیان یزد
آتشکده زرتشتیان یکی از مقدس‌ترین اماکن زرتشتیان است که آتش درون آن بیش از ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده است. این آتشکده با معماری خاص خود و اهمیت تاریخی‌اش، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و معنوی یزد به شمار می‌رود. یکی از ویژگی‌های اصلی معماری آتشکده‌ها ساده بودن آن‌هاست و بر عکس خیلی از عبادتگاه‌ها از شکوه و تزئینات معماری در آن‌ها خبری نیست. آتشکده زرتشتیان یزد با الهام از معماری تخت جمشید و آتکشده پارسیان هند ساخته شده است. در بالای بنا هم نگاره فروهر می‌درخشد. سرستون‌های سنگی جلوی بنا جلوه‌ای از هنر هنرمندان اصفهانی است. این سرستون‌ها در اصفهان تراشیده شده‌اند و به یزد آورده شده‌اند.
6. خانه لاری‌ها
خانه لاری‌ها یکی از نمونه‌های برجسته معماری خانه‌های سنتی یزد است. این خانه در دوره قاجار ساخته شده و دارای اتاق‌های آینه‌کاری، بادگیرها و حوض مرکزی زیبایی است. بازدید از این خانه فرصتی است برای آشنایی با سبک زندگی سنتی مردم یزد. اتاق‌های این خانه با نقاشی و آیینه‌کاری به زیبایی رنگ و لعاب گرفته‌اند و وجود بادگیرها به شما نشان می‌دهد که با یک خانه کویری تمام‌عیار روبه‌رو هستید. درباره تاریخچه خانه لاری‌ها باید گفت که حدود ۳۰۰ سال پیش، تاجران لار در فارس تصمیم گرفتند که از دیار خود راهی یزد شوند تا کسب‌وکارشان را رونق دهند. یکی از این افراد «حاج محمد ابراهیم لاری» بود که مالک خانه لاری‌ها شد و نام خانه برگرفته از اسم همین فرد است. خانه لاری‌ها دارای بخش‌های مختلفی مانند حیاط، ایوان، غروب‌نشین (تختی روی حوض خانه) و سرداب است. چند وقتی است که خانه لاری‌ها یکی از آثار ملی ایران شده و علاوه بر فضای قدیمی، اسناد تاریخی و قدیمی را برای شما در معرض نمایش گذاشته است.
7. قنات زارچ
قنات زارچ یکی از طولانی‌ترین قنات‌های جهان است که قدمتی بیش از ۲۵۰۰ سال دارد و در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این قنات به دلیل طول زیاد و نقش مهمی که در تأمین آب مناطق خشک یزد داشته است، از اهمیت تاریخی و فرهنگی بالایی برخوردار است. جالب است بدانید که مسجد تاریخی یزد در کنار این قنات ساخته شد تا هم آب‌انبار مسجد پر شود و هم مردم بتوانند برای وضوگرفتن از آن استفاده کنند. این قنات در مسیر خود از چندین روستا و محله یزد عبور می‌کند تا به شهر یزد برسد. قدمت حفر قنات به دوره قبل از اسلام می‌رسد یعنی زمانی بیشتر از ۱۰۰۰ سال پیش. پایاب و آسیاب سازه‌های وابسته به قنات زارچ هستند که پایاب دالانی شیب‌دار برای تامین آب بوده و آسیاب با آب قنات کار می‌کرد.
8. میدان وقت‌الساعت
میدان وقت‌الساعت یکی از قدیمی‌ترین میدان‌های یزد است که نام آن از اولین ساعت عمومی ایران که در این میدان نصب شده بود، گرفته شده است. این میدان دارای برج‌های زیبایی است که معماری خشت و گل یزد را به نمایش می‌گذارد. اولین ساعت شهری کشور در همین میدان قرار گرفت تا در گذشته که دسترسی به ساعت راحت نبود، تمام مردم شهر، گذر زمان را متوجه شوند. برج ساعت در این میدان ساختمانی از جنس خشت است و جالب است بدانید که از برج ساعت بیگ بن قدیمی‌تر است. میدان ساعت شبیه بناهای دوران قاجار با آجر و کاشی تزئین شده است. میدان ساعت در خیابان مسجد جامع قرار گرفته بنابراین رفتن به این میدان فرصت جذابی است تا از مسجد جامع و دیدنی‌های اطراف آن هم دیدن کنید.
9. کویر کاراکال
کویر کاراکال یکی از زیباترین کویرهای ایران است که به دلیل آرامش و چشم‌اندازهای شگفت‌انگیزش، مقصدی محبوب برای گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی است. این کویر مناسب برای سافاری، شترسواری و تجربه شب‌های کویری است که در نزدیکی شهر بافق واقع شده است. کاراکال به‌دلیل داشتن جاذبه‌های طبیعی و تفریحی متنوع، یک تور کویر پرطرف‌دار برای علاقه‌مندان به طبیعت و کویرگردی است. ازجمله تفریحات این کویر می‌توان به شترسواری، آفرودسواری و تماشای ستارگان در شب اشاره کرد. همچنین، کویر کاراکال به‌دلیل وجود گربه‌سانی به نام کاراکال که در گذشته در این منطقه زندگی می‌کرده، شهرت دارد. این گربه‌ها که به «سیاه‌گوش» معروف هستند، با داشتن گوش‌های بلند و سیاه، زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده‌اند.
10.آب‌انبار شش بادگیری
این آب‌انبار با شش بادگیر بلند خود یکی از آثار شگفت‌انگیز معماری یزد است. بادگیرهای این آب‌انبار برای خنک‌کردن و نگهداری آب طراحی شده‌اند و نمونه‌ای از مهندسی هوشمندانه مردم این منطقه برای مقابله با گرمای شدید است. در هر محله‌ای از یزد، یک آب‌انبار با ویژگی‌های خاص خودش به چشم می‌خورد. حتی در گوردخمه‌های بیرون از شهر یزد هم آب‌انبار می‌بینید. اما چیزی که بین همه این آب‌انبارها مشترک است، وجود بادگیرهایی برای تهویه هوا و خنک‌سازی آب درون آب‌انبار است. آب‌انباری که حتماً باید در یزد از آن دیدن کنید، آب‌انبار شش بادگیر یزد نام دارد. تاریخ ساخت این آب‌انبار به دوران قاجار مربوط است. برخلاف سایر آب‌انبارهای معروف یزد، شش بادگیر، دو در ورودی دارد؛ اما متأسفانه امکان بازدید از داخل این آب‌انبار از هیچ‌کدام از این درها وجود ندارد و از بیرون باید آن‌ها را ببینید.
جمع‌بندی
یزد، با معماری بی‌نظیر، آثار تاریخی غنی و طبیعت کویری، یکی از مقصدهای شگفت‌انگیز گردشگری ایران است. بازدید از اماکنی مانند گنبدهای خشتی، باغ‌های تاریخی و کوچه‌های سنتی این شهر، تجربه‌ای متفاوت و فراموش‌نشدنی خواهد بود. این استان برای علاقه‌مندان به تاریخ، فرهنگ و طبیعت، مقصدی عالی محسوب می‌شود.
