وحدت پايدار
روزنو :محمد ايراني*
چهارشنبه گذشته جنبش حماس با هياتي از سازمان آزاديبخش فلسطين براي تشكيل حكومت وحدت ملي در فلسطين به توافق رسيد.اين دو موافقت كردند كه در خلال پنج هفته دولتي را برگزينند كه زمينه‌هاي شكل‌گيري انتخابات آينده پارلمان فلسطين را فراهم كند. به طور عموم اين توافق مورد استقبال فلسطيني‌ها قرار گرفت اما در مقابل واكنش تند اسراييلي‌ها را به دنبال داشت. پس از اعلام اين توافق دولت رژيم صهيونيستي اعلام كرد مذاكرات با خودگران را به حالت تعليق درآورده و ارسال اموال دولت فلسطين را متوقف خواهد كرد، چرا كه محمود عباس حق ندارد با حماس دولت مشترك تشكيل دهد.چند نكته در اين مجال قابل بحث است.
1- جنبش حماس به هر دليلي با تشكيلات خودگردان توافق كرده باشد تحت فشار مصر، قطر و تركيه بوده باشد يا به دليل تزلزل در سطح روابطش با حاميان مقاومت و نيازهاي اين جنبش و دولت غزه براي پرداخت حقوق كاركنان خود اما مصالحه با خودگردان در شرايطي كه محمود عباس در حال مذاكره با اسراييل است مهر تاييد ضمني بر جريان مذاكرات سازش خواهد بود.
2- نكته محمود عباس در اظهارات روز شنبه وي در مقابل شوراي مركزي فلسطين و در ديدار با نماينده سازمان ملل در عمليات سازشي كه با صراحت گفته بود بعد از امضاي توافق با حماس حكومت آينده به اسراييل اعتراف خواهد كرد و به قوانين بين‌الملل از جمله عدم به كارگيري خشونت عليه هيچ طرفي پايبند خواهد بود، قابل تأمل است.
3- گرچه مسووليت مذاكره با اسراييل متوجه سازمان آزاديبخش فلسطين است و دولت فلسطيني در آن دخالت ندارد اما بي‌ترديد مذاكره با اين رژيم همواره به نام تمام مردم فلسطين ادامه يافته است لذا در صورت ادامه يافتن مذاكرات سازش، چالش جديدي متوجه جريان حماس خواهد شد.
4- حماس در ضعف‌ترين وضعيت خود تن به اين توافق داده است. پرواضح است در دوره اقتدار مقاومت، اين جنبش به دلايل مختلف از توافق با خودگردان (آن هم در شرايطي كه در حال مذاكره با اسراييل است) بارها شانه خالي كرده بود.
5- از نقش مصر در اين جريان نبايد عبور كرد. تلاش دستگاه اطلاعاتي مصر براي ايجاد مصالحه در شرايطي كه ژنرال السيسي خود را براي حضور در انتخابات رياست‌جمهوري و رهبري مصر آماده مي‌كند، آشكار است. مصر نمي‌تواند نه اخوان‌المسلمين و نه حماس را ناديده انگارد. حوادث مكرر داخل مصر نشان مي‌دهد كه اخوان حذف‌شدني نيست كما اينكه حماس در صحنه فلسطين نيز حذف‌شدني نيست.
لذا لزوم انجام توافق مي‌تواند يكي از شروط نظاميان مصر براي بقاي حماس‌ها در قاهره باشد. دستگاه اطلاعاتي مصر نيم‌نگاهي نيز به اوضاع امنيتي سينا دارد كه در سايه توافق و مصالحه با عباس مي‌تواند آرامش را به اين منطقه برگرداند.
6- اين توافق بدون ترديد برگ برنده‌يي براي عباس و تثبيت حاكميت خودگردان در دو بخش كرانه غربي و غزه و پذيرش رهبري محمود عباس توسط حماس محسوب مي‌شود. اين اقدام موجب مي‌شود عباس در مذاكرات آينده‌اش با اسراييل از برگه قوي‌تري برخوردار باشد.
7- اما تهديدات اساسي اين توافق را مورد هدف قرار خواهد داد.
در درجه اول احتمال مانور سياسي است. چنانچه احتمال برخورد عباس با حماس صرفا يك حركت تاكتيكي براي كسب امتياز بيشتر از اسراييلي‌ها باشد پس از مدت كوتاهي اين مصالحه از هم فرو خواهد پاشيد، ثانيا مشكلات كهنه امنيتي بين دو طرف در حالي كه تعداد بي‌شماري از نيروهاي مقاومتي حماس در زندان‌هاي محمود باسي در كرانه غربي به سر مي‌برند و از سويي عباس نسبت به تحويل برخي از آنان به رژيم اسراييل متعهد شده است، آينده اين توافق را مي‌تواند با ابهام جدي مواجه سازد.
1- جنبش حماس به هر دليلي با تشكيلات خودگردان توافق كرده باشد تحت فشار مصر، قطر و تركيه بوده باشد يا به دليل تزلزل در سطح روابطش با حاميان مقاومت و نيازهاي اين جنبش و دولت غزه براي پرداخت حقوق كاركنان خود اما مصالحه با خودگردان در شرايطي كه محمود عباس در حال مذاكره با اسراييل است مهر تاييد ضمني بر جريان مذاكرات سازش خواهد بود.
2- نكته محمود عباس در اظهارات روز شنبه وي در مقابل شوراي مركزي فلسطين و در ديدار با نماينده سازمان ملل در عمليات سازشي كه با صراحت گفته بود بعد از امضاي توافق با حماس حكومت آينده به اسراييل اعتراف خواهد كرد و به قوانين بين‌الملل از جمله عدم به كارگيري خشونت عليه هيچ طرفي پايبند خواهد بود، قابل تأمل است.
3- گرچه مسووليت مذاكره با اسراييل متوجه سازمان آزاديبخش فلسطين است و دولت فلسطيني در آن دخالت ندارد اما بي‌ترديد مذاكره با اين رژيم همواره به نام تمام مردم فلسطين ادامه يافته است لذا در صورت ادامه يافتن مذاكرات سازش، چالش جديدي متوجه جريان حماس خواهد شد.
4- حماس در ضعف‌ترين وضعيت خود تن به اين توافق داده است. پرواضح است در دوره اقتدار مقاومت، اين جنبش به دلايل مختلف از توافق با خودگردان (آن هم در شرايطي كه در حال مذاكره با اسراييل است) بارها شانه خالي كرده بود.
5- از نقش مصر در اين جريان نبايد عبور كرد. تلاش دستگاه اطلاعاتي مصر براي ايجاد مصالحه در شرايطي كه ژنرال السيسي خود را براي حضور در انتخابات رياست‌جمهوري و رهبري مصر آماده مي‌كند، آشكار است. مصر نمي‌تواند نه اخوان‌المسلمين و نه حماس را ناديده انگارد. حوادث مكرر داخل مصر نشان مي‌دهد كه اخوان حذف‌شدني نيست كما اينكه حماس در صحنه فلسطين نيز حذف‌شدني نيست.
لذا لزوم انجام توافق مي‌تواند يكي از شروط نظاميان مصر براي بقاي حماس‌ها در قاهره باشد. دستگاه اطلاعاتي مصر نيم‌نگاهي نيز به اوضاع امنيتي سينا دارد كه در سايه توافق و مصالحه با عباس مي‌تواند آرامش را به اين منطقه برگرداند.
6- اين توافق بدون ترديد برگ برنده‌يي براي عباس و تثبيت حاكميت خودگردان در دو بخش كرانه غربي و غزه و پذيرش رهبري محمود عباس توسط حماس محسوب مي‌شود. اين اقدام موجب مي‌شود عباس در مذاكرات آينده‌اش با اسراييل از برگه قوي‌تري برخوردار باشد.
7- اما تهديدات اساسي اين توافق را مورد هدف قرار خواهد داد.
در درجه اول احتمال مانور سياسي است. چنانچه احتمال برخورد عباس با حماس صرفا يك حركت تاكتيكي براي كسب امتياز بيشتر از اسراييلي‌ها باشد پس از مدت كوتاهي اين مصالحه از هم فرو خواهد پاشيد، ثانيا مشكلات كهنه امنيتي بين دو طرف در حالي كه تعداد بي‌شماري از نيروهاي مقاومتي حماس در زندان‌هاي محمود باسي در كرانه غربي به سر مي‌برند و از سويي عباس نسبت به تحويل برخي از آنان به رژيم اسراييل متعهد شده است، آينده اين توافق را مي‌تواند با ابهام جدي مواجه سازد.
