روزنو : شادي و سرمستي منتقدان افراطي دولت حسن روحاني به دليل انصراف اندك شهروندان از دريافت يارانه قابل پيشبيني بود. پيش از اين يادآوري شده بود اگر انصرافدهندگان رقم بالايي نباشند، افراطيون آن را «نه به دولت مستقر» معرفي كرده و به مثابه رفراندوم تلقي خواهند كرد. در صورتي كه طيفهاي گوناگون منتقد دولت اين حرفها را باور كنند بيترديد در ارزيابي خود به بيراهه رفتهاند و اين به نفع دولت فعلي خواهد بود. بيشتر كساني كه با روانشناسي ايرانيان – كه البته در بيشتر ملتها ديده ميشود – آشنايي دارند در نهان وآشكار به دولت يادآور شده بودند كه احتمال انصراف زياد وجود ندارد و نبايد دولت حساب ويژه باز كند.
دولت يازدهم اما از يك سو براي فرار از اتهام «قانونشكني» ناگزير بود به قانون مصوب مجلس تن دهد. واقعيت اين است كه دولت نميتوانست قانون را ناديده بگيرد، پس پرسش از شهروندان يك راهحل بود. البته اگر دولت قصد داشت از اين انصراف رقم قابل توجهي صرفهجويي كند بهتر بود در صورت داشتن اطلاعات كافي، پردرآمدها را حذف ميكرد تا اينكه از شهروندان خوداظهاري بخواهد. اشتباه بزرگ دولت يازدهم اما اين بود كه شتاب كرد و چشم بسته و از سر ناگزيري به جاي طراحي بستههاي كارآمد گفتوگو با مردم به روشهاي سنتي راديو و تلويزيون ايران اعتماد كرد.
اكنون جز تاسف در اين باره كاري ازدست دولت برنميآيد و البته ميتواند در مسير بازسازي رفتارسنجي شهروندان گامهاي عملي بردارد. اما اشتباه بزرگتر احتمالي دولت ميتواند اين باشد كه بخواهد گروهي از شهروندان ثبت نام كرده را بدون توجه به پيامدهاي آن و بدون بسترسازي حذف كند. اعلام اين خبر كه «همه ثبتنامكنندگان يارانه ميگيرند» اقدامي هوشمندانه و كارساز بوده و هست. شهرونداني كه اكنون با افزايش قيمت حاملهاي انرژي مواجه شدهاند تاب ندارند كه دولت از اين حرف خود عقبنشيني كرده و در راستيآزمايي شكست بخورد. شايد در مقايسه با شرايط سخت دولت در تامين منابع يارانهيي صرفهجويي ماهانه 100 ميليارد تومان هم قابل توجه باشد، اما حذف احتمالي ثبتنامكنندگان مشكلي بر دولت است.
دولت يازدهم كه تصميم گرفته است به صنعت خودرو ارز ارزانتر از ارز بازار آزاد اختصاص دهد ميتواند با صرفهجويي در ساير امور از جمله سختگيري در پرداخت حقوق و مزاياي 500 هزار مدير، صرفهجويي ناشي از عدم پرداخت يارانه را ناديده بگيرد. دولت يازدهم توجه داشته باشد كه رجوع به آراي شهروندان به ويژه درباره يارانهها ميتواند دوباره صورت پذيرد و بهتر است از همين امروز يك گروه از نيروهاي ورزيده افكارسنجي مستقل را در شرايط كار قرار داده و اگر لازم است حتي از موسسههاي معتبر خارجي كمك گرفته شود. اگر ميتوان و بايد براي كارهاي تاكتيكي در حوزه صنعتي و عمراني از نيروهاي ورزيده خارجي استفاده كرد چرا دراين مساله كه اهميت آن فوقالعاده بالاست از بالاترين نهادها و سازمانهاي خارجي براي مطالعه موثر استفاده نشود؟