پاریس لغو تحریم ها را به سرنوشت فرانسویان زندانی در ایران منوط کرد؛
شرط فرانسه برای توافق یا بهانه امتیازگیری در مذاکره؟
نازنین مستور:«مناسب‌ترین کلمه، کلمه «گروگان» است. لویی گروگان است، سیسیل گروگان است، اولیویه گروگان است، ژاک گروگان است. من گروگان بودم»؛ این گفته‌های بنجامین بریرکه، شهروند فرانسوی است که بیشتر از سه سال در ایران زندانی بود و پارسال آزاد شد.
روزنو :
او فروردین امسال با حضور در تجمعی در پاریس از دولت فرانسه خواست که برای آزادی چهار فرانسوی دیگر از زندان‌های ایران تلاش کند. کمتر از دو ماه بعد لویی آرنو، یکی از آن چهار تن با میانجی‌گری عمان آزاد شد. او اردیبهشت 1401 به اتهام شرکت در اعتراضاتی که در ایران جریان داشت، بازداشت شده بود.
سه تن دیگر هنوز در ایران زندانی هستند. درباره آنها دولت فرانسه مدعی است که سیلسیل کوهلر، معلم و عضو فدراسیون آموزش و فرهنگ سندیکای نیروی کار فرانسه و همسرش ژاک پاریس که در اردیبهشت 1401 به عنوان گردشگر به ایران سفر کرده بودند، در حال قدم زدن در پارک بازداشت شده‌اند. ایران اما می‌گوید که این زن 37 و مرد 69 ساله فرانسوی را به دلیل تلاش برای ایجاد ناآرامی در تجمع فرهنگیان برای اعتراض به رتبه‌بندی معلمان بازداشت کرده و اطلاعاتی مبنی بر جاسوس بودن آنها دارد. سومین زندانی فرانسوی که از آن نام برده می‌شود نیز مردی به نام «اولیویه» است.
روابط ایران و اروپا در تیره‌ترین دوران خود به سر می‌برد. کمتر از یک سال مانده به انقضای برجام، اروپا فشار تحریم‌های خود بر ایران را مضاعف و تهدید مکانیسم ماشه را جدی‌تر کرده است. در این شرایط دیپلمات‌های ایران و اروپا چندی پیش در ژنو دور اول فصل تازه‌ای از گفت‌وگوهای خود را آغاز کرده و قرار است که 24 ماه جاری، یعنی یک هفته پیش از تحلیف دونالد ترامپ، نوبت دوم این مذاکرات را برگزار کنند.
در مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی، دو طرف موارد اختلافی را روی میز می‌گذارند و انتظار می‌رود که پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید، مقدمات توافقی که جایگزین برجام باشد را فراهم کنند.
پیش‌شرط فرانسوی
حال در آستانه این مذاکرات، فرانسه درباره زندانیانش در ایران هشدار داده و هرگونه توافقی را منوط به آزادی آنها کرده است.
ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در جریان همایشی با حضور سفیران فرانسه به وضعیت فرانسویان زندانی در ایران اشاره کرده و با «گروگان» خواندن آنها، گفته: «وضعیت هموطنان ما که در ایران به گروگان گرفته شده‌اند، غیرقابل قبول است. آنها چندین سال است که ناعادلانه و در شرایطی شرم‌آور بازداشت شده‌اند.»
او حتی اضافه کرده که «شرایط برخی از آنها، ذیل قوانین بین‌المللی، در تعریف شکنجه می‌گنجد.»
دور دوم از فصل جدید مذاکرات ایران و اروپا قرار است 24 ماه جاری، یعنی یک هفته پیش از تحلیف دونالد ترامپ، برگزار شود. حال در آستانه این مذاکرات، فرانسه درباره زندانیانش در ایران هشدار داده و هرگونه توافقی را منوط به آزادی آنها کرده است
او همچنین از شهروندان کشورش خواسته تا زمانی که به گفته او «گروگان‌ها» آزاد نشده‌اند، به ایران سفر نکنند.
بخش کلیدی اظهارات بارو اما آن جاست که به خطاب به «مسئولان ایرانی» تاکید کرده: «گروگان‌های ما باید آزاد شوند؛ روابط دوجانبه و آینده تحریم‌ها به آن بستگی دارد.»
یک روز پیش از او، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در کنفرانس سالانه سفرای فرانسه با بیان اینکه برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران به نقطه بی‌بازگشت نزدیک شده، گفته بود که «شرکای اروپایی برای توافق هسته‌ای رو به زوال 2015 با تهران باید اعمال مجدد تحریم‌ها در صورت عدم پیشرفت با تهران را در نظر بگیرند.»
او با اشاره به اینکه توافقنامه 2015 در اکتبر 2025 (مهر 1404) به طور رسمی منقضی می‌شود، تصریح کرده بود که «در ماه‌های آینده باید از خود بپرسیم که آیا از مکانیسم بازگرداندن تحریم‌ها (اسنپ بک یا مکانیسم ماشه) استفاده کنیم یا خیر.»
مکرون در اظهارات تهدیدآمیز خود به توان موشکی ایران و حمایت موشکی و تسلیحاتی که اروپا مدعی است ایران از روسیه دارد نیز اشاره و اضافه کرده بود که این موضوع به یکی از پرونده‌های اصلی در دیپلماسی با ترامپ پس از روی کار آمدن او تبدیل خواهد شد.
مشروط کردن توافق با تهران به آزادی زندانیان فرانسوی، آن هم پس از این تهدیدات آشکار در واقع بهره‌برداری پاریس از مذاکرات است؛ پیش از آنکه اساسا روند این مذاکرات مشخص باشد.
ایران همواره از سوی اروپا و آمریکا متهم بوده به اینکه با بازداشت شهروندان غربی دست به نوعی «گروگانگیری دولتی» برای امتیازگیری از غرب می‌زند. حال در آستانه مذاکرات ایران و اروپا، فرانسه با گرو گرفتن همین موضوع، قصد تحت فشار گذاشتن ایران را دارد.
آنچه فرانسه مطرح کرده اما مربوط به میز مذاکره بر سر رفع تحریم‌هاست و باید دید که ایران چه تصمیمی خواهد گرفت. آیا آزادی زندانیان غربی راه توافق را باز خواهد کرد یا صرفا بهره‌برداری اروپا خواهد بود، بدون اینکه امتیازی نصیب تهران شود؟!
گروگان در برابر گروگان؟
این فشار به ویژه اخیرا با بازداشت یک خبرنگار ایتالیایی بیشتر هم شده است. چچیلیا سالا، روزنامه‌نگار ایتالیایی، اواخر ماه گذشته در تهران بازداشت و به زندان اوین منتقل شد.
این اقدام با واکنش تند رم مواجه شده است. اما ایران نیز متقابلا نسبت به بازداشت شهروندان خود در کشورهای غربی معترض است. مشخصا در مورد ایتالیا، گزارش‌ها حاکی از این است که اخیرا یک شهروند ایرانی به نام محمد عابدینی نجف‌آبادی با حکم قضایی آمریکا در فرودگاه میلاد بازداشت شده است.
دادستان آمریکا این شهروند ایرانی را متهم کرده به انتقال فناوری‌های پهپادی به ایران و ادامه داده که از این فناوری برای حمله به یک پایگاه آمریکا در نزدیکی مرز سوریه- اردن استفاده شده و در پی آن سه نظامی آمریکا کشته شده‌اند.
منابع غربی مدعی شده‌اند که بازداشت خبرنگار ایتالیایی در واکنش به دستگیری این شهروند ایرانی در ایتالیا بوده است. ایران اما چنین ادعایی را رد و تاکید کرده که «چیچیلیا سالا» به اتهام نقض قوانین ایران دستگیر شده است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری دو روز پیش خود گفت: «تعدادی از اتباع ایرانی در برخی از کشور‌ها به درخواست آمریکا مورد تعقیب و استرداد قرار می‌گیرند که ما این را یک نوع گروگانگیری می‌دانیم. اتهام منتسب به این شهروندان دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکاست؛ اتهامی که اصل آن بی‌پایه و اساس است.»
او در عین حال در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی از رسانه‌ها بازداشت خبرنگار ایتالیایی در ایران را مرتبط با بازداشت «محمد عابدینی» شهروند ایرانی در ایتالیا می‌دانند، تصریح کرد که «این دو موضوع هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند.»
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در نشست خبری دیروز خود اظهار کرد «موضوع تلافی‌جویانه‌ای در کار نیست و این بازداشت به سایر مسائل ربطی ندارد.» او همچنین ابراز امیدواری کرد که با درایت قوه قضائیه، مشکل خبرنگار ایتالیایی حل شود.
علی رغم این تکذیب، بازداشت شهروندان ایرانی به اتهام دور زدن تحریم‌ها در غرب، برای ایران مسئله‌ساز شده است.
علیرضا سلیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس در نشست علنی دیروز مجلس به همین موضوع اشاره کرد و گفت: «گروگانگیری اتباع ایرانی توسط بعضی از کشورهای مدعی حقوق بشر از جمله در ایتالیا به هیچ وجه پذیرفته نیست امیدوارم وزارت محترم امور خارجه اقدام مناسب و در شان انجام دهد.» عده‌ای معتقدند که بازداشت شهروندان غربی برای ایران اهرمی است تا به واسطه آنها شهروندان خودش را آزاد کند؛ کما اینکه پیش از این نیز به دفعات این دو با یکدیگر مبادله شده‌اند.
آنچه فرانسه مطرح کرده اما مربوط به میز مذاکره بر سر رفع تحریم‌هاست و باید دید که ایران چه تصمیمی خواهد گرفت. آیا آزادی زندانیان غربی راه توافق را باز خواهد کرد یا صرفا بهره‌برداری اروپا خواهد بود، بدون اینکه امتیازی نصیب تهران شود؟!
