گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که دولت با جلب نظر رهبری پرونده FATF را حل خواهد کرد؛
باز کردن گره FATF پس از حجاب و فیلترینگ
نازنین مستور:توئیت دیروز عبدالناصر همتی و اظهارات مسعود پزشکیان در جمع اعضای اتاق بازرگانی ایران بار دیگر موضوع FATF را به تیتر اخبار آورد؛ این بار اما با امید بیشتری نسبت به حل و فصل پرونده آن.
روزنو :
در مجلس، تندروها استارت استیضاح ناصر همتی را زده‌اند. هرچند که محمدباقر قالیباف دیروز در برابر تلاش آنها تاکید کرد که «استیضاح در اوج بحران قیمت ارز خطاست»، اما به هر ترتیب افسارگسیختگی بازار و رکوردزنی‌های دم به دم قیمت دلار به عنوان سندی از بی‌کفایتی و ناکارآمدی وزیر، مقدمات استیضاح او را فراهم کرده است.
در این شرایط همتی دیروز توئیتی زد که اگر به فرجام برسد می‌تواند گشایشی در کار گره خورده این اقتصاد مفلوک باشد. او در صفحه شخصی خود در ایکس نوشت «از رئیس‌جمهور محترم شنیدم مقام معظم رهبری در خصوص موضوع FATF، با طرح مجدد لوایح پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت موافقت فرموده‌اند.»
خود مسعود پزشکیان نیز در نشستی که با اعضای اتاق بازرگانی ایران داشت، در پاسخ به دغدغه اعضای اتاق مبنی بر رفع موانع برای فعالین اقتصادی، از تصمیم‌گیری انجام شده برای بررسی مجدد لایحه FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد و گفت که «امیدواریم بتوانیم با همکاری‌های مشترک بستر برای سهولت در فعالیت‌های اقتصادی را ایجاد کنیم.»
یک روز پیش از این نشست، یعنی روز دوشنبه مسعود پزشکیان با رهبر انقلاب دیدار کرده بود. او در تشریح محتوای این جلسه به رسانه KHAMENEI.IR گفته بود که تورم، ارزش پول ملی و معیشت مردم از مهمترین محورهای جلسه او با رهبر انقلاب بوده است.
حدود دو هفته پیش علی شکوری‌راد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگویی که با روزنامه سازندگی داشت گفت شنیده است که رئیس جمهور درباره قانون عفاف و حجاب با رهبر انقلاب صحبت کرده و گفته که «اگر این قانون بخواهد اجرا شود، نظام جمهوری اسلامی آسیب می‌بیند و من به همین دلیل نمی‌توانم آن را ابلاغ و اجرا کنم.»
در مجلس وقتی حمید رسایی به رئیس مجلس معترض شد که طبق قانون باید قانون حجاب و عفاف را ابلاغ کند، قالیباف گفت که مرجع بالاتری فعلا جلوی ابلاغ این قانون را گرفته است.
بدین ترتیب علی‌رغم تقلای تندروها برای اجرای دست‌پختشان در کوچه و خیابان، قانون حجاب دست کم فعلا مسکوت مانده است. در خصوص فیلترینگ بعد از رفع مسدودی واتس‌اپ و گوگل پلی، رئیس جمهور دیروز خبر داد که رفع فیلترینگ به تدریج شامل سایر سکوها نیز خواهد شد.
«FATF این بار به ایستگاه آخر می‌رسد»
حال به نظر می‌رسد مسعود پزشکیان همانگونه که با هماهنگی در سطوح بالا جلوی ابلاغ قانون حجاب را گرفت و اولین گام رفع فیلترینگ را هم علی‌رغم هیاهوی تندروها برداشت، در موضوع FATA نیز موفق به جلب نظر موافق رهبر انقلاب شده است.
او همواره و در موقعیت‌های مختلف یادآوری می‌کند «این که توانستیم استاندار سنی، استاندار بلوچ، استاندار عرب و وزیر زن داشته باشیم همگی با مساعدت رهبر انقلاب بوده است.»
پزشکیان در اولین نشست خبری خود در شهریور امسال در پاسخ سوالی مبنی بر برنامه دولت چهاردهم برای معیشت مردم، گفته بود: «باید مسائل خود با دنیا از جمله در زمینه FATF و برجام را حل کنیم تا کشور را به آن چشم‌اندازی که رهبری معظم انقلاب بیان کردند برسانیم.»
آملی لاریجانی پیش از این گفته بود مشخص نیست که فایده پیوستن به این نهاد چقدر باشد. دولت در حال رایزنی با این مجمع است تا بتواند مسیر حل و فصل دو لایحه باقی مانده را هموار کند؛ جلب نظر مجمع اما به نوبه خود چالشی سخت برای دولت است
و حالا طرح موضوع به جریان افتادن مجدد پرونده FATA ، آن هم پس از دیدار مسعود پزشکیان با رهبر انقلاب، امیدها برای به سرانجام رسیدن این پرونده را افزایش داده است.
حمیدرضا جلایی‌پور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این باره به خبرآنلاین گفته: «با توجه به نظر مساعد رهبری، ایران به FATF خواهد پیوست و این موضوع به رغم تاخیر و زیان بسیار، به زودی حل خواهد شد.»
تاوان «مقاومت»
این فعال سیاسی اظهار کرده: «این روزها افراد عادی هم متوجه هستند که مراودات تجاری در ربط با بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی قرار دارد، و تنها 2 الی 3 کشور در جهان هستند که به اف‌ای‌تی اف ملحق نشده‌اند. این مخالفان توجه نداشتند که حتی کشورهای که هم‌پیمان ایران بوده و در پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مانند اوراسیا، بریکس، شانگهای، اکو و... منافع اقتصادی مشترکی با ایران دارند، گفته‌اند که اگر این دو لایحه باقی مانده FATF تصویب نشود، قادر نیستند مناسبات اقتصادی و ارتباط اقتصاد موثری با ایران برقرار کنند-مثل کشور چین.»
موضوع دیگری که جلایی‌پور به آن اشاره کرده، ارتباط تحولات منطقه‌ای و تغییر رویکرد به FATF در داخل کشور است. او توضیح داده: «یکی از علل مخالفت این آقایان با FATF به خاطر این بود که ایران به «شبکه مقاومت منطقه» کمک می‌کرد و لذا آنها با قبول این مکانیزم شفاف‌سازی، مخالفت می‌کردند. اما هم اکنون پس از بیست سال و خصوصا پس از تحولات پانزده ماه اخیر در منطقه مشخص شده است که اساسا حمایت از شبکه مقاومت یک بعدی بوده است و حمایت از مردم مظلوم فلسطین نظامی دیده می‌شده است. در صورتی‌که حمایت از آرمان فلسطین یک ایده منطقه‌ای و جهانی و بین دولت‌هاست و در سپهرهای فرهنگی، رسانه‌ای و اقتصادی هم جریان دارد. به بیان دیگر به خاطر حمایت از یک «نگاه نظامی‌نگر» از جریان مقاومت با FATF مخالفت می‌شد، اما هم‌اکنون باز به عینه کارنامه این مقاومت یک بعدی در پیش چشم مخالفان با شفاف‌سازی روشن شده است.»
به نظر می‌رسد مسعود پزشکیان همانگونه که با هماهنگی در سطوح بالا جلوی ابلاغ قانون حجاب را گرفت و اولین گام رفع فیلترینگ را هم علی‌رغم هیاهوی تندروها برداشت، در موضوع FATF نیز موفق به جلب نظر موافق رهبر انقلاب شده است
چالش چانه‌زنی با مجمع
ایران در کنار کره شمالی و میانمار، در لیست سیاه FATF است. دومین بار دوم اسفند 1398 این نهاد مالی، ایران را به لیست سیاه خود اضافه کرد و از همه کشورها خواست که «اقدامات مقابله‌ای را در مبادلات مالی با ایران بکار بگیرند و مطمئن شوند که خطر پولشویی و تأمین مالی تروریسم از درون سامانه بانکی ایران دامن کشورهای دیگر را نگیرد.»
در تمام این سال‌ها دولت‌ها، سیاسیون و اقتصاددانان مکرر زیان‌های ناشی از قرار داشتن در لیست سیاه این نهاد مالی را تشریح و تبیین کرده‌اند. به تاکید آنها مراودات مالی ایران حتی با کشورهای دوست و حتی با کشورهایی چون چین و روسیه نیز به دلیل نپیوستن به FATF غیرممکن شده است.
با این حال با این استدلال که در صورت پیوستن به FATF راه‌های دور زدن تحریم و همین‌طور مسیرهای کمک‌های مالی به جبهه مقاومت لو می‌رود، پیوستن به این نهاد مالی زیان‌بارتر از ماندن در لیست سیاه آن عنوان شد و بعد از ماه‌ها هیاهو و شکل‌دهی تجمعات مقابل مجلس موضوع از دستور کار خارج و دو لایحه پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف و معطل باقی ماندند.
دولت‌های حسن روحانی و ابراهیم رئیسی نیز هیچ یک نتوانستند موانع برای به سرانجام رسیدن این دو لایحه را از میان بردارند. دولت مسعود پزشکیان اگر بتواند پس از جلب موافقت رهبر انقلاب برای بررسی مجدد پرونده، سنگ‌اندازی‌های رادیکال‌ها و تندروها در این مسیر را نیز خنثی کرده و در نهایت پیوستن به FATF را به سرانجام برساند، قطعا کار بزرگی انجام داده است.
آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش از این گفته بود مشخص نیست که فایده پیوستن به این نهاد مالی چقدر باشد. آنطور که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت اظهار کرده، دولت در حال رایزنی با این مجمع است تا بتواند مسیر حل و فصل دو لایحه باقی مانده را هموار کند؛ جلب نظر مجمع اما به نوبه خود چالشی سخت برای دولت است.
بدین ترتیب باید منتظر ماند و دید آنچنانکه جلوی ابلاغ قانون حجاب گرفته شد و کلید رفع فیلتر نیز زده شد، در این فقره نیز دولت موفق می‌شود ایران را از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی خارج و یک مجرای تنفسی برای اقتصاد باز کند یا نه.
