همدلی|  روز یکشنبه در تماس تلفنی مسعود پزشکیان با محمد بن‌سلمان ضمن رد وبدل شدن برخی تعارفات مرسوم دیپلماتیک، رئیس جمهور ایران از این که به خاطر تراکم کاری نمی تواند در نشست سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض برای بررسی دو جنگ غزه و لبنان شرکت کند، عذرخواهی کرد. به نظر می رسد که این ماجرا علتی دارد که یک کارشناس به آن پرداخته است.

صابر گل‌عنبری، کارشناس روابط بین‌الملل، در کانال تلگرامی خود در این باره نوشت: «مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران روز یکشنبه در تماسی با بن‌سلمان ولیعهد عربستان بیان داشت که به علت «تراکم امور اجرایی» نمی‌تواند در نشست سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض برای بررسی دو جنگ غزه و لبنان شرکت کند و محمدرضا عارف معاون اول او در این اجلاس حضور خواهد یافت.

در کنار آن هم عباس عراقچی وزیر خارجه روز یکشنبه در نشست وزرای خارجه عربی و اسلامی در ریاض حضور نیافت و به جای او معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه شرکت کرد.در حالی پزشکیان و عراقچی به ریاض نرفتند که دیروز رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح عربستان به تهران آمد و با همتای ایرانی خود دیدار و گفتگو کرد.

نرفتن رئیس جمهور به ریاض پرسش مهمی درباره علت آن را مطرح می‌کند؟ در روابط دو جانبه مشکلی حادث شده است یا مساله چیز دیگری است؟
به نظر می‌رسد عدم مشارکت به روابط دو جانبه ارتباطی ندارد و اتفاقا تماس رئیس جمهور ایران با بن سلمان به احتمال زیاد با این هدف بوده است که مانع سوء‌تفاهمی در این خصوص شود. در این تماس هم بنا به سایت ریاست جمهوری دو طرف به نیکی از روابط دو کشور یاد کرده‌اند.ایران همواره بر برگزاری نشست سران همکاری اسلامی درباره جنگ غزه و سپس لبنان برای ترغیب کشورهای اسلامی به اتخاذ موضعی یکپارچه فراخوانده و در چنین وضعیتی بعید است که مشغله کاری مانع سفر به عربستان و مشارکت در نشست پیشگفته شده باشد.

پس علت عدم حضور پزشکیان در این اجلاس چیست؟ به ویژه که خود ایران بانی و دعوت‌گر به این نشست بوده است و ظاهرا خود وزیر خارجه در سفر اخیر خود به ریاض دوباره خواستار برگزاری نشست سران سازمان همکاری اسلامی شده است.

در حالی که اساسا وقتی نشست سران همکاری اسلامی با شمول همه سران عرب نیز هست؛ اما عربستان پس از دریافت پیشنهاد ایران، آن را به اجلاس سران عربی و اسلامی تغییر داد و به نظر می‌رسد که با برگزاری همزمان نشست سران عرب و اسلامی در قالب یک اجلاس اهداف خاصی را پیگیری می‌کند که یکی از آن‌ها می‌تواند معرفی نشست به عنوان ابتکاری عربستانی باشد.

اما به نظر می‌رسد که علت اصلی عدم مشارکت ایران در سطح رئیس جمهور و وزیر خارجه به وجود نگرانی خاصی نسبت به بهره‌برداری احتمالی از این اجلاس برای طرح و پیگیری برخی طرح‌ها و راهکارهای مخالف سیاست جمهوری اسلامی ایران مانند راه حل دو دولتی و غیره در کنار نبود امیدی برای مثمر ثمر بودن اجلاس جهت توقف جنگ بر می‌گردد؛ به خصوص که اجلاس سران عربی و اسلامی متعاقب برگزاری اجلاس بین‌المللی «اتحاد برای اجرای راه حل دو دولتی» در ۳۰ اکتبر گذشته برگزار می‌شود که در دو هفته اخیر پرسش‌ها و شک و تردیدهایی را در برخی محافل منطقه‌ای درباره اهداف نشست و برگزاری آن قبل از اجلاس سران عربی اسلامی برانگیخت؛ از جمله این که برخی معتقد بودند که برگزاری اجلاسی برای توقف جنگ و این کشتار بر نشست «اتحاد برای اجرای راه‌‌حل دو دولتی» اولویت و ارجحیت داشت و پس از تحقق آن ریاض می‌توانست مسائل دیگر را پس از توقف جنگ پیگیری کند.

اما مقدم کردن اجلاس راه حل دو دولتی فی نفسه می‌تواند کاشف از اولویت کاری ریاض در مواجهه با این بحران و پیگیری سیاستی در این خصوص به ویژه با بازگشت ترامپ به قدرت باشد که آشتی با تهران تاکنون تاثیری بر آن نگذاشته است.

در هر صورت، باید منتظر ماند و دید که آیا نشست جدید سران کشورهای عربی و اسلامی متفاوت از اجلاس قبلی سران همکاری اسلامی و خروجی آن گامی موثر و جمعی در جهت توقف جنگ خواهد بود؟ یا تفاوت خاصی با آن نخواهد داشت؟»