هزینه‌ها در مسیر درستی هستند؟
مالیات مردم، هزینه‌های مبهم
یکی از چالش‌های اصلی سیستم مالیاتی در ایران، نبود شفافیت در نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها است. مردم انتظار دارند که مالیات پرداختی آنها در پروژه‌های توسعه‌ای مانند بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل، بهداشت، آموزش و ایجاد اشتغال هزینه شود.
روزنو :
همدلی| مهدی فیضی صفت: دریافت مالیات از شهروندان، یکی از پایه‌های مهم درآمدی در بیشتر کشورهاست که نقش قابل توجهی در تأمین بودجه عمومی و پیشبرد برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای ایفا می‌کند، اما در ایران، این موضوع با چالش‌ها و انتقادات جدی روبرو است. در حالی که بخش عمده‌ای از بودجه دولت از مالیات تأمین می‌شود، بخش قابل توجهی از مردم باور دارند که مالیات دریافتی به جای صرف پروژه‌های عمرانی و توسعه زیرساخت‌ها، بیشتر صرف هزینه‌های جاری و دستمزدها می‌شود.
طی سال‌های اخیر، دولت ایران تلاش کرده است پایه‌های مالیاتی را افزایش داده و با شفاف‌سازی درآمدها، فرارهای مالیاتی را کاهش دهد. اصلاحات جدیدی در قوانین مالیاتی نیز به منظور افزایش شفافیت و کاهش فرار مالیاتی اجرا شده است. این اصلاحات شامل گسترش پایه‌های مالیاتی به بخش‌های مختلف اقتصادی، از جمله کسب و کارهای کوچک، درآمدهای کلان و مالیات بر ثروت بوده است. با این حال، بسیاری از مردم و فعالان اقتصادی به نحوه اجرای این قوانین و شفافیت مالی دولت انتقاد دارند. آنها می‌گویند که پرداخت مالیات به بهبود وضعیت زندگی مردم منجر نشده و اثرات ملموس آن در ارتقای زیرساخت‌های عمومی و عمرانی دیده نمی‌شود.
نبود شفافیت در هزینه‌کرد مالیات
یکی از چالش‌های اصلی سیستم مالیاتی در ایران، نبود شفافیت در نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها است. مردم انتظار دارند که مالیات پرداختی آنها در پروژه‌های توسعه‌ای مانند بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل، بهداشت، آموزش و ایجاد اشتغال هزینه شود. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد بخش بزرگی از مالیات‌ها به جای صرف پروژه‌های عمرانی، به هزینه‌های جاری و جبران کسری‌های بودجه‌ای دولت تخصیص داده می‌شود. این موضوع منجر به کاهش اعتماد عمومی و تقویت این باور شده که مالیات‌ها به جای پیشبرد توسعه، صرف هزینه‌های غیرمرتبط و حتی بدهی‌های دولتی می‌شوند.
فرارهای مالیاتی
یکی دیگر از مشکلات مالیات‌ستانی در ایران، فرارهای مالیاتی گسترده است. بخشی از این فرارها ناشی از نبود سیستم‌های دقیق و کارآمد نظارتی و ضعف شفافیت مالی در بخش‌های مختلف است. در حال حاضر، بخشی از افراد و شرکت‌ها با استفاده از روش‌های مختلف از پرداخت مالیات خودداری می‌کنند. این مسئله نه‌تنها موجب کاهش درآمدهای مالیاتی می‌شود، بلکه باعث می‌شود بار مالیاتی بیشتری به دوش کسانی بیفتد که به‌طور شفاف درآمد خود را گزارش می‌کنند.کشورهای بسیاری توانسته‌اند با استفاده از مالیات‌های شفاف و مؤثر، بودجه‌های عمرانی خود را افزایش داده و به توسعه زیرساخت‌ها، بهبود خدمات اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی کمک کنند. در برخی کشورها، دولت‌ها به طور شفاف گزارش‌های مالیاتی منتشر می‌کنند و مردم می‌توانند دقیقا مشاهده کنند که مالیات پرداختی آنها چگونه در پروژه‌های عمرانی و خدمات عمومی هزینه شده است. این تجربه‌های موفق نشان می‌دهد با شفاف‌سازی و تخصیص مالیات به نیازهای واقعی جامعه می‌توان اعتماد مردم را جلب کرد و به یک نظام مالیاتی کارآمد دست یافت.
دولت باید گزارشی شفاف از نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها ارائه دهد تا مردم بتوانند دقیقا بدانند مالیات پرداختی آنها چگونه صرف می‌شود. تخصیص درصد قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی به پروژه‌های عمرانی و زیرساختی می‌تواند اعتماد مردم را جلب کرده و به توسعه پایدار کشور کمک کند. تقویت سیستم‌های نظارتی و اصلاح قوانین برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی ضروری است تا همه افراد و شرکت‌ها به طور عادلانه در تامین بودجه مشارکت داشته باشند.
فرهنگ‌سازی در زمینه اهمیت مالیات و نقش آن در توسعه کشور می‌تواند در بهبود مشارکت مردمی مبنی بر پرداخت مالیات مؤثر باشد. سیستم مالیاتی کارآمد یکی از اصلی‌ترین ابزارها برای توسعه پایدار و تامین مالی برنامه‌های عمومی در هر کشوری است. در ایران نیز اجرای یک نظام مالیاتی شفاف و تخصیص بهینه منابع می‌تواند به ایجاد اعتماد بیشتر مردم نسبت به دولت کمک کند و در عین حال زیرساخت‌های کشور را ارتقا دهد. نارضایتی عمومی از نحوه هزینه‌کرد مالیات در ایران، تنها به کاهش اعتماد مردم به دولت محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند تبعات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. در شرایطی که بسیاری از مردم معتقد هستند مالیات‌هایشان صرف پروژه‌های عمرانی و بهبود زیرساخت‌ها نمی‌شود، این نارضایتی می‌تواند منجر به کاهش مشارکت اجتماعی و سیاسی شود.
کاهش مشارکت اجتماعی و سیاسی
بسیاری از شهروندان به دلیل بی‌اعتمادی به کارایی نظام مالیاتی و نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها، تمایل کمتری به مشارکت در انتخابات و دیگر فعالیت‌های اجتماعی نشان می‌دهند. این امر نه‌تنها بر کاهش سطح مشارکت اجتماعی تاثیرگذار است، بلکه می‌تواند بر روند تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی کشور نیز اثر منفی بگذارد. نارضایتی عمومی از نظام مالیاتی همچنین می‌تواند به فرار سرمایه و نیروی کار منجر شود. در شرایطی که مردم احساس کنند مالیات‌هایشان به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور کمک نمی‌کند، تمایل به خروج از کشور یا سرمایه‌گذاری در مکان‌های دیگر پیدا می‌کنند. این موضوع به نوبه خود می‌تواند به کاهش رشد اقتصادی و از دست دادن فرصت‌های شغلی در داخل کشور منجر شود.
ضرورت اصلاح نظام مالیاتی
اصلاح نظام مالیاتی در ایران به عنوان یک ضرورت برای جلب اعتماد مردم و بهبود کارایی این سیستم شناخته می‌شود. به منظور ایجاد تغییرات مثبت، نیاز است دولت اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهد. اجرای اصلاحات اساسی در نظام مالیاتی، از جمله کاهش نرخ‌های مالیاتی، تسهیل فرایندهای مالیاتی، و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند به بهبود این سیستم کمک کند. برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای شهروندان در خصوص اهمیت مالیات و نقش آن در توسعه کشور می‌تواند آگاهی عمومی را افزایش دهد و به ایجاد حس مسئولیت اجتماعی کمک کند. دولت باید به ایجاد کانال‌های ارتباطی مؤثر با مردم توجه کند تا شهروندان بتوانند نظرات و انتقادات خود را در مورد نظام مالیاتی و هزینه‌کرد مالیات‌ها بیان کنند.به طور کلی، نظام مالیاتی در ایران نیازمند اصلاحات اساسی و تغییر رویکرد در نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها است. با ایجاد شفافیت و جلب اعتماد عمومی، می‌توان نه‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کرد، بلکه مشارکت فعال مردم در فرایندهای اجتماعی و سیاسی را نیز افزایش داد. این اصلاحات می‌توانند به ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد و عادلانه منجر شوند که به توسعه پایدار کشور کمک کند و نارضایتی‌ها را کاهش دهد. در نهایت، مالیات می‌تواند به ابزاری برای پیشرفت و توسعه تبدیل شود، نه فقط یک بار مالی برای شهروندان.
