همدلی| در حالی که نرخ تورم  بیشتر شده وقیمت ارز وطلا  در بازار داخلی نیز رکوردهای تازه زده است، اما ظاهرا موضوع فیلترینگ و وعده‌های رئیس جمهور برای رفع آن، در نگاه مردم اولویت خود را از دست نداده است.  در دو ماه گذشته که دولت چهاردهم مستقر شده، افکار عمومی از راه‌های مختلف این وعده پزشکیان را به او ووزیر جوانش یادآور شده  و خواستار رفع فیلترینگ از فضای مجازی کشور شده‌اند. منتقدان این وضعیت مشکلات اقتصادی، فرهنگی واجتماعی که انسداد شبکه‌های مجازی پرکاربرد در زندگی مردم پیش آورده را دلیل این اولویت اعلام کرده-اند.

 در این میان، موضوع فیلترینگ حامیانی هم برای خود دارد، اگرچه پبش از این از مافیای فیلترشکن‌فروشان نام برده می‌شد که در شوراها و برخی محافل، قدرت اعمال مخالفت خود را دارند.

چندی پیش غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیز در گفت‌وگویی از تلاش‌های ستار هاشمی، وزیر ارتباطات برای رفع فیلترینگ سخن گفت و البته از موانعی که بر سر راه دولت برای رفع محدودیت‌های فضای مجازی است پرده برداشت. به روایت مصباحی مقدم، مسئله رفع فیلترینگ باید در «شورای عالی فضای مجازی» حل و فصل شود؛ شورایی که سران سه قوه در آن حضور دارند و ریاست آن نیز با رئیس جمهور است.

براساس مندرجات سایت شورای‌عالی فضای مجازی اعضای حقوقی این شورا را رئیس جمهوری به عنوان رئیس شورایعالی فضای مجازی (مسعود پزشکیان)، رئیس مجلس شورای اسلامی (محمدباقر قالیباف)، رئیس قوه قضائیه (محسنی اژه‌ای)، رئیس سازمان صداوسیما (پیمان جبلی)، دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی (سید محمدامین آقامیری)، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات (ستار هاشمی)، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (عباس صالحی)، وزیر علوم و تحقیقات و فناوری (حسین سیمایی صراف)، وزیر آموزش و پرورش (علیرضا کاظمی)، وزیر اطلاعات (اسماعیل خطیب)، وزیر دفاع (امیر عزیز نصیرزاده)، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور (حسین افشین)، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی (مرتضی آقاتهرانی)، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی (محمد قمی)، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سردار حسین سلامی)، فرمانده فراجا (علیرضا رادان)، دادستان کل کشور (محمد موحدی آزاد) تشکیل می‌دهند.

دشواری کار پزشکیان کجاست؟

اگرچه رئیس جمهور و شخصیت‌های حقوقی شورای عالی مجازی که در دولت سمت دارند، به تبعیت از رئیس جمهور وبرنامه‌هایش، از موافقان رفع فیلترینگ هستند، اما برخی دیگر از اعضای این شورا هم به لحاظ جایگاه حقوقی و هم از نظر شخصیت حقیقی خود نشان داده‌اند که چندان با رفع فیلترینگ موافقتی ندارند وحداقل این که برای آن انگیزه‌ای ندارند و حتی برخی نیز تا کنون در منظر عموم از مخالفت خود با آن سخن گفته‌اند، همین موضوع سبب شد تا برخی تحلیل‌ها به این سمت برود که کار دشوار پزشکیان برای رفع فیلترینگ در همین شوراست.

تاکید پزشکیان بر رفع فیلترینگ

با این همه رئیس جمهور تا کنون در سخنان خود نشان داده که بر این عهد پایبند است و آن را در برابر خبرنگاران نیز بر زبان رانده است. پزشکیان روز سه‌شنبه اول آبان ۱۴۰۳ در حاشیه تقدیم بودجه ۱۴۰۴ به مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی در پاسخ به این پرسش که آیا شما همچنان به وعده‌هایی که به مردم داده‌اید پایبند هستید، از جمله موضوع رفع فیلترینگ، بیان کرد:«تاآخر پای حرف‌هایی که زده‌ایم هستیم و به وعده‌های خود پایبند خواهیم بود. قطعا در حال تلاش هستیم تا حرف‌هایی که زده‌ایم در عمل پیاده کنیم.»
وی افزود:«درخصوص رفع فیلترینگ نیز وزیر ارتباطات، اطلاعات را جمع‌آوری کرد و این هفته در نشست سران گزارشی ارائه دادند و قرار شد مجلس، قوه قضائیه و وزارت ارتباطات بنشینند و جمع‌بند کنند و مراحل آن طی شود.»

رئیس‌جمهور در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه چقدر برای این اتفاق دست دولت باز است؟ بیان کرد:«بحث کاملا کارشناسی است. روندی که اکنون طی شده است به نفع مملکت نیست و باید برگردد. نحوه این‌که چگونه برگردانده شود در حال تفاهم هستیم که باهم و با یک زبان و نگاه مشترک پیش برویم که اختلاف و سوتفاهم پیش نیاید.»
پزشکیان در پاسخ به این پرسش که آیا مردمی که منتظر رفع فیلترینگ هستند این اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟ تاکید کرد:«بله ـ بنده گفتم که در حال کار کردن بر روی این موضوع هستیم.»

دفاع خیابانی از فیلترینگ

این سخنان رئیس جمهور و تاکید او بر این که فیلترینگ برداشته می‌شود، ظاهرا برخی را به جدیت موضوع واقف کرده و تلاش‌های خود را برای ایجاد موج مخالفت با این تصمیم رئیس جمهور ساماندهی کردند. از همین رو برخی چهره‌‌های شناخته شده مخالفان دولت‌های اصلاحات واعتدال که در چند دهه اخیر همواره یک پای ثابت فشارهای خیابانی به اقدامات فرهنگی این دولت‌ها بودند، نیز میدان آورده شدند تا این بار در مقام «مدافع خیابانی فیلترینگ» ظاهر شوند.

بر اساس گزارش‌ها ظهر روز چهارشنبه گروهی با محوریت حسین الله‌کرم چهره شاخص انصار حزب‌الله  به خیابان آمدند تا مخالفت خود را با قدام احتمالی دولت پزشکیان در رفع فیلترینگ نشان دهند. این گروه که مقابل مرکز ملی فضای مجازی حوالی میدان آرژانتین جمع شده بودند و پلاکارد و دست-نوشته‌هایی در مخالفت با رفع فیلترینگ فضای مجازی در دست داشتند و مصاحبه تنی چند از حاضران جملگی دال بر آین نکته بود که ما مخالف هرگونه رفع فیلترینگ هستیم و برخی نیز حتی خواستار انسداد تمامی شبکه-های اجتماعی خارجی و انقطاع پهنای باند این بسترهای ارتباطی( که آن را آمریکایی و صهیونیستی می‌خواندند) شدند.

بازگشت خیابانی‌ها به بهانه فیلترینگ

اگرچه تجمع این افراد در جلوی ساختمان مرکز مرکز ملی فضای مجازی به بهانه  مخالفت با رفع فیلترینگ بود، اما نشان دهنده وضعیت جدیدی در فضای سیاسی ایران نیز هست و آن بازگشت گروه های فشار به خیابان‌هاست. گروه‌هایی که پس از دوم خرداد 76 و پیروزی سید محمد خاتمی همواره در نقش گروه‌های خیابانی مخالف سیاست‌های فرهنگی دولت خاتمی و دولت‌های همسو ظاهر شده بودند و در دولت احمدی نژاد به تعطیلات رفته و در دولت روحانی ظاهر شده بودند و حتی با حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان، بزرگترین بحران سیاسی میان دوکشور را رقم زدند، در دوره ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی نیز به محاق فرو رفته بودند، روز چهارشنبه دور تازه فعالیت خود را کلید زدند. چون دولتی غیرهمسو با پدرخوانده‌های خود را بر سر کار می‌بینند و حضورشان اکنون الزامی شده است.

درخواست مخالفان فیلترینگ برای مجوز تجمع

حضور این افراد در خیابان و اعتراض به یک اقدام احتمالی دولت یک بار دیگر  این سوال را پیش آورد که چرا تنها حامیان یک تفکر خاص می‌توانند در خیابان تجمع کنند و بدون نیاز به مجوز به بیان مواضع خود در فضای عمومی بپردازند. این در حالی است که معترضانی به مراتب بیشتر امکان طرح مطالبات خود را در فضایی آرام و بدون تنش ندارند.همین امر سبب شد تا جواد امام دبیر کل مجمع ایثارگران، طی نامه‌ای خطاب به وزیر کشور درخواست کند تا مجوز برای تجمع مخالفان فیلترینگ صادر شود. دبیرکل حزب مجمع ایثارگران در نامه ای خطاب به وزیر کشور، نوشت:«فراخوان مخالفان رفع فیلترینگ در کانال‌های تلگرامی و سایر اپلیکیشن‌های فضای مجازی! به احقاق حق آن‌ها و تجمع در مقابل سازمان فناوری اطلاعات ایران منجر شد.»امام ادامه داد:« به اطلاع می‌رساند مطابق اصل ۲۷ قانون اساسی، حزب مجمع ایثارگران بنا دارد در هفته آتی در مکان مذکور تجمعی برگزار کند و در راستای حمایت از وعده‌های رئیس‌جمهور و مطالبات اکثریت جامعه، رفع فیلترینگ را خواستار شود.خواهشمند است مانند حقی که برای منتقدان رفع فیلترینگ قائل شدید، حق منتقدان را به‌رسمیت شناخته و تمهیدات لازم را جهت برگزاری این تجمع فراهم آورید.»