ندا جعفري 

با گذشت بيش از دو هفته از سقوط شاخص‌هاي بورس تهران، دو روز گذشته بار ديگر صف‌هاي خريد به بازار برگشته است. هر چند اين رشد تنها به شاخص كل محدود شده و ديگر نماگرهاي بازار سهام همچنان رشد بسيار پاييني داشتند اما تا حدودي سهامداران را اميدوار كرده است. در آخرين روز معاملاتي هفته دامنه نوسان بازار براي دومين هفته متوالي در محدوده مثبت و منفي يك درصد بود. اين ماجرا فضاي ركودي را در بازار تعميق كرد و روند معاملات به كندي دنبال شد. از اواسط هفته و با حمايت‌هايي از سمت دولت و كاهش ريسك‌هاي سيستماتيك بازار به آرامي به سمت تعادل حركت كرد، درنهايت شاخص كل توانست با ثبت دو روز مثبت در انتهاي اين هفته در آستانه بازپس‌گيري كانالي برآيد كه همين هفته از دست داده بود. با حركت بازار به سمت تعادل و با نزديك شدن به انتهاي هفته از شلوغي صف‌هاي فروش كاسته شد و ارزش صف‌هاي خريد توانست به صورت تقريبي با ارزش صف‌هاي فروش برابري كند و ميانگين خريد و فروش هر كد حقيقي نيز تقريبا برابر شد.

روز گذشته شاخص كل با ثبت 0.12درصد رشد در كانال دو ميليون و 99 هزار واحد ايستاد و شاخص هم‌وزن كه بعد از 9 روز قرمزپوشي سرانجام مثبت شد امروز با 0.03درصد مثبت در كانال 21 هزار و 985 واحد به كار خود پايان داد. در بازار فرابورس ايران شاخص كل 0.03درصد منفي و شاخص هم‌وزن 0.03درصد مثبت شدند.

آخرين روز معاملاتي هفته درحالي سپري شد كه فعاليت بازار با دامنه نوسان محدود يك درصدي
10 روزه شده است. ابزاري كه كارشناسان معتقدند براي كنترل‌هاي مقطعي و يكي، دو روزه جوابگو است؛ حالا دو هفته معاملاتي است كه روند را كنترل مي‌كند. در چنين وضعيتي روند معاملات راكد مانده و تزريق نقدينگي‌هاي خرد نيز نمي‌تواند روند را در بازار تغيير دهد.

انتشار اخباري مانند اين خبر كه «دولت چهاردهم براي پيوستن ايران به گروه ويژه اقدام مالي (FATF)، ظرف چند روز آينده اسناد مورد نياز براي بررسي اين پرونده در مجمع تشخيص مصلحت نظام را تامين مي‌كند.» برخي گروه‌ها ازجمله بانكي‌ها را مورد اقبال قرار داده اما تا دامنه نوسان محدود است و تكليف ريسك‌هاي سياسي نامعلوم، نمي‌توان به بهبود وضعيت و پايداري آن اميد بست.

نيما ميرزايي، كارشناس بازار سرمايه در اين باره مي‌گويد: پيش‌بيني برخي كارشناسان اين است كه باتوجه به انتخابات امريكا در آبان ماه، تنش‌ها در يك ماه آينده به پايان خواهند رسيد. اوج تنش‌ها نهايتا در اين بازه خواهد بود. در نقطه مقابل ما در شاخص كل و قيمت سهام، در حوالي محدوده‌هاي حمايتي مستحكم و آهنيني هستيم و قيمت سهم‌هاي بزرگ بازار هم، حمايت‌هاي بسيار مستحكمي دارند. به نظر مي‌رسد باتوجه به اينكه متغيرها به نفع بازار سرمايه در حال چرخش هستند، نسبت ريسك به سود براي فروشندگان در اين نقطه اصلا جذاب نيستند. به محض عبور از تنش‌ها، بازار سرمايه به تعادل خواهد رسيد و مي‌تواند به سمت بالا حركت كند و بازدهي مثبت و قابل‌توجهي را در ميان‌مدت و بلندمدت نصيب سهامداراني كند كه اين يك ماه را صبوري كردند و با صف‌نشيني و خروج از بازار سرمايه به خودشان آسيب نزدند.

آيا اعتماد به بورس بازگشته است؟

فرزين آقابزرگي، كارشناس بازار سرمايه در مورد رشد دو روز گذشته بورس همزمان با فروكش كردن هيجانات سياسي به «اعتماد» گفت: هفدهم مهر ماه روند بازار تا حدودي مثبت شد و شاخص بورس بيش از سه هزار واحد افزايش يافت و اگر بخواهيم عوامل موثر بر چنين واقعه‌اي را دسته‌بندي كنيم بايد گفت در راس اين رشد بازگشت اعتماد عمومي و جلب اطمينان در سطوح سهامداران خرد قرار دارد. آقابزرگي در ادامه افزود: البته اين روند كماكان هم ادامه خواهد داشت و اين رشد به ميزان فعاليت‌ها و تلاش مسوولان ذي‌ربط در حوزه بازار سرمايه اعم از سازمان و اركان بورس براي استيفاي حقوق سهامداران نيز برمي‌گردد. اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: اين درحالي است كه در زمان مديريت آقاي عشقي به ندرت و بسيار انفعالي شاهد دفاع از حقوق سهامداران خرد بوديم و مي‌توان به عنوان يك استدلال و دليل منطقي از اين موضوع ياد كرد.

الزام بر دفاع از حقوق سهامداران خرد

آقابزرگي با اشاره به شرايط سياسي و التهابات به وجود آمده در اقتصاد كشور گفت: سوال اينجاست كه چرا باوجود اين فضاي نگران‌كننده بازار سرمايه به اين شكل رشد داشته و نگاه منفي به بورس كمتر هم شده است؟ اين كارشناس بازار سرمايه خاطرنشان كرد: اتخاذ مواضع سازماني با ورود آقاي صيدي و صحبت‌هايي كه ايشان داشتند و اعلام كردند كه بايد دست به دست بدهيم و از حقوق سهامداران دفاع كنيم و تلاش كنيم تا اتفاقات و ناملايمات اعم از قيمت‌گذاري دستوري و نرخ بهره بانكي كم شود و... باعث شد تا اميدها به بازار سرمايه بازگردد. او ادامه داد: نه تنها مسوولان بورس اين روزها همسويي با دولت ندارند بلكه سعي مي‌شود تا از اين رفتارها پيشگيري شود و براساس ماده هفت بازار اوراق بهادار كه وظايف هيات‌مديره سازمان بورس را تعريف كرده است تصميمات خود را اتخاذ خواهند كرد.

ضرورت تاسيس كانون سهامداران حقيقي

آقابزرگي تصريح كرد: با اين نوع رفتارها از سوي مسوولان سازمان بورس نظر سهامداران خرد نيز نسبت به گذشته تغيير خواهد كرد و ديگر خودشان را در مقابل تصميمات دولت يكه و تنها نمي‌بينند اين درحالي است كه به هر دليلي ممكن است دولت تصميماتي بگيرد كه برخلاف حقوق سهامداران خرد باشد، اما وكيل مدافع آنها يعني سازمان بورس و اركان بورس در مقابل اين ناملايمات خواهند ايستاد و وظايف خود را انجام خواهند داد ولو اينكه تلاش‌ها موفقيت‌آميز نباشد و به صورت انفرادي هم نخواهند توانست با آن شدتي كه مورد انتظار است تصميمات را كمرنگ‌تر كنند و از بين ببرند.

اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه افزود: به‌كارگيري تمام توان و پتانسيل‌هاي مالي و تشكل‌هاي خودالتزام و حتي مجوز تاسيس كانون سهامداران حقيقي به ‌شدت به اين نگاه مثبت كمك خواهد كرد. آقابزرگي در ادامه تصريح كرد: البته رايزني‌هايي مبني بر كاهش تنش‌ها در حال انجام است و بسياري از كشورها در اقتصاد بين‌الملل در حال پيگيري هستند تا طرفين درگيري را مجاب كنند تا از تنش‌ها جلوگيري كنند و خبرهايي هم در اين زمينه منتشر شده است و مذاكراتي نيز در شرف انجام است ولو سخناني كه مي‌شنويم ممكن است ناراحت‌كننده هم باشد اما در مقابل اخباري هم مبني بر كمرنگ شدن تنش‌ها تاحدودي موجب تغيير روند بازار شده است.

افت ارزش دلاري بازار سرمايه

اين كارشناس حوزه بورس ادامه داد: البته ريسك‌هاي غيرسيستماتيك مانند دامنه نوسان نامتقارن (منفي يك و باز گذاشتن سطح بالا تا آستانه ۶ مثبت) قابل كنترل است و مي‌تواند كمك كند تا از اين وضعيت با سرعت بيشتري خارج شويم. او تصريح كرد: در نقشه اقتصادي دنيا مانند شركت‌هاي سهامي كه متشكل از سهامداران عمده هستند منويات اين سهامداران عمده مورد توجه قرار دارد و در كشورهاي صاحب قدرت اقتصادي از لحاظ توليد ناخالص داخلي و تسليحات نظامي مانند امريكا و اروپا و چين و روسيه و ديگر كشورها، منافع‌شان در زمينه اقتصادي اجازه نمي‌دهد از يك حدودي بيشتر اين تنش‌ها ادامه پيدا كند و عميق‌تر شود.

آقابزرگي گفت: هم‌اكنون ارزش دلاري بازار از ۳۲۰ ميليارد دلار به ۱۳۰ ميليارد دلار رسيده است و پتانسيل افزايش سود شركت‌ها به واسطه نزديك شدن ارز نيما و ارز آزاد و عقب‌ماندگي بازده بازار بورس نسبت به ساير بازارها تاييد مي‌كند كه اين نقدينگي در جريان كه بيش از ۸ هزار همت شده، مي‌تواند اولين اولويت در سرمايه‌گذاري‌ها باشد.