هر آنچه باید از واکسن آنفولونزا دانست
واکسن آنفولانزا چیست؟
واکسن آنفولانزا به انگلیسی influenza vaccine گفته میشود و یک واکسن شناختهشده برای پیشگیری از بیماری با همین نام است. درواقع واکسنهای آنفولانزا یک فرآورده زیستی هستند که باعث میشوند تا بدن در مقابل یک میکروب یا یک ویروس مشخص، ایمنی فعال اکتسابی تولید کند. بدین شکل آن را در مقابل ابتلا به آنفولانزا محافظت میکنند.
ویروسهای آنفولانزا از طریق هوا منتشر و از راه بینی، دهان یا حتی سطوح آلوده به افراد منتقل میشوند. این ویروسها دائما در حال جهش هستند و تغییر پیدا میکنند، از همینرو هر سال نوع جدیدی از واکسن آنفولانزا را میسازند تا بدن نسبت به این ویروس ایمن باشد. بنابراین میتوان گفت واکسنهایی که سالهای قبل برای پیشگیری از آنفولانزا زدهاید، در سال جاری اثربخش نیست. حتی برخی متخصصان معتقدند افرادی با شرایط خاص باید دو نوبت در طول سال این واکسن را تزریق کنند.
افراد سالم واکسن آنفولانزا بزنند یا نزنند؟
افراد سالمی که هیچ گونه بیماری زمینهای یا مزمن ندارند، چه کنند؟ آیا نیازی به واکسن آنفلوآنزا ندارند؟ تعداد واکسنهای آنفلوآنزا در دنیا محدود است و به اندازه جمعیت دنیا نیست. بنابراین گروههای پرخطر، در اولویت دریافت واکسن هستند. اما یک سری افراد هستند که هیچ گونه بیماری زمینهای ندارند و جزو افراد سالم محسوب میشوند ولی بیماری آنفلوآنزا را خیلی شدید میگیرند و وقتی مبتلا میشوند، دو تا سه هفته بعد از ابتلا، نمیتوانند به عملکرد و زندگی عادی خود برگردند. اینها هم اگر واکسن را دریافت کنند، مانعی ندارد. اما توصیه نمیشود که همه افراد این واکسن را دریافت کنند. افراد میتوانند هر واکسنی را که در دسترس است، دریافت کنند اما طبعاً واکسنی که ظرفیت بیشتری دارد، کارآیی بالاتری هم دارد.
واکسن آنفولانزا برای کودکان چگونه است؟
برای کودکان شش ماهه و بزرگتر توصیه میشود که سالانه واکسن آنفولانزا را دریافت کنند. کودکان کمتر از پنج سال (بهویژه آنهایی که کمتر از دو سال دارند) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض جدی مرتبط با آنفولانزا هستند. تزریق واکسن بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری است. این واکسن همچنین میتواند باعث کاهش شیوع آنفولانزا به دیگران شود.
کودکان میتوانند بهمحض در دسترس قرار گرفتن واکسن، واکسینه شوند. کودکان شش ماهه تا هشت ساله دریافتکننده اولین واکسن آنفلوانزا که قبلا مجموعا دو دوز یا بیشتر دریافت نکردهاند یا سابقه واکسیناسیون آنفلوانزای آنها نامشخص است، نیاز به دو دوز دارند. برای این کودکان توصیه میشود که اولین دوز را بهمحض دردسترسبودن واکسن دریافت کنند، زیرا دومی باید حداقل چهار هفته پس از واکسن اول تزریق شود.
انواع واکسن آنفولانزا
واکسنهای آنفولانزا انواع مختلفی دارند که طبق توصیه CDC باید حتما از واکسنهای دارای مجوز استفاده کنید. انواع آنها شامل موارد زیر میشوند:
1. واکسنهای سه ظرفیتی آنفولانزا
این نوع واکسن، بدن را در برابر سه نوع ویروس A آنفولانزای (H1N1)، ویروس A آنفولانزای (H3N2) و یک ویروس آنفولانزای B ایمن میکند. انواع واکسن سه ظرفیتی عبارتاند از:
- واکسن سه ظرفیتی با دوز استاندارد: این واکسنها برای افراد ۱۸ تا ۶۴ سال مناسب هستند و به آنها واکسن آنفولانزای تخممرغی میگویند.
- واکسنهای سه ظرفیتی دارای ادجوانت: این نوع واکسن برای افراد بالای ۶۵ سال مناسب است. وجود ماده ادجوانت درون واکسن، بدن را در برابر ویروسها ایمن میکند.
2. واکسنهای چهار ظرفیتی آنفولانزا
این نوع واکسن بدن را در برابر دو گونه از ویروسهای A و دو گونه از ویروسهای B ایمن میکند، از همینرو بدن مقاومت بیشتری در برابر عفونت نشان میدهد. انواع آنها عبارتاند از:
- واکسن چهار ظرفیتی با دوز استاندارد: این واکسن برای همه افراد بالای شش ماه مناسب است و به اغلب به بازو تزریق میشود. دوز استاندارد این واکسن از ویروس رشدیافته در تخممرغ تولید شده و در ترکیبات خود آفلوریا، فلوریکس، فلولاول و فلوزون چهار ظرفیتی دارد.
- واکسن چهار ظرفیتی مبتنی بر سلول: ویروس رشدیافته این واکسن درون کشت سلولی ایجاد میشود، در ترکیبات خود تخممرغ ندارد و برای افراد بالای چهار سال مجاز است.
- واکسن چهار ظرفیتی نوترکیب: این واکسن بدون تخممرغ است و برای افراد بالای ۱۸ سال مناسب است. اگر به تخممرغ حساسیت شدید دارید، این واکسن آنفولانزای را برای شما ساختهاند.
- واکسن چهار ظرفیتی دارای ادجوانت: این واکسن برای افراد بالای ۶۵ سال تایید شده و به دلیل وجود ماده ادجوانت ایمنی قویتری ایجاد میکند.
- واکسن چهار ظرفیتی با دوز بالا: این نوع واکسن آنفولانزا بیشتری آنتیژن را دارد تا ایمنی بالایی ایجاد کند. اغلب آن را برای افراد ۶۵ سال یا بالاتر تزریق میکنند.
3. واکسنهای آنفولانزای ضعیفشده زنده
این نوع واکسن به شکل اسپری بینی ساخته میشود و برای افراد دو تا ۴۹ سال مورد تایید است. واکسن آنفولانزای ضعیفشده زنده برای افراد باردار یا دارای نقص ایمنی مجاز نیست.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر آنفولانزا قرار دارد؟
بعضی از گروههای خاص در خطر بیشتر ابتلا به این بیماری و عوارض بالقوه خطرناک مربوط به آنفولانزا هستند.
این افراد که در دستههای زیر قرار میگیرند، مهم است واکسیناسیون شوند.
· زنان باردار و زنانی که کمتر از دو هفته از بارداری آنها گذشته است.
· کودکان با سنین بین ۶ ماه و ۵ سال
· افراد ۱۸ سال و کمتر که آسپرین مصرف میکنند.
· سالخوردگان بالای ۶۵ سال
· تمام افرادی که مبتلا به عارضههای جدی پزشکی هستند.
· افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) آنها ۴۰ یا بالاتر است.
· تمام افرادی که در خانه سالمندان زندگی یا کار میکنند.
همچنین باید دقت کنید اگر مبتلا به بعضی از عارضههای مزمن پزشکی باشید، خطر ابتلا به آنفولانزا افزایش پیدا خواهد کرد.
این بیماریها را در ادامه معرفی میکنیم، ولی همیشه خوب است از مشاوره با یک پزشک متخصص عفونی نیز کمک بگیرید تا بهترین راهکارهای جلوگیری را به شما معرفی کند.
· آسم
· اختلالات خونی
· بیماری مزمن ریوی
· اختلالات غدد درونریز
· بیماری قلبی
· بیماری کلیوی
· اختلالات متابولیسمی
· افرادی که قبلا سکته کردهاند.
· افرادی که سیستم ایمنی آنها به علت یک بیماری یا مصرف دارو ضعیف شده است.
علاوه بر این، به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، افراد زیر ۱۹ سال که برای درمان آسپرین مصرف میکنند به همراه کسانی که برای آنها مصرف منظم داروهای استروئیدی تجویز شده است، باید واکسن انفولانزا را بزنند
دسته دیگر افرادی هستند که در اماکن عمومی کار میکنند و بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. افرادی که به صورت منظم در تماس با افراد اشخاص با خطر بالا مانند کودکان و سالخوردگان قرار دارند نیز باید واکسیناسیون شوند.
این افراد شامل گروههای زیر میشوند:
· معلمان
· پرستارها
· کارمندان بیمارستان
· کارمندان مراکز مراقبت از سالمندان
انواع واکسن آنفولانزا
هر ساله انواع واکسنهای آنفولانزا مناسب با تغییرات جهش ویروس این بیماری ساخته میشوند. بهترین واکسن آنفولانزا در حال حاضر از نوع هلندی، فرانسوی یا ایرانی است که باید بر اساس بازه سنی شما انتخاب شوند.
همه این واکسنها دارای تاییدیه CDC هستند و ایمنی قابل قبولی دارند که بهترین نوع آنها برای هر فرد متناسب با شرایط خاص، سن، وجود حساسیت و… مشخص میشود. اگر در مورد نوع واکسنهای آنفولانزا سوال دارید میتوانید با پزشک عمومی یا متخصص داخلی درمانکده مشورت کنید. در ادامه میتوانید با مهمترین ویژگی این واکسنها آشنا شوید:
1. واکسن آنفولانزا هلندی Influvac
ویژگیها عبارتاند از:
- این نوع واکسن هلندی، بدن را در برابر دو نوع ویروس آنفولانزای نوع A و نوع B ایمن میکند.
- این واکسن با سرنگ به عضله بازو تزریق میشود و از داروخانه قابل تهیه است.
- ترکیبات این نوع واکسن هلندی روی تخممرغهای جنیندار تکثیر شده است.
- استفاده از آن برای افراد بالای شش ماه تایید شده است.
- در بارداری و شیردهی مجاز است.
2. واکسن آنفولانزا فرانسوی Vaxigrip tetra
ویژگیها عبارتاند از:
- از نوع واکسن غیر فعال است و برای افراد بالای ۶ ماه تزریق میشود.
- قابل تزریق در عضله بازو است و میتوان آن را از داروخانه تهیه کرد.
- تزریق واکسن فرانسوی در بارداری و شیردهی ایمن است.
- اگر به پروتئین مرغی و تخممرغ آلرژی شدیدی دارید، تزریق واکسن آنفولانزا فرانسوی ممنوع خواهد بود.
3. واکسن آنفولانزا ایرانی فلوگارد
این نوع واکسن از نوع نوترکیب است که سابقه تولید آن به یک یا دو سال گذشته میرسد. واکسن ایرانی در ترکیبات خود منشا تخممرغ، آنتیبیوتیک و مواد نگهدارنده ندارد. تزریق این واکسن به صورت تک دوز فقط در افراد بالای ۱۸ سال انجام میشود و هنوز میزان ایمنی آن در زنان باردار و شیرده به طور کامل بررسی نشده است.