گام بعدی در زنجیره اوج گیری زدوخورد‌ها بین ایران و اسرائیل چیست؟

حمله سه‌شنبه‌شب ایران به اسرائیل در پاسخ به ترور رهبران حماس و حزب الله، توجه همگان را به خود جلب کرد، اما گام بعدی در این زنجیره اتفاقات چیست؟

علیرضا مجیدی، تحلیلگر حوزه خاورمیانه، درباره بازدارندگی پاسخ موشکی ایران به «انتخاب» گفت: اگر به زمان خود پاسخ مناسب را به دشمن ندهیم، بعداً نهایتاً مجبور به پاسخ می‌شویم، اما با هزینه بیشتر و آورده کمتر پاسخ می‌دهیم.‌ای کاش این پاسخ را بعد از شهادت اسماعیل هنیه داده بودیم و این هزینه‌ها را نمی‌دادیم. پاسخ شب گذشته البته مؤثر بود. پاسخ ضعیف، باعث قدرت طلبی بیشتر دشمن می‌شود. پاسخ ما پاسخ خوب و اثربخشی بود. بازدارندگی می‌گوید شما باید محاسبات نظامی دشمن یا افکار عمومی آن را تغییر دهد. شب گذشته در اسرائیل ترس و وحشت ایجاد شد و نشانه‌های آن بالای صد مورد بود. ایجاد وحشت در اسرائیل یک نشانه خیلی خوب بود که ما پاسخ مؤثری داده‌ایم، اما قرار نیست ما جواب ۱۰ از ۱۰ را در قدم اول بدهیم. با پیش‌بینی پاسخ اسرائیل، ما هم گام به گام پاسخ‌ها را شدید می‌کنیم. 

او افزود: ما نشان دادیم که در هر مرحله سخت‌تر جواب می‌دهیم. موشک‌های شب گذشته به آسانی به اسرائیل رسیدند و فقط کافیست شدت انفجار آن‌ها را بیشتر کنیم. پاسخ‌های ایران فقط موشکی نیست، اما وابسته به رفتار رقیب دارد. 

وی در رابطه با احتمال پاسخ متقابل اسرائیل بیان کرد: اسرائیل قاعدتاً جواب می‌دهد؛ تضاد ایران و اسرائیل به صورت گام به گام پیش می‌رود. ما جواب می‌دهیم، بعد اسرائیل جواب می‌دهد. آخر ماجرا باید به سمت ایجاد موازنه‌ای پیش برود که انرژی دو طرف نابود نشود و بتوانیم زندگی کنیم. در کوتاه مدت نه او می‌تواند ما را نابود کند و نه ما می‌توانیم او را نابود کنیم. در کوتاه مدت باید سطح تنش بین ایران و اسرائیل کنترل شده باشد و از آن فراتر نشود وگرنه کل انرژی طرفین از بین می‌رود. نتانیاهو نمی‌خواست سطح تنش را کنترل کند، باید بتوانیم این آدم را در یک نقطه مهار کرد. اگر نتانیاهو مهار شد، ما هم سطح پاسخ‌ها را بالا نمی‌بریم. 

این کارشناس حوزه خاورمیانه درباره قابلیت مهارشدن اسرائیل اظهار داشت: باید ببینیم این مسأله قابل مهار است یا خیر؛ از نظر تئوریک باید این مسأله را بررسی کنیم. باید ببینیم اقدام بعدی نسبت به اقدام اول چقدر شدید‌تر شده است. اقدام سوم نسبت به دوم هم باید بررسی شود. وعده صادق ۲ را اگر با وعده صادق ۱ مقایسه کنیم، وعده صادق ۲ شدت و دقت بیشتری داشت. اقدام بعدی اسرائیل نسبت به اقدامات قبلی هم باید سنجیده شود. سری قبل سیدحسن نصرالله را زدند و... تصور من این است که بعد از سه بار رفت و برگشت به یک نقطه تعادل خوبی می‌رسیم. 

بعد از سیدحسن سراغ داخل می‌آمدند

وی در رابطه با احتمال پاسخ اسرائیل اظهار داشت: ممکن است اسرائیل نیروگاه و زیرساخت هم بزند و از این جلوتر هم بیاید، اما اگر سه نیروگاه را هم بزند، بهتر از آن روندی است که دانه دانه جلو می‌آمد و قابل کنترل نبود. در این فاصله جیش العدل هم فعال شده است. بعد از ترور سردار زاهدی، این گروه به چابهار حمله کرد. جیش العدل فقط یک عملیات انجام می‌داد و سریع فرار می‌کرد، این دفعه ۱۲ ساعت درگیر شده بود و در چابهار به ۶ نقطه حمله کرد. این دفعه دیگر هدفشان یک پاسگاه نبود و به مقر فرماندهی نیروی انتظامی و سپاه حمله کردند. وعده صادق که انجام شد، جیش العدل هم دور شد. بعد از ترور هنیه، طی ۲۴ ساعت، هنیه را در تهران و بیروت و عراق را زدند و در پاکستان هم شیعه کشی راه انداختند. این همزمانی‌ها اتفاقی نیست؛ هدفشان این بود که تروریسم منطقه‌ای را هم می‌توانیم فعال کنیم. وقتی ایران پاسخ داد تمام این فعالیت‌ها قطع شد. بالاترین خط قرمز خارجی ما سیدحسن نصرالله بود، بعد از آن تمام خط قرمز‌ها در داخل بود، لذا این روند نشان می‌داد که بعد از سیدحسن سراغ داخل می‌آمدند. عملیات شب گذشته باعث شد جلو این روند گرفته شود. البته قطعاً اسرائیل داخل ایران را می‌زند، اما اینکه کجا را می‌زند را باید ببینیم. زدن سایت هسته‌ای و نیروگاه یک سری ماجرا دارد، کم هزینه‌ترین نقطه برای اسرائیل، پایگاه نظامی است. 

مجیدی درباره احتمال پادرمیانی قدرت‌های جهانی گفت: قطعاً و یقیناً آخر کار وساطتی صورت می‌گیرد و کار تمام می‌شود. اسرائیل نمی‌خواهد لبنان را بلندمدت نگه دارد. اسرائیل در تاریخ خودش، جز در زمان فشار، برای عبور از بحران هیچوقت به وساطت تن نداده است. اسرائیل دولتی است که فشار بین‌المللی برایش مهم نیست مگر اینکه با مسائل داخلی‌اش همراه شود. اسرائیل ۷۶ سال است که در آن نقطه شکل گرفته و در این سال‌ها بدون فشار، تن به وساطت نداده است. عملیات‌های ایران سعی دارد بحران‌ها را به داخل اسرائیل ببرد تا در نهایت مذاکره شود. اگر اسرائیل زودتر بنا را بر کاهش تنش بگذارد، خود به خود مسأله حل می‌شود.