سرنوشت محافظ سید حسن نصرالله که به جرم جاسوسی دستگیر شد؛ محمد شوربه کیست؟

با ترور سید حسن نصرالله گمانه‌زنی‌ها درباره چگونگی لو رفتن محلی که رهبر حزب الله در تاریخ ۶ مهر در آن حضور داشت بالا گرفته است. در این میان نام هیثم محمد شوربه پس از یک دهه بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است؛ فردی که در راس واحد عملیات خارجی حزب‌الله بوده، وظیفه حفاظت از شخص حسن نصرالله و خانواده‌اش را به عهده داشت و در نهایت در سال ۱۳۹۳ به جرم جاسوسی برای اسرائیل دستگیر شد.

اوایل زمستال سال ۹۳ بود که رهبر حزب‌الله لبنان اعلام کرد که یکی از اعضای ارشد این گروه برای اسرائیل جاسوسی می‌کرده است.

پس از چند هفته گمانه‌زنی رسانه‌ای در مورد بازداشت یک مقام ارشد جنبش حزب‌الله لبنان، سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله تایید کرد که یکی از ماموران ارشد اطلاعاتی این گروه در استخدام سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل بوده است.

در آن زمان در حالی که حزب‌الله از تائید یا تکذیب هویت جاسوس دستگیر شده، خودداری کرد، پایگاه خبری النشره، روزنامه لبنانی دیلی استار، روزنامه کویتی الرای و روزنامه آمریکایی واشنگتن پست مهم‌ترین منابعی بودند که مجموعه‌ای از اطلاعات تائید نشده را درباره فرد دستگیر شده، همکاران و تبعات خیانت او به حزب‌الله منتشر کردند.

واشنگتن پست به نقل از منبع لبنانی ناشناسی نوشت که فرد دستگیر شده که از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ در راس واحد عملیات خارجی حزب‌الله بوده است، اطلاعاتی را به سازمان جاسوسی اسرائیل، موساد انتقال داده است. این منبع اظهار داشته که حزب‌الله علی‌رغم آسیب‌های جدی که از این مزدور دریافت کرده است، دستگیری او را یک موفقیت جدی می‌داند. پیش از آن و در سال ۲۰۱۱ نیز سید حسن نصرالله اعلام کرده بود که دو نفر از اعضای سازمان که دستگیر شده‌اند به جاسوسی برای سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا، سی‌آی‌ای اعتراف کرده‌اند.

گفته می‌شد که دستگیری شوربه با استفاده از کمک‌های جمهوری اسلامی و پس از آن صورت گرفته است که حزب‌الله به حضور یک نفوذی در رده‌های بالای خود شک کرده است. در دوره مورد نظر، حزب‌الله دو فرمانده ارشد خود یعنی عماد مغنیه و حسان اللقیس را در عملیات تروری که تصور می‌رود ماموران اسرائیلی در آن نقش داشته‌اند از دست داده، چند عملیات خارجی حزب‌الله ناکام مانده، برخی از عناصر حزب‌الله در کشورهای دیگر دستگیر شده و چند مامور حزب‌الله در سرزمین‌های اشغالی از دست رفتند.

ماجرای عملیات بورگاس و مرگ ۵ اسرائیلی

در سال ۲۰۱۲ حمله به یک اتوبوس در شهر بورگاس بلغارستان، به کشته شدن راننده و پنج گردشگر اسرائیلی منجر شد. مقامات اسرائیلی مدعی نقش داشتن حزب‌الله در این حمله شدند و این حمله از جمله دلایلی بود که باعث شد اتحادیه اروپا، حزب‌الله را گروهی تروریستی بنامد. پس از اعلام جاسوسی یک عضو ارشد حزب‌الله در سال ۹۳ روشن شد که اطلاعات داده شده توسط عوامل نفوذی باعث شده که اسرائیل، پیشاپیش از این حمله باخبر باشد.

مقامات بلغاری دو تن به نام‌های میلاد فراح معروف به حسین حسین و یک شهروند کانادایی به نام حسن الحاج را به عنوان عاملان این حمله معرفی کردند. دیلی استار در این باره نوشت که ظاهرا بمب پیش از موعد مقرر و رسیدن به هدف اصلی منفجر شده است.

روزنامه الرای در این باره ادعا کرده بود که برپایه تحقیقات صورت گرفته، محمد شوربه به مقام‌های اسرائیلی گفته بود که اگر عملیات بورگاس پیش از اجرا خنثی شود، حزب الله دستکم او را از مقامش برکنار خواهد کرد و دیگر اطلاعاتی درباره عملیات خارجی این حزب، به دست اسرائیل نخواهد رسید.

انگیزه محمد شوربه برای جاسوسی موساد چه بود؟

شوربه که در زمان دستگیری ۴۳ سال داشت در خانواده‌ای مذهبی از جنوب لبنان بزرگ شده و در دوره‌ای مسئول حفاظت از نصرالله بود. او سپس به فرماندهی واحد ۹۱۰ یا واحد عملیات خارجی حزب‌الله رسید. تصور می‌رود که وی در یکی از سفرهای کاری به کشورهای آسیایی به استخدام اسرائیل در آمده باشد.

اسنادی که بعدتر پایگاه دبکا و یک روزنامه کویتی منتشر کردند نشان می‌داد که محمد شوربه در سال ۲۰۰۵ و پس از ارتباطش با یک عامل زن سرویس جاسوسی اسرائیل به خدمت گرفته شد.

او مهم‌ترین مهره جاسوسی کشف شده در ساختار رهبری حزب‌الله پس از محمد الحاج بود. الحاج مسئول «واحد آموزش» و «یگان موشکی» حزب‌الله بود که سه سال پیش از لو رفتن محمد شوربه دستگیر شد. محمد الحاج معروف به «ابوتراب» بود.

ابوتراب خودش با سازمان سیا تماس گرفت و اطلاعاتش را به صورت رایگان به آن‌ها داد. روزنامه‌های لبنانی در مورد پرونده محمد الحاج نوشته‌اند که وقتی در بازجویی از او  در مورد علت خیانت به حزب‌الله پرسیده شد او بدون ابراز پشیمانی پاسخ داد که «اقداماتم تنها راه انتقام از شما بود.»

پیش از دستگیری محمد الحاج یک مقام ارشد امنیتی دیگر این گروه به نام محمد سلیم (ابو عبد سلیم) هم لو رفته بود که قبل از دستگیری به اسرائیل گریخت. او دست راست عماد مغنیه بود.

پایگاه خبری النشره که خبر دستگیری شوربه را به عنوان ضربه‌ای بزرگ به سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل در مسیر نفوذ به حزب‌الله مطرح کرده، نوشت که وی به عنوان یک بازرگان به کشورهای آسیایی سفر می‌کرده و هشت سال پیش به استخدام دشمن درآمده است. اطلاعاتی که وی به اسرائیل داده، در شهادت عماد مغنیه در سال ۲۰۰۹ و حسان اللقیس در سال ۲۰۱۳ نقش داشته است. دستگیری وی پس از بازگشت از یک سفر خارجی و دیدار با رابطان اسرائیلی صورت گرفته است.

روزنامه الرای نیز مدعی شد که شوربه در دستگیری دو تبعه ایرانی به نام‌های بهرام فیضی و حسن فرجی در جمهوری آذربایجان نقش داشته است. فیضی در جمهوری آذربایجان به اتهام برنامه‌ریزی و مشارکت در حمله به سفارت اسرائیل در باکو، به ۱۵ سال زندان محکوم شد.

به نوشته این روزنامه، این جاسوس در تحقیقات اعتراف کرد که در این مدت، ۸۰۰ میلیون دلار آمریکایی از اسرائیلی‌ها دریافت کرده است؛ مبلغی که بخش بزرگی از آن را خرج خرید خانه و زمین کرد.

در زمان وقوع این اتفاقات خبرگزاری رویترز به نقل از منابع لبنانی گفت که محمد شوربه از جوانی به عضویت حزب‌الله درآمد و در عملیات متعددی علیه نیروهای اسرائیلی در زمان حضور آنها در جنوب لبنان شرکت کرده بود.

این خبرگزاری اظهارات یک مقام لبنانی را منتشر کرد که می‌گفت محمد شوربه یک بازرگان ثروتمند است که به خصوص سفرهای متعددی را بین اسپانیا و ایتالیا انجام می‌داد و برای چند سال در استخدام موساد بود.

براساس این گزارش، انگیزه محمد شوربه از اقدام علیه حزب‌الله این بوده که رهبری این گروه از ارتقای مقام او خودداری می‌ورزیده است.

سرنوشت محمد شوربه چه شد؟

روزنامه دیلی استار لبنان در زمان انتشار خبر دستگیری محمد شوربه اعلام کرد که حزب الله در «دادگاه داخلی» خود شوربه را محاکمه کرده است؛ اما از سرنوشت او خبری منتشر نشد.