لاتاری خودرو نابرابری مردم را عمیقتر میکند
یکی از مشکلات اساسی سیستم فروش خودرو در ایران، زمان طولانی تحویل خودرو است. طبق اعلام ایرانخودرو، موعد تحویل محصولات عرضهشده در این طرح فروش، نیمه دوم سال ۱۴۰۳ خواهد بود؛ یعنی شرکتکنندگان باید حداقل یک سال منتظر تحویل خودروی خود باشند. این در حالی است که بسیاری از مشتریان در این بازه زمانی با مشکلات اقتصادی و نوسانات قیمت مواجه خواهند شد، اما همچنان باید به قرارداد خود پایبند بمانند.
به گزارش اقتصاد24، مردم ایران با داشتن منابع عظیم انرژی و ظرفیت بالای صنعتی، برای خرید یک خودروی ملی آن هم با نازلترین کیفیت، باید وارد صف قرعهکشی شوند. در یک لاتاری که حدود ۳ میلیون نفر امکان ثبت نام دارند و تنها ۶ درصد از آنها شانس برنده شدن! این وضعیت برای مصرفکنندگان ایرانی در حالی رخ میدهد که کمپانیهای بزرگ جهانی نظیر فولکس واگن، مرسدس بنز و تویوتا نه تنها خودروی مورد نظر مشتریان خود را بدون نیاز به قرعهکشی در دسترس قرار میدهند، بلکه با استفاده از سیستمهای پیشرفته توزیع و مدیریت زنجیره تأمین، تجربهای بینقص و شفاف در تحویل خودرو ایجاد میکنند. این مقایسه یک پیام واضح دارد: سیستم تحویل خودرو در ایران، به طرز فاجعهباری ناکارآمد و قدیمی است!
در اینجا نه از شفافیت خبری هست و نه از تحویل سریع و دقیق. سیستم قرعه کشی خودرو در ایران، به جای آنکه به راه حلی برای مدیریت تقاضا تبدیل شود، به یک بحران اجتماعی و اقتصادی بدل شده است. ایران خودرو در آخرین طرح فروش خود اعلام کرد که از میان ۳ میلیون و ۵۳ هزار ثبتنام کننده، تنها ۳۵ هزار نفر موفق به دریافت خودرو شدهاند؛ یعنی کمتر از ۶ درصد از شرکتکنندگان به خودرو دسترسی خواهند داشت. این وضعیت نه تنها باعث سرخوردگی اجتماعی شده، بلکه شکاف بین اقشار مختلف جامعه را نیز تعمیق میکند. از یک سو، خوششانسها با قیمت کارخانه خودرو خریداری میکنند و از سوی دیگر، باقی افراد باید با قیمتهای کاذب در بازار آزاد دست و پنجه نرم کنند. اما چرا این سیستم تا این حد ناکارآمد و ناعادلانه است؟
یکی از پرسشهای اساسی که ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده این است که چرا برخی باید خودرو را با قیمت کارخانه بخرند و دیگران مجبور به خرید در بازار آزاد با قیمتهای کاذب شوند؟ این موضوع بهویژه زمانی دردناکتر میشود که نگاهی به آمار تعداد برندگان بیاندازیم. از ۳ میلیون ثبتنامکننده، تنها ۳۵ هزار نفر خودرو دریافت میکنند، در حالی که بقیه تنها ناامیدی و سرخوردگی را تجربه خواهند کرد. این تبعیض در دسترسی به خودرو باعث شده تا عدهای از جامعهشناسان این وضعیت را نشانهای از ناکارآمدی سیاستهای دولت بدانند. این سیستم، به جای حل مشکلات، صرفاً نابرابری را تقویت میکند و باعث ایجاد دوگانه خوششانسها و بازندگان در جامعه میشود.
در شرایطی که بسیاری از مردم برای تأمین نیازهای روزمره خود با چالشهای زیادی روبهرو هستند، چنین سیاستهایی باعث افزایش نارضایتی عمومی و تشدید احساس نابرابری میشود. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا ادامه این سیستم قرعه کشی خودرو به نفع مردم است؟ پاسخ به وضوح نه است. این روش به جای آنکه راهحلی برای مدیریت تقاضا باشد، به یک منبع بحران و نارضایتی اجتماعی تبدیل شده است. دولت و خودروسازان باید به جای تکیه بر سیستمهای ناکارآمد و ناعادلانه، به دنبال راهحلهای ساختاری و بلندمدت باشند که نیازهای واقعی جامعه را برطرف کند.