«شناسنامه اخلاقی معلمان»؛ چرا و برای چه؟

رها معیری: «معلمان و مدیران، کانون تحول مدارس هستند، زیرا آنها راهبران نظام تعلیم و تربیت محسوب می‌شوند بنابراین باید نسبت به هدایت، کفایت، حمایت و نظارت دقت لازم شود. ضرورت دارد در این حوزه و در جذب نیروی انسانی حساسیت به خرج دهیم و صلاحیت و شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان و مدیران را مدنظر داشته باشیم تا مانع از بروز آسیب‌های اجتماعی شویم. تمام معلمان باید از شناسنامه دقیق علمی و اخلاقی برخودار باشند.» این گفته های روز گذشته علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش در شرایطی مطرح می شود که سال‌هاست نظام آموزشی، به واسطه کمبود معلم شاید این اصل کمتر به آن پرداخته شده، یا در برخی از دولت‌ها، آنها از آن طرف بوم افتاده اند و یک تصویر پروفایل، سبب شده که زندگی یک معلم و دانش آموزانش برای یکسال تغییر کند.

هر چند که به نظر می رسد، در بحث سند تحول بنیادین، به این اصل از قانون اشاره شده و راهکارهایی در جهت اصلاح امور در نظر گرفته، اما قانون صلاحیت اخلاقی معلمان مربوط به حدود ۳ دهه پیش است. طبق قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش و پرورش، مصوب مهر ۱۳۷۴، «اعتقاد به دین مبین اسلام و یا یکی از ادیان رسمی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، التزام عملی به احکام اسلام، اعتقاد و التزام به ولایت فقیه، نظام جمهوری اسلامی و قانونی اساسی، عدم اشتهار به فساد اخلاقی و تجاهر به فسق، عدم سابقه وابستگی تشکیلاتی، هواداری از احزاب و سازمان‌‌ها و گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که غیر قانونی بودن آن‌‌ها از طرف مقامات صالحه اعلام شده و یا‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌شود مگر آن که توبه ایشان احراز شود، عدم سابقه محکومیت کیفری موثر، عدم اعتیاد به مواد مخدر جز این قانون است. اگر چه برای اجرای سند تحول بنیادین اعتبار مالی لازم است اما باید پذیرفت که این شرط کافی نیست یعنی حتی با تزریق پول هم اگر معلم نخواهد و انگیزه نداشته باشد هیچ‌ کدام ازبرنامه‌های تحولی در آموزش‌وپرورش وارد فاز اجرا نمی‌شود.
بر همین اساس اهمیت هرگونه اخلال در روندجذب نیروهای باانگیزه و قوی برای ورود به شغل معلمی می‌تواند «پاشنه آشیل» موفقیت نظام تعلیم و تربیت کشور باشد و در گلوگاه کار، اهمیت گزینش نیرو برای شغل معلمی مطرح می‌شود و پس از جذب نیروهای کیفی در ادامه کار نیاز است با حمایت‌‌های لازم به لحاظ مادی و معنوی و بازگرداندن شغل معلمی به جایگاه مرجعیت خود در جامعه، انگیزه کافی برای فعالیت کیفی در این شغل خطیر به معلمان داده شود.

گزینش معیار اصلی باشد

اما برکسی پوشیده نیست که این قانون متعلق به ۳۰ سال پیش است و امروز مشکلات دیگری در جامعه پررنگ شده اند که آن زمان اصلا مورد توجه قرار نمی گرفت، مثلا آن زمان مشکلات روحی و روانی کمتر مورد استناد قرار می گرفت، آن هم در شرایطی که امروزه از هر چهار نفر، یک نفر به اقدامات مشاوره ای و روانشناسی نیاز دارد، یا موضوع ضرب شتم دانش آموزان یا تعرض به آنها. آنچه که وزیر آموزش و پرورش نیز به آن تاکید دارد، یکی از موضوعات مهم و تغییر قانون است که باید به روز شود. همان طور که چند روز پیش وزیر آموزش و پرورش نیز در ابلاغ ماموریت‌هایی در حوزه ساماندهی بخش‌های مختلف به مدیران سازمان مدارس و مراکز غیردولتی گفته است: «سامان دادن به مدارس غیردولتی در ابعاد مختلف یکی از ماموریت‌های ما به مدیران سازمان مدارس غیردولتی است. اولین بعد این سامان‌دهی، سامان‌دهی مدارس به‌عنوان کانون تحول و در قلب این تحول، مدیران و معلمان هستند. ما نیازمندیم به همان میزانی که در مدارس دولتی در جذب نیروی انسانی حساسیت به خرج می‌دهیم در مدارس غیردولتی هم باید به همین شکل باشد. به هیچ‌وجه نباید یک نیروی بدون گزینش در مجموعه مدارس غیردولتی مشغول شود. بزرگترین و مهمترین امانت در دست این افراد است. تمام این افراد باید برخوردار از یک شناسنامه علمی و صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی و اخلاقی باشند. در حوزه معلمان در کنار ارتقای صلاحیت‌های عمومی و تخصصی، باید معیشت معلم هم برای ما خیلی اهمیت داشته باشد.»