ثبت‌نام در قرعه‌کشی ایران‌خودرو در 29 مرداد پایان یافت و هرچند ایران‌خودرو تا روز قرعه‌کشی تعداد افراد ثبت نامی و تعداد خودروهای عرضه شده را اعلام نمی‌کند؛ اما آمارها نشان از ثبت‌نام تقریباً 2 میلیون و 200 هزار نفر در این طرح دارد که از این تعداد یک میلیون 100 هزار نفر در طرح عادی ثبت‌نام کرده‌اند.

بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان در قرعه‌کشی ایران‌خودرو بلوکه شده، این رقم بیشتر از نصف بودجه عمرانی کشور است و در نبود مالیات بر سوداگری به جای تولید، به لاتاری ایران‌خودرو وارد شده است.

در طرح عادی ثبت‌نام کنندگان باید هرکدام 230 میلیون تومان در حساب بانکی خود بلوکه کنند که این پول تا روز قرعه‌کشی و مشخص شدن برندگان قابل برداشت نخواهد بود.ثبت‌نام یک میلیون و 100 هزار نفر در این طرح به معنای بلوکه شدن 253 هزار میلیارد تومان است که رقم بسیار بالایی است. کل بودجه عمرانی کشور در سال جاری 400 هزار میلیارد تومان مصوب شده است؛ بنابراین حجم پول بلوکه شده در این طرح به اندازه بیش از نیمی از بودجه عمرانی کشور است.

کارشناسان معتقدند حجم نقدینگی در دست مردم بسیار بالا است که به دلیل ناتوانی دولت در جذب آن برای تکمیل طرح‌های عمرانی و مشارکت مردم در توسعه کشور، همچون سیل مخرب هر بار با ورود به یکی از بازارها باعث به هم ریختن آن بازار می‌شوند و مصرف مردم عادی را گران می‌کنند.محمد سرایدار کارگر ساختمان ایلامی که برای کار به تهران آمده و به گفته خودش با هزار امید چند بار در قرعه‌کشی ایران خودرو شرکت کرده است، می‌گوید: «این دلال‌ها همه جا هستند، در بازار آزاد اینقدر قیمت‌ها را بالا می‌برند که قدرت خرید ما به آن‌ها نمی‌رسد، در قرعه‌کشی هم که هستند و باز اجازه نمی‌دهند ماشین به ما که نیاز داریم برسد کسی هم نیست که جلویشان را بگیرد».

مالیات بر عایدی سرمایه؛ تجربه 100 ساله دنیا برای مقابله با دلالی
در حال حاضر فعالیت دلالی و سوداگری جذابیت بالاتری نسبت به فعالیت‌های مولد و تولیدی در کشور دارد؛ بنابراین افراد هم تمایل بیشتری برای ورود به فعالیت‌های سوداگرانه دارند.بازار خودرو، طلا، ارز، و مسکن چهار بازار جذاب برای سوداگران هستند و به دلیل ضعف قانون‌گذاری و عدم اجرای قوانین این حوزه، سوداگران بدون هیچ مانعی در حال جولان در این بازارها و ایجاد مشکل برای نیاز مصرفی مردم هستند.در دنیا برای از بین بردن جذابیت سوداگری، از فعالیت‌های سوداگرانه مالیات بر عایدی سرمایه گرفته می‌شود. مالیاتی که به گفته خاندوزی، وزیر سابق اقتصاد در بیش از 143 کشور و از 100 سال پیش سابقه دارد.

در ایران طرح «مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی» دی‌ماه سال 1401 در مجلس تصویب شد، اما خردادماه سال 1402 با ایراد شورای نگهبان از طرح به مجلس بازگشت و با وجود اینکه مجلس اردیبهشت امسال ایرادات شورای نگهبان را برطرف کرد؛ اما همچنان این طرح به قانون تبدیل نشده است.
تنبیه تولید و تشویق سوداگری
پیش از این سید احسان خاندوزی، وزیر سابق اقتصاد در نامه به دبیر شورای نگهبان نوشته بود که «تصویب و اجرای مالیات بر سفته‌بازی و سوداگری علاوه بر اینکه موجب کاهش انگیزه‌های سوداگرانه در بازار دارایی‌های اصلی موازی تولید شامل املاک، خودرو، طلا، ارز و رمزارز می‌شود، موجب کاهش بازدهی دارایی‌های مذکور شده و موجب افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری و رونق تولید خواهد شد» و محمدهادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی نیز آمادگی این سازمان برای اجرای قانون مالیات بر سوداگری را اعلام کرده است.

حسین محمودی اصل، کارشناس اقتصادی می‌گوید که در بیش از 100 کشور جهان «سوداگری تنبیه می‌شود»؛ اما در کشور ما متأسفانه فعلاً «تولید تنبیه می‌شود». او معتقد است که در کشور ما سوداگر دلال و رانت‌خوار همه مشوق دارند و هیچ مالیاتی و فشاری روی آنها نیست.بلوکه شدن بیش از 253 هزار میلیارد تومان در بانک‌ها و عدم سرمایه‌گذاری آن در طرح‌های تولیدی و در مقابل وارد کردن آن در لاتاری ایران‌خودرو به امید برنده شدن و سود بدون زحمت نشان از نیاز جدی کشور به مالیات بر سوداگری دارد که در بسیاری از کشورها آزمون خود را پس داده است.

منبع: فارس