نقاط ضعف و قوت كابينه پزشکیان و زنجيره وفاق ملی
بحث و تبادل نظر در خصوص وزراي معرفي شده دولت چهاردهم در شرايطي همچنان با آب و تاب در فضاي مجازي و محافل سياسي و اجتماعي و اقتصادي جريان دارد كه هنوز اطلاعات شفافي در خصوص برخي وزراي معرفي شده، كارآمدي آنان و عملكرد احتمالي كه ممكن است بروز دهند، وجود ندارد.
روزنو :
اسماعيل گرامي‌مقدم فعال سياسي اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «اعتماد» به اين ابهامات اشاره كرده و مي‌گويد، بسياري از افراد معرفي شده كه اين روزها مورد نقد قرار گرفته‌اند نه تنها به گفتمان اصلاحات و ايده‌هاي پزشكيان متعهد هستند بلكه كارنامه روشني در حوزه‌هاي تخصصي خود دارند. گرامي‌مقدم در عين حال نقبي هم به موضوع تشكيل دولت وفاق ملي مي‌زند. او با تاكيد بر اينكه مفهوم وفاق ملي نه در قالب يك مفهوم تك بعدي، بلكه سلسله و زنجيره‌اي از تعاملات و هماهنگي‌ها متبلور مي‌شود به سطوح مختلف اين ضرورت‌ها اشاره مي‌كند. به اعتقاد اين فعال سياسي، نمود ايده وفاق ملي در تعامل با حاكميت و نهادهاي بالادستي شكل مي‌گيرد. سطح بعدي اين مفهوم در تعامل پزشكيان با جريان اصلاحات كه خاستگاه او محسوب مي‌شود، عينيت مي‌يابد. نهايتا ارايه كابينه‌اي با حضور طيف‌ها و جريانات سياسي مختلف است. عالي‌ترين سطح اين تعامل اما با مردمي است كه به پزشكيان راي داده و خواستار رفع مشكلاتي چون تحريم‌ها، فيلترينگ، بهبود معيشت و تحقق رفاه و...هستند.
اين روزها تركيب كابينه منشا بروز نقدها و اعتراضات فراواني در جامعه شده است. البته شدت نقدها و اعتراضات به نسبت روزهاي ابتدايي معرفي وزرا كاسته شده، اما هنوز ابهامات زيادي درباره كابينه وجود دارد. شما اين تركيب را چطور مي‌بينيد؟
دليل اصلي انتقادات و اعتراضات منتقدان نسبت به تركيب كابينه شايد به دليل فاصله‌اي باشد كه ميان تركيب ايده‌آل و تركيب رئاليستي و واقعي در ذهنيت‌ها وجود دارد. بايد اين مقايسه تطبيقي را براي افكار عمومي واقعي‌تر كرد تا مشخص شود آيا تركيب كابينه آن‌گونه كه برخي افراد و جريانات مي‌گويند با مطالبات مردم فاصله دارد يا اينكه با كابينه كارآمدي طرف هستيم؟ ببينيد، پس از سقوط بالگرد رييس دولت سيزدهم، فعالان سياسي، احزاب و گروه‌ها به هيچ‌وجه آمادگي انتخابات زودرس را نداشتند. بنابراين فشردگي اجراي انتخابات، فعاليت‌هاي انتخاباتي و انتخاب كابينه قاعدتا وقتي تحت فشار زماني خاصي قرار مي‌گيرد ممكن است برخي كاستي‌ها و اشكالات هم شكل بگيرد.
اما واقعيتي كه شما درباره آن صحبت مي‌كنيد، شامل چه مواردي است؟ تفسير واقع‌گرايانه شما از كابينه‌اي كه بايد معرفي شود، چيست؟
واقعيت اين است كه برخي افراد و گروه‌ها همچنين جريانات سياسي توقع داشتند كه تمامي كابينه از جريان اصلاح‌طلب و افراد آوانگارد انتخاب شود. ريشه بسياري از انتقادات و اعتراضات به كابينه همين گزاره است. اما نبايد فراموش كرد كه پزشكيان هر چند يك چهره اصلاح‌طلب بوده و هست، اما همواره بر چند محور گفتماني تاكيد داشت كه يكي از مهم‌ترين آنها پايان دادن به دعواهاي بي‌ربط و بيهوده سياسي و جناحي است. تنش‌هايي كه مانع رشد كشور هستند و هزينه‌هاي بسياري بر دوش كشور مي‌گذارد. اين گفتمان براي عملياتي شدن به دولت وفاق ملي نياز دارد. پزشكيان نمي‌تواند بگويد به عنوان رييس‌جمهور مي‌خواهد به تنش‌ها و دعواها پايان دهد، اما دولتي تشكيل دهد كه يكسره در سيطره يك جريان باشد! رييس‌جمهور منتخب بايد گام نخست را در بحث وفاق ملي برمي‌داشت (كه برداشت) و بعد از ديگران توقع همراهي مي‌كرد. بنابراين 2، 3، 4وزير از جناح‌هاي رقيب و حتي مخالفان سياسي او انتخاب شدند.
يعني شما فكر مي‌كنيد، جناح مقابل و رقيب و دولت در سايه پاسخ اين رفتار پزشكيان را با وفاق و همراهي مي‌دهد؟
رفتار طرف مقابل را تنها گذشت زمان مشخص مي‌كند. اما تشكيل كابينه وفاق ملي هر چند گزاره لازمي است، اما كافي نيست. موضوع هماهنگي با اركان حكومت بسيار مهم است و حلقه ديگري از زنجيره وفاق است. تجربه ثابت كرده در ساختار سياسي ايران هيچ دولتي بدون همراهي و هماهنگي با حكومت نمي‌تواند به اهدافش برسد. رفتار و كردار پزشكيان دقيقا در راستاي گفتماني است كه ارايه كرده است. عملگرا بودن او در تصميماتش هويداست. يك رييس‌جمهور پراگماتيست و عملگرا به وعده‌ها و اظهاراتش عمل مي‌كند.بخشي از انتقاداتي كه اين روزها در خصوص افراد معرفي شده مطرح مي‌شود ناشي از كم اطلاعاتي و هيجانات آني است. از سوي ديگر بايد از منتقدان پرسيد مثلا به جاي اسكندر مومني براي وزارت كشور چه كسي مي‌توانست معرفي شود؟ من اين پرسش را از بسياري دوستان و فعالان سياسي پرسيده‌ام.
پاسخ فعالان سياسي چه بود؟ آيا گزينه‌اي داشتند يا مومني را بهترين گزينه مي‌دانستند؟!
حرف من اين است كه انتخاب گزينه‌ها بايد با بررسي مجموعه شرايط باشد. در واقع دستيابي به وفاق، سلسله اقداماتي نياز دارد. اطلاعاتي كه به دست ما رسيده، اين است كه افراد مطرح شده ديگر، هيچ سنخيتي با ايده‌ها و گفتمان پزشكيان نداشتند. همچنين بايد هماهنگي با نهادهاي بالادستي هم در نظر گرفته شود. بر اين اساس تلاش شد يك گزينه نسبتا معتدل با پيشينه حضور در نيروي انتظامي معرفي شود. بايد توجه داشت، روند انتخاب كابينه با معرفي وزرا پايان نمي‌گيرد . در حوزه معاونت‌هاي سياسي وزارت كشور و ديگر معاونت‌ها در ساير وزارتخانه‌ها بايد افرادي معرفي شوند كه با گفتمان اصلاحات همراهي بيشتري داشته باشند. نمونه ديگر اين نوع فضاسازي‌هاي نادرست در خصوص عليرضا كاظمي وزير پيشنهادي آموزش و پرورش مشاهده شد. ديروز در نشست جبهه اصلاحات گروه‌هاي متخصص و صنفي فرهنگيان گزارشي داده و گفتند كه كاظمي از سال 76 به اين سو كه در خراسان رضوي سمت‌هايي داشتند، همواره به عنوان يك اصلاح‌طلب فعاليت مي‌كردند. اساسا ايشان يك شخصيت اصلاح‌طلب است كه با ظرفيت، توانمندي و كارايي شخصي به اين جايگاه رسيده و از هيچ رانتي استفاده نكرده است. اما در برخي رسانه‌ها نسبت ايشان با برادرش بولد شد و حاشيه‌هايي براي ايشان به وجود آمد.در حالي كه او كارايي بسياري دارد.اين حرف من نيست، ديدگاه افراد متخصص و كارشناسان حوزه آموزش و پرورش است.
با اين توضيحات مي‌فرماييد اصلاح‌طلبان از همه تركيب وزرا رضايت دارند و همگي افراد معرفي شده خير‌الموجودين هستند؟
به هر حال ممكن است برخي گزينه‌ها ايراداتي هم داشته باشند. اين واقعيت را نمي‌توان انكار كرد. همچنين از 19وزير كابينه 10الي 11 وزير از افراد معرفي شده توسط كميته راهبري هستند، يعني حدود 60 درصد. بايد به رييس‌جمهور حق داد كه براي سهولت فعاليت‌هايش هماهنگي‌هايي هم با حاكميت انجام دهد. ايشان شعار پايان تنش و دعوا را دادند، بنابراين بايد نمود اين شعار را در كابينه ارايه كنند. به نظرم فعالان سياسي، مردم، روشنفكران بايد به كابينه اجازه دهند و پس از فعاليت حداقل يكساله كابينه، درباره عملكرد آن اظهارنظر كنند. ما در مجلس هفتم يك‌سال به دولت احمدي‌نژاد فرصت داديم و بعد ارزيابي‌ها را آغاز كرديم. از سوي ديگر عملكرد دولت را نمي‌توان ايده‌آليستي بررسي كرد. عملكرد دولت را بايد واقع‌گرايانه بررسي كرد. متفكران و روشنفكران به دنبال ارايه راه اصلاح و بهترين نسخه از شرايط هستند. ايرادي هم ندارد. اما در زمان بررسي عملكرد دولت بايد شرايط و واقعيت‌ها را نيز در نظر گرفت.
فراموش نكنيد مردم و تحليلگران و استادان به پزشكيان راي دادند تا بتوانند آزادانه و بدون دسته‌بندي كردن، دولت را نقد كنند. اينكه براي نقد مردم و تحليلگران حد و حدودي ترسيم شود، درست است؟
دقيقا، اين انتقادات و اعتراضات هم در سطح گسترده در حال انجام است. اساسا اين فضاي باز محصول حضور پزشكيان در ساختار اجرايي است. اما يادمان نرود در سال 76 و پس از پيروزي سيد محمد خاتمي، 5عضو كابينه مانند سعيدي‌كيا در وزارت مسكن، مظفر در آموزش و پرورش و...از جناح راست بودند. ولي همين تركيب تلاش كرد گفتمان دولت را محقق كند. انتقاد هم ايرادي ندارد. حرف من اين است كه به گونه‌اي ارزيابي‌ها صورت گيرد كه به نفع كشور باشد.
توقع شما از اين كابينه چيست؟ اگر چه عملكردي ثبت شود، شما به كابينه نمره قبولي مي‌دهيد؟
اميدواريم اولا مجلس پا پيش بگذارد و در جهت وفاق ملي حركت كند و به همه وزراي پيشنهادي راي دهد. اما اگر دولت مطالبات اساسي مردم مثل رفع فيلترينگ، پرونده هسته‌اي، ورود سرمايه به كشور، به رسميت شناختن سبك زندگي مردم، دوري از دخالت در امور اجتماعي مردم، حاكميت قانون و... را محقق كند من به دولت چهاردهم نمره قبولي مي‌دهم.
