نشریه عبری هاآرتص نیز به نفل از یک منبع آگاه نوشت: «تلاش‌ها برای آرام کردن اوضاع با ایران شکست خورده و انتظار می‌رود طی دو روز آینده با پاسخی [نظامی]از سوی تهران مواجه شویم. ما خود را برای روز‌هایی از تبادل آتش در منطقه آماده می‌کنیم.»

 

شبکه سی‌ان‌ان نیز به نقل از چند مقام آمریکایی در منطقه غرب آسیا و در واشنگتن گزارش داد ایالات متحده خود را برای پاسخ ایران در روز دوشنبه آماده کرده بود و اکنون نیز انتظار دارد که حمله ایران طی روز‌های آینده انجام شود. واشنگتن پست نیز در گزارشی مدعی شد؛ دولت بایدن به نمایندگان کنگره اطلاع داده که حملات ایران ممکن است از روز دوشنبه یا سه‌شنبه آغاز شود.

 

با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که آیا اطلاعات و گمانه زنی‌های منتشر شده از سوی رسانه‌های غربی قابل اطمینان محسوب می‌شوند و بازیگرانی از جمله ایالات متحده، چین و روسیه، چگونه به تحولات پیش رو واکنش نشان خواهند داد، آیا قرار است غرب به طور تمام قد از اقدامات اسرائیل دفاع کند؟ فرارو برای بررسی این موضوعات با عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و استاد ژئوپلیتیک، صحبت کرده است:

عبدالرضا فرجی‌راد به فرارو گفت: «درباره همکاری دفاعی روسیه و ایران این نکته قابل تامل است که در رسانه‌های فارسی زبان و فضای مجازی هم اشاره شده که یک تا سه هواپیمای روسی در تهران به زمین نشسته اند. البته هنوز مقامات به طور رسمی این موضوع را تایید نکرده اند، اما دبیر شورای امنیت روسیه، همزمان با این اخبار، با مقامات ارشد ایران ملاقات و گفتگو کرده است.

 

با توجه به سفر دبیر شورای امنیت روسیه به تهران، باید دو نتیجه بگیریم. آیا این سفر در راستای تقویت ایران است؟ با توجه به این که روابط استراتژیک و نظامی ایران و روسیه توسعه یافته، آیا روسیه در راستای کمک به ایران این سفر را ترتیب داده است؟ آیا خبر این هواپیما‌ها که گفته می‌شود سلاح‌های بازدارنده را وارد کشور کرده اند، درست است یا نه؟ آیا برخی کشور‌ها با توجه به نزدیکی ایران و روسیه، روسیه را واسطه کرده اند تا از ایران بخواهد بردباری و صبوری بیشتری نشان دهد؟ واقعیت این است که اطلاعات روشن و دقیقی از سوی مقام‌های کشور در این باره منتشر نشده یا در رسانه‌های رسمی کشور منتشر نشده است.»

 

وی افزود: «بنابر همه این موارد، نه صد در صد می‌توانیم بگوییم روس‌ها به ایران آمده اند که از ایران حمایت نظامی کنند و نه می‌توانیم بگوییم که دبیر شورای امنیت روسیه برای میانجیگری آمده است. به هر حال باید صبر کنیم تا ببینیم این سفر با چه اهدافی انجام شده یا مقامات کشور ما چه تصمیمی خواهند گرفت. همچنین باید دید در برابر اقدام احتمالی ایران، اسرائیلی‌ها چه واکنشی نشان خواهند داد. اما اگر می‌خواهیم مطمئن شویم که روسیه تجهیزات دفاعی برای ایران آورده است یا خیر، پاسخ این سوال به همین واکنش اسرائیل و روش‌های دفاعی ایران بر می‌گردد.»

این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت: «نه ایران جنگ گسترده می‌خواهد، نه آمریکا و غرب جنگ گسترده می‌خواهند، لااقل آمریکایی‌ها مدعی هستند که هر روز تلاش می‌کنند جنگ گسترده نشود. حتی می‌گویند دفاعی که از اسرائیل در مقابل موشک‌های احتمالی ایران می‌کنند به خاطر پیشگیری از افزایش تنش‌ها و با هدف کاهش ضربات احتمالی و جنگ گسترده است. یعنی مدعی هستند نقش آنان در جنگ یک نقش منقی نیست، بلکه یک نقش بازدارنده است.

 

منافع چینی‌ها با وقوع جنگی گسترده بسیار به خطر خواهد افتاد. همچنین با تنش در تنگه باب المندب، بیش از ۸۰ درصد از کشتی‌های چینی که از این منطقه عبور می‌کنند، با مشکلاتی مواجه می‌شوند. چینی‌ها نه تنها علاقه‌ای به جنگ ندارند، بلکه ممکن است بی سر و صدا به سمت طرف ایرانی آمده و پیام‌هایی را ارسال کنند. اعراب نیز به نفعشان نیست وضعیت منطقه جنگی شود. به ویژه اعراب حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه از جمله مصر و اردن هیچ علاقه‌ای به تشدید تنش‌ها ندارند؛ بنابراین نه اعراب نه چینی‌ها علاقه‌ای به تشدید تنش‌ها ندارند.

 

درباره روس‌ها نمی‌توانم به قطعیت اظهارنظری کنم. دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه اخیرا گفته است؛ تا زمانی که یک جنگ گسترده رخ ندهد، خاورمیانه به تعادل نمی‌رسد. این خود، نشان می‌دهد که با توجه به جنگ اوکراین، شاید روس‌ها بدشان نیاید که درگیری گسترده‌ای رخ دهد تا توجهات به طور کامل از اوکراین برداشته شود.»

 

وی افزود: «البته مدودوف معمولا تندتر از سایر مقام‌های روسی اظهارنظر می‌کند و حتی عبارت سلاح اتمی را در صحبت‌های خود به کار برده است؛ بنابراین نمی‌شود روی صحبت‌های آقای مدودوف حساب ویژه کرد. اما می‌توان از نظر استراتژِیک گفت که جنگ اوکراین و روسیه و گرفتاری‌های روسیه در منطقه از یک سو و احتمال انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا و کاهش قیمت نفت، روس‌ها ترجیح می‌دهند، شرایط به شکلی پیش برود که وضعیت اوکراین از توجه غرب خارج شود؛ بنابراین من شاید موضع روسیه را نسبت به جهان غرب، چین و اروپا متفاوت ببینم.

 

گمانه زنی‌ها درباره زمان احتمالی حمله هم چندان قابل اطمینان نیست. برای مثال آن چه دونالد ترامپ مطرح کرده بود رخ نداد. همچنین روز چهارشنبه قرار است کنفرانس وزرای خارجه کشور‌های اسلامی در عربستان برگزار شود و احتمال دارد که ایران صبر کند کنفرانس برگزار شود و تلاش کند در آن نشست نظر موافق اعراب و محکومیت اسرائیل توسط اعراب را جلب کند. هرچند که بعید می‌دانم با رفتاری که اعراب تا کنون در قبال ترور آقای هنیه نشان داده اند به چنین هدفی برسیم. ایران نشان داد عجله‌ای برای انتقام ندارد و با توجه به این که احتمالا ایران مایل است تلفات انسانی به حداقل برسند و غیرنظامیان درگیر نشوند، احتمالا سناریو‌های متعددی را تحت بررسی دارد.»