تعویق سوال‌برانگیز یک نشست خبری

 آرزو بخشنده: نخستین نشست خبری رئیسان جمهور منتخب در ایران به عنوان یک رویداد خبری مهم همیشه مورد توجه اصحاب رسانه و مردم بوده است، چرا که آنان در این  گفت‌وگو با رسانه‌ها غیر از اینکه بر شعارها و سیاست‌های خود تاکید می‌کنند، بلکه اولویت خود را در صحنه سیاست به تصویر می‌کشند. این رویه مستمر تا کنون این‌گونه بوده که رئیسان جمهوری یک یا دو روز بعد از برگزاری انتخابات و اعلام نتایج، این نشست بسیار مهم را در دستور کار خود قرار می‌دادند و اعلام نظرات آنها به عنوان سیاست‌های رسمی دولت آینده مد نظر قرار می‌گرفت.

شعارهای پوپولیستی احمدی‌نژاد

این گفت‌وگوها چنان بوده که اغلب بعد از برگزاری نقشه راه دولت‌ها را نشان می‌داد. در سال 84 احمدی‌نژاد با اعلام محورهای مهم سیاست‌هایش اینگونه اولویت‌بندی کرده بود که در حوزه سیاست خارجی با اتکا به توان داخلی حرکت خواهد کرد و در این مسیر نیازی به آمریکا ندارد. همین طور، او با تکرار شعارهای پوپولیستی خود تحت عنوان اعتدال در دولت یا مهروزی چراغ اول را روشن کرد و در ذهن و بایگانی فکری مردم ماندگار شد. مهم‌ترین شعارهای او در پایان دولتش در سال 88 که به دوقطبی شدید در جامعه منجر شد نشان داد او در مهمترین وعده‌هایش حداقل در بخش بزرگی از جامعه نتوانست کارآمد باشد و ژست‌های انتخاباتی او درباره عدالت، مبارزه با فساد و پایبندی به قانون در گیر و دار دعواهای سیاسی او با بخش‌های مختلف قوای دیگر در دور دوم او را از مانیفستی که چیده بود دور کرد. معجره هزاره سوم  بعد از پیروزی خود در انتخابات سال 88 که  مشکلات زیادی برای جامعه و نظام نیز ساخت، ابتدای فرو ریختن مشارکت مردم و اعتمادزدایی از رابطه‌ای بود که در گذشته میان دولت - ملت وجود داشت.

حل و فصل مسائل هسته‌ای

در سال 92 حسن روحانی تنها سه روز بعد از انتخابات اولین نشست خبری خود را برگزار کرد. در این نشست مباحثی چون کنترل نقدینگی و هدایت سرمایه به سمت تولید مطرح شد. او نیز مانند احمدی‌نژاد بر مشی اعتدال اصرار کرد، اما مذاکرات 5+1 را مسیر راه برای حل و فصل مسائل هسته‌ای اعلام کرد. او در سال 96 نیز به اعتبار استراتژی خود در سیاست خارجی موفق شد آرای مردم را به سوی خود جلب کند. بازتاب سخنان روحانی در سال 92 بسیار قابل تامل بود و رسانه‌های خارجی درباره احتمال آغاز مذاکرات ایران در موضوع هسته‌ای و گشایش‌های خارجی در زمان او بسیار خوشبین بودند.

*اداره کشور بدون گره زدن امور به مذاکره

نخستین نشست خبری رئیسی نیز دو روز بعد از پیروزی او برگزار شد. رئیسی در این نشست بر چند محور مهم تاکید کرد. او به صراحت اعلام کرد که سیاست خارجی دولت سیزدهم به مذاکرات درباره مسائل هسته‌ای و توافق با آمریکا و کشورهای غربی محدود نخواهد شد. گرچه منتقدان او را در سیاست خارجی ناموفق ارزیابی کرده‌اند اما سخنان او در اولین نشست خبری با عملکردش منطبق بود و به ظن برخی نقطه قوت و بر اساس نظر منتقدان سرسخت او این مسئله موجب تضعیف عملکرد بوده است. البته او شعارهایی درباره مسائل اقتصادی و ساخت مسکن نیز داشت.  «بازگرداندن اعتماد ملت به دولت»، « بهبود اوضاع معیشتی» و « تحقق عدالت، مبارزه با فساد و حل‌مشکلات اقتصادی» متعهد شد و تاکید کرد که هرگز اجازه نمی‌دهد، مذاکرات هسته‌ای‌، مذاکره فقط برای مذاکره باشد. این اظهارات او در نشست خبری‌اش در حافظه رسانه‌ها ثبت شده و مرور عملکرد او فاصله معنادار از سیاست‌های اعلامی و تحقق بخشی از آنها را نشان می‌دهد.

تاخیر پزشکیان در اعلام مواضع

مسعود پزشکیان روز 16 تیرماه بعد از برگزاری دور دوم انتخابات و پیروزی‌اش در رقابت با سعید جلیلی قرار بود در یک نشست خبری مواضع و سیاست‌های خود را در قامت یک رئیس‌جمهور منتخب اعلام کند و در مقابل سوالات مهم خبرنگاران داخلی و خارجی محورهای مهم کارکرد دولتش را برای مردم بشمارد. اما این نشست بلافاصله لغو شد. ابتدا این‌گونه تصور شد که دلیل لغو این نشست به خاطر دیدار او با رهبر انقلاب بوده و این کنفرانس خبری در روزهای بعد برپا خواهد شد. اما بعد از گذشت 22 روز از اولین قرار هنوز این نشست برگزار نشد و به گفته “ابراهیم شیخ” از اعضای ستاد پزشکیان دلیل اصلی لغو کنفرانس و طولانی شدن برگزاری آن، تأکید بر اهمیت بیان دیدگاه کارشناسی است.این عضو ستاد پزشکیان گفته:« در ادوار گذشته برخی روسای جمهور با تعجیل اقدام به برگزاری این نشست می‌کردند، دکتر پزشکیان با در نظر گرفتن تمام شرایط کنفرانس را برگزار خواهند کرد.»

سوال منتقدان از پزشکیان

اما خبرگزاری فارس در تاریخ 31 تیرماه نوشت:« نخستین نشست خبری رئیس جمهور منتخب برای آشنایی با رویکردها و جهت‌گیری‌‌های فرد منتخب از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. سوال این است که دقیقاً چه اتفاقی افتاده که نشست خبری پزشکیان لغو شد و تاکنون برگزار نشده است؟ آیا فرد منتخب آماده پاسخ‌گویی نیست؟ آیا جواد ظریف در این موضوع نقشی دارد؟»

فرار از دردسر گفت‌وگو با رسانه‌ها؟

این موضوع که برگرفته از برخی نشانه‌هاست، این روزها در خبرگزاری‌ها و سایت‌های اصولگرا تبدیل به یک وجه از نقد پزشکیان شده است.تابناک با استناد به  فیلم معروفی از پزشکیان در حرم امام خمینی این موضع را برجسته کرده که او بعد از آنکه کمی از متن آماده شده سخنرانی‌اش را قرائت کرد، با  دیدن ازدحام و هیاهوی جمعیت، متن را کنار گذاشت و خطاب به جمعیت گفت:« فکر می‌کنم اینها را می‌خوانم شما خسته می‌شوید، اصلا نمی‌خوانم، “اینها را می‌دهیم به رسانه ها، شما در رسانه‌ها بخوانید!”»
سایت تابناک در 27 تیرماه با ملاک قرار دادن این موضوع در ادامه تحلیل خود از وقفه طولانی حضور پزشکیان در جمع خبرنگاران و جلسه پرسش و پاسخ این‌گونه نوشته که: «واقعیت این است که این جمله کمی برای ما اهالی رسانه، برخورنده بود و البته یک نشان ناخوشایند از نحوه تعامل رئیس جمهور منتخب با اهالی قلم و رسانه؛ چرا باید دکتر پزشکیان فکر کند کار ویژه رسانه‌ها، انتشار بیانیه‌‌های خسته کننده و طولانی است؟! نکند این نگاه در دوره ریاست جمهوری‌اش حکفرما باشد؟ وقتی این نشانه ناخوشایند را در کنار  تاخیر دو هفته‌ای برگزاری کنفرانس خبری قرار می‌دهیم، نگرانی بیشتر هم می‌شود!»

نویسنده این مطلب با طرح این سوال که چه دلیلی و دلایلی باعث شده است دکتر پزشکیان در کنار حرکت‌‌های مردمی، مثل حاضر شدن در هیات مذهبی و دیدارهای مرسوم این دوره انتقالی، روی خوشی به دیدار مستقیم و بی واسطه و صریح با اهالی رسانه نشان نداده است؟ نوشت: «اینکه رئیس جمهور منتخب ترجیح داده است اولویت‌‌های سیاست خارجی‌اش را درقالب یک “یادداشت” به روزنامه‌ای بدهد- هرچند ابتکار جالبی محسوب می‌شود- اما شاید نشان از این رویکرد باشد که دکتر پزشکیان چندان از سئوال پیچ شدن توسط اهالی رسانه و دردسرهایش! خوشش نمی‌آید و مونولوگ را بیشتر دوست می‌دارد!»

تردید در بیان سیاست‌های مهم؟

این سوالات در حالی مطرح می‌شود که از یکسو توقعات مردمی بعد از حملات تندروها به پزشکیان نسبت به پاسخ‌گویی  درباره چینش کابینه و سیاست‌های اعلامی او در زمان تبلیغات که درباره گشایش‌های اقتصادی و سیاست خارجی و فیلترینگ و حجاب مورد توجه بوده، افزایش یافته و از سوی دیگر این مسئله به‌گونه‌ای در رسانه‌های منتقد طرح می‌شود که پزشکیان مسلط به پاسخ‌گویی نیست یا نمی‌خواهد تصویر روشن و رسمی‌تری از سیاست‌های خود را بعد از رقابت‌ها ارائه دهد. این موضوع در بخشی از جامعه حتی به دور شدن او از خصلت‌های مردمی و اتصال به حلقه‌های قدرت تلقی می‌شود. برخی نیز اینطور تفسیر می‌کنند که پزشکیان دچار تردید در بیان تفکرات خود برای اداره کشور است، چرا که اعلام صریح آن با تصویرهای نقش بسته از او شاید تفاوت‌هایی داشته باشد.

رئیسان جمهور زیاد سخنرانی می‌کنند!

اما روز چهارم مردادماه انصاف‌نیور از رسانه‌های نزدیک به پزشکیان در گفت‌وگویی با “مهدی رحمانیان” در همین رابطه نوشت:« سخنرانی‌های رئیسان جمهور ایران تا به‌حال زیاد بوده است.» رحمانیان در نقد تعداد سخنرانی و گفت‌وگوی رئیسان جمهوری پیش‌بینی کرده در ریاست جمهوری پزشکیان کمتر شاهد این قبیل سخنرانی‌ها باشیم.» او البته اضافه می‌کند که پزشکیان علاوه بر اینکه حوصله‌ سخنرانی ندارد حوصله‌ خواندن از روی نوشته‌ها هم ندارد که این ویژگی هم خوب و هم بد است.
البته رحمانیان درباره نشست خبری و پرسش و پاسخ با خبرنگاران استثنا قائل شده و عنوان کرده: «تفاوت در مورد نشست خبری این است که دیگر مونولوگ نیست. پرسش و پاسخ است. پاسخ دادن به پرسش‌ها کار سختی‌ست که دوستان خیلی راغب به آن نیستند. سین‌جیم شدن را دوست ندارند. دوست دارند متکلم وحده باشند.»
رحمانیان در این گفت‌وگو که به نظر می‌رسد برای پاسخ به انتقادهای رسانه‌های اصولگرا تدارک دیده شده، به انصاف نیوز گفته است: «امیدوارم پزشکیان به کار بچسبد و اگر کاری کرد هم بیاید بگوید. همیشه رئیسان دولت کاری که در ذهنشان بوده را قبل از اجرا می‌گفتند. کاری که در ذهن است معلوم نیست عملی شود. آقای پزشکیان باید این را خودش بداند و به اطرافیانش هم یاد دهد.»