روزنو :
امروز شنبه 16فروردین راس ساعت هفت صبح به وقت افغانستان، رای‌گیری برای انتخاب رییس‌جمهور و اعضای شورا‌های ولایتی در این کشور آغاز شده است. طبق آمار‌های رسمی 12میلیون واجدان شرایط رأی‌دهی پشت صندوق‌های رأی خواهند رفت تا نامزدان دلخواه خود را برگزینند. 

طالبان که می‌گویند این انتخابات وسیله‌ای در دست آمریکا برای پوشانیدن شکست نظامی‌اش در افغانستان است، هم در اعلامیه‌های خویش و هم در عملکرد‌های خود به‌خصوص در چند هفته گذشته به مردم هشدار داده‌اند که به مراکز انتخابات نزدیک نشوند در غیر این صورت مسوولیت عواقب آن به‌دوش خودشان خواهد بود. تعداد کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری که در ابتدا 11نفر بود، اکنون به هشت‌نفر تقلیل یافته است.

در این کارزار از دکتر عبدالله عبدالله وزیر خارجه سابق، دکتر زلمی رسول بازهم وزیر خارجه سابق و دکتر اشرف غنی احمدزی که آخرین مأموریت وی مسوولیت کمیته انتقال مسوولیت‌های امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای افغان بود، به‌عنوان سه کاندیدای قدر نام برده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که بیشترین آرا به صندوق‌های همین سه نامزد ریخته خواهد شد.  دکتر عبدالله عبدالله که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2009 به‌عنوان قدرتمند‌ترین کاندیدا در برابر حامد کرزای قد علم کرد، موجب شد تا انتخابات به دور دوم برود.

 اما دور دوم انتخابات برگزار نشد و حامد کرزای با رأی کمتر از 50 درصد با تصمیم کمیسیون انتخابات مجددا به ریاست‌جمهوری رسید. گفته می‌شود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا به‌خاطر جلوگیری از یک بحران سیاسی در افغانستان در آن برهه حساس از زمان، از دکتر عبدالله خواست تا از رقابت در دور دوم صرفنظر کند و باوجود تقلب گسترده به‌نفع حامد کرزای که موجب شد تا بیش از دومیلیون رای کرزای باطل اعلام شود، دکتر عبدالله بنابر مصلحت، یک دوره دیگر پنج‌ساله ماندن کرزای بر اریکه قدرت را تحمل کرد به این امید که در انتخابات بعدی نوبت از آن خودش باشد. 

دکتر عبدالله عبدالله به‌عنوان یک عضو قدیمی جمعیت اسلامی و شورای نظار در این دور انتخابات، حمایت بخش مهمی از حزب اسلامی رقیب قبلی جمعیت اسلامی را نیز با خود دارد. حامد کرزای رهبری است که در طول 40 سال گذشته بیشترین دوران حکومتداری را در افغانستان داشته است. به‌یمن قرارداشتن بر اریکه قدرت در بیش از 12سال گذشته، خانواده و اطرافیان وی ثروت هنگفتی اندوخته‌اند و در عین حال این خانواده در جامعه بحران‌زده افغانستان تاحدی به‌عنوان یک وزنه قابل‌ اعتنای سیاسی هم شناخته شده است. بنابراین کرزای هرگز نمی‌خواهد این موقعیت را از دست بدهد و خواهان آن است که بعد از کناررفتن از اریکه قدرت، سایه نفوذ وی همچنان بر ارگ ریاست‌جمهوری گسترده باقی بماند.

مشخص است که کرزای از نامزدی زلمی رسول حمایت می‌کند که از نزدیکان شاه سابق افغانستان است. این مرد که در دوران تصدی خویش در مقام وزارت خارجه به بی‌کفایتی زبانزد همه بود، به‌خاطر همین ضعف موردتوجه کرزای است. او در صورت به‌قدرت‌رسیدن، فاقد یک پشتوانه مهم سیاسی برای دست‌وپنجه نرم‌کردن با بحران‌های سیاسی افغانستان خواهد بود و بنابراین مجبور خواهد شد تا به کرزای و تیم وی متکی باشد.

کاندیدای دیگر در این میدان، دکتر اشرف غنی‌احمدزی است. او همانند دوستش زلمی خلیل‌زاد درس‌خوانده دانشگاه آمریکایی بیروت است و مانند وی همسر آمریکایی دارد. او که در گذشته با نوشتن مقاله علیه جنگ‌سالار مشهور ازبیک ژنرال دوستم او را قاتل حرفه‌ای خوانده بود اکنون دوستم را به‌عنوان معاون اول خویش برگزیده است. باتوجه به این حقیقت که اشرف غنی از وضع صحی مناسبی برخوردار نیست و به زودعصبانی‌شدن هم مشهور است، کارکردن وی با ژنرال دوستم که او نیز حرف بالای حرف خود را نمی‌پذیرد، دشوار خواهد بود. اشرف غنی برای مدتی به‌عنوان وزیر مالیه در حکومت کرزای کار کرد اما به دلیل اختلاف با کرزای، از این سمت برکنار شد. از آن به‌بعد آمریکایی‌ها وی را در راس کمیسیونی که بر روند انتقال مسئولیت‌های امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای افغان نظارت داشت، برگزیدند تا به ولایات مختلف رفته و با مردم در تماس باشد.

این کار زمینه‌سازی برای معرفی وی به‌عنوان رهبر آینده در افغانستان خوانده می‌شد و در عین حال مطبوعات غربی اشرف غنی احمدزی را دومین متفکر در سراسر جهان معرفی کردند!! شکی نیست که اشرف غنی از حمایت آمریکا برخوردار است و درعین حال روابط میان حامد کرزای و آمریکا نیز در طول یک‌سال گذشته فرازوفرود‌های سختی را تجربه کرده است. آمریکایی‌ها نمی‌خواهند در نتیجه انتخابات 16فروردین، شاهد تداوم سیاست‌های کرزای در افغانستان باشند که با به‌قدرت‌رسیدن زلمی رسول برقرار باقی بماند. به‌نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها در این انتخابات با یک مشکل دیگر هم مواجهند و آن اینکه جان کری در انتخابات سال 2009 از دکترعبدالله خواست که یک دوره دیگر انتظار بکشد اما اکنون اشرف غنی با حمایت از حزب جمهوریخواه به میدان انتخابات آمده است. به عبارت دیگر میان حزب جمهوریخواه و دموکرات آمریکا در این انتخابات اختلاف‌نظر وجود دارد که این مساله می‌تواند مشکل بزرگی را به‌میان آورد و آن اینکه با تقسیم آرا (حتی اگر فرض کنیم تقلب زیاد هم صورت نگیرد) انتخابات در دور اول به نتیجه نرسد و به دور دوم برود. 

در این نکته کمتر شک وجود دارد که دکتر عبدالله در میان این سه نامزد بیشترین آرا را به‌دست خواهد آورد و اگر قرار باشد انتخابات به دور دوم برود، وی یکی از دو نامزد پیشتاز برای رقابت در دور دوم خواهد بود. اما در میان دکتر رسول و دکتر احمدزی هر یک که نفر دوم شود، امکانات متفاوتی را می‌توان پیش‌بینی کرد؛ اگر دکتر عبدالله و زلمی رسول در دور دوم باقی بمانند، شکی نیست که اشرف غنی برای مقابله با کرزای در کنار دکتر عبدالله قرار خواهد گرفت تا با به‌قدرت‌رسیدن دکتر عبدالله، سایه کرزای را از روی ارگ به‌دور نگه دارد. اما اگر رقابت دور دوم میان دکتر عبدالله و اشرف غنی باشد، این به‌معنی شکست کرزای است و بسیار دشوار است که بتوان چنین حالتی را تصور کرد. از همه بدتر اینکه اگر دکتر عبدالله در دور اول انتخابات حذف شود این به معنی تقلب گسترده تلقی خواهد شد و در این صورت حتی برخورد مسلحانه هم ‌دور از احتمال نیست. 

احتمال زیادی وجود دارد که بعد از انتخابات، اگر اشرف غنی در دور اول حذف شود، ادعا کنند که در انتخابات تقلب صورت گرفته است و سایر نامزد‌های کمترمطرح نیز با وی همصدا شوند و مشروعیت انتخابات زیر سوال برود. بدترین حالتی را که در چنین شرایط نابسامانی می‌توان تصور کرد، به‌‌میان‌آمدن یک حکومت موقت بی‌طرف است تا زمینه را برای انتخابات جدید مساعد کند.

به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها همین گزینه نهایی را هم از نظر دور نداشته‌اند. دکتر عبدالستار سیرت که در کنفرانس بن اول در سال 2001 رقیب اصلی کرزای بود و رای بیشتر از کرزای نیز به دست آورده بود، به کابل آمده است. او کسی است که از یک‌سال گذشته خواهان برکناری کرزای و به‌میان‌آمدن حکومت موقت بوده است.

اکنون باید انتظار کشید و منتظر نتیجه نهایی انتخابات شد؛ انتخاباتی که برای دنیای غرب هم اهمیت حیاتی دارد و کشورهای غربی برای نشان‌دادن پیروزی ماموریت خودشان در افغانستان، برای نتایج آن اهمیت زیادی قایلند.

* کارشناس مسائل افغانستان

منبع: شرق