رامتین موثق

یکی از اقداماتی که بعد از برجام صورت گرفت، خرید هواپیما از سوی دولت دوازدهم بود. خریدی که عده‌ای از تندروها، از جمله وزیر راه و شهرسازی فعلی، آن را تحقیرآمیز خواندند؛ اما اکنون ازسوی وزارت راه خبرهایی مبنی بر خرید هواپیما به گوش می‌رسد.

رئیس سازمان هواپیمایی در نشست خبری روز یکشنبه 19 تیرماه، تاکید کرد که بارها اعلام کردیم که با توجه به شرایط به ۵۵٠ فروند هواپیما نیاز داریم و بدون تعارف امروز در سبد خانوار جایی برای بلیت هواپیما باز شده‌ است و آمارهای جابه‌جایی مسافران این موضوع را تایید می‌کند، در هفته برای امارات و ترکیه پروازها به بیش از ٣٠٠ پرواز می‌رسد و پروازها افزایش پیدا کرده‌اند، اما نیاز بیشتر از عرضه است.

اما دولت برای رفع این کاهش عرضه چه اقداماتی انجام داده است؟

ادعای ورود 55 هواپیمای جدید در چرخه عملیات!

نزدیک به یکسال است که دولت سیزدهم مدعی است مشغول نوسازی ناوگان هوایی کشور است و تعدادی هواپیما وارد کرده؛ اما نه توضیح داده که چه مقدار خریداری شده و نه روند خرید آن در شرایط تحریمی مشخص شده است.

    یک کارشناس صنعت هواپیمایی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: در مرداد 1400، 163 هواپیمای عملیاتی داشتیم که عمر متوسط آنها 26 سال بود؛ اکنون اگر اینطور که ادعا می‌شود 100 فروند هواپیما به ناوگان افزوده شده باید 260 فروند هواپیمای عملیاتی داشته باشیم اما چنین اتفاقی نیفتاده است و کل هواپیماهای عملیاتی کشور ۱۰۵ تا ۱۱۰ عدد است

اما اکنون دولت در پایان کار خود یک آمار ابتدایی از این ادعای خود ارائه کرده است. محمد محمدی‌بخش، در نشست خبری مذکور با اشاره به ورود ناوگان جدید در ٣٣ ماه گذشته گفت: در این مدت ١٠٠ فروند هواپیما و هلیکوپتر در وارد کشور شد که از این تعداد ۵۵ فروند در چرخه علمیات قرار گرفته است.

او در پاسخ به سوال ایلنا مبنی بر اینکه از مجموع هواپیما و بالگرد که وارد کشور شده به تفکیک چند هواپیما وارد شد، اعلام کرد: از ١٠١ فروند انواع هواپیما و بالگرد وارد کشور شده ٧١ فروند هواپیمای مسافری بوده که تعدادی از آن ایرباس ٣۴٠ و بخشی بویینگ ٧٣٧ بوده و همچنین امبراییر و سی آره جی و هواپیماهای زیر ٢٠ سرنشین وارد کشور شده که این میزان ورود هواپیما سر و صدای رسانه‌های خارجی را درآورده ‌است که چرا در شرایط تحریمی ایران توانسته هواپیما خریداری کند.

رئیس سازمان هواپیمایی کشور درباره‌ی نحوه خرید این هواپیماها بیان کرد: این میزان خرید هواپیما در وضعیتی بوده که دشمن حتی برای عدم اجازه ورود یک پیچ هواپیما به ایران برنامه‌ریزی کرده، می‌گویند چرا تعداد خرید هواپیما را به صورت شفاف اعلام نمی‌کنند پاسخ این است که کدام فرماندهی شب علمیات نقشه علمیات را فاش می‌کند؟ اگر خریدها را اعلام کنیم، دشمن خریدهای بعدی را ردیابی می‌کند.

محمدی‌بخش همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر ماجرای هواپیماهایی که پول آن را پرداخت کردیم، اما وارد کشور نشدند، تاکید کرد: در ٣٣ ماه دولت سیزدهم هیچ موردی نبود که پول هواپیمایی را پرداخته باشیم اما هواپیما نیامده‌ باشد اما در سنوات قبل به دلیل تحریم‌ها و رفتار غیرحرفه‌ای واسطه‌ها برخی از خریدها لو رفت و امکان ورود آن به کشور فراهم نشد؛ این موضوعات را هم پیگیری کردیم که نمونه آن برگشت فلایت چک دوم بود.

    دبیر سابق انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: مکانیسم اعطای وام به ایرلاین‌ها برای خرید هواپیما در کشور ما تعریف نشده و روشن نیست؛ در نتیجه شرکت‌ها نمی‌توانند از منابع مالی و بانکی استفاده کنند و ناچارند با نقدینگی خود این کار را انجام دهند و این یک معضل و مانع دیگر نوسازی ناوگان هوایی کشور است

یک مشت کاسب تحریم را   با خرید هواپیمای کارکرده، پولدار کردیم

نماینده اسبق ایران در ایکائو با بیان اینکه هواپیماهایی که وارد کشور شده بین 20 تا 25 ساله بوده، اظهار داشت: باید یک مشت کاسب تحریم را پولدار کنیم تا بتوانیم یک هواپیمای کار کرده را خریداری و وارد ناوگان هوایی کشورمان کنیم.

علیرضا منظری با عنوان اینکه در وضعیت موجود و فعلی به هیچ وجه موضوع کاهش تحریم‌ها برای خرید هواپیما صحت ندارد و تحریم‌ها همچنان به شدت خود ادامه دارد و حتی اجازه فروش یک فروند هواپیما را هم به ایران نمی‌دهند، تصریح کرد: هواپیمایی که خریداری شده 30 تا 40 درصد گران‌تر از قیمت‌ها در بازار بوده اما مشکل مهمتر، این است که امکان خرید هواپیمای خوب را نداریم و با این چند واسطه هم هواپیمای چند سال کارکرده وارد کشور می‌شود.  

او با اشاره به سن هواپیماهایی که در 3 سال اخیر وارد کشور شد، افزود: این تعداد هواپیمایی که وارد چرخه پروازی شده‌اند بین 20 تا 25 سال داشتند اما تعدادی هواپیما با سن بیشتر هم وارد ناوگان هوایی کشورمان شده که از آنها فقط به عنوان دپوی قطعه استفاده خواهد شد و قرار نیست که وارد شبکه پروازی شوند بلکه پس از ورود به کشور تنها از قطعات آنها برای تامین قطعات هواپیماهای زمین‌گیر استفاده می‌شود که تعدادی از این هواپیماها هم در این چند سال وارد ناوگان کشورمان شد.   

ورود هواپیماهای جدید اتفاق نیفتاده است!

یک کارشناس صنعت هواپیمایی کشور در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره ادعا‌ی دولت مبنی بر عملیاتی شدن هواپیماهای جدید، اظهار کرد: اگر مدعی هستند که ۵۵ هواپیمای جدید عملیاتی شده است، باید شفاف اعلام کنند که این هواپیماها در کدام شرکت‌ها مشغول به فعالیتند.

    حمیدرضا غوابش: آثاری از حضور هواپیماهای جدید ادعایی دولت در بازار و صنعت هواپیمایی کشور حس نمی‌شود. فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی افتاده باشد زیرا ۵۰ فروند هواپیما، عدد قابل‌‌توجهی است و باید دید این تعداد هواپیما در کدام ایرلاین‌ها مشغول فعالیتند و در کدام فرودگاه‌ها مستقر شده‌اند؟

او که مایل به ذکر نامش نبود؛ با اعلام اینکه کل هواپیماهای عملیاتی کشور ۱۰۵ تا ۱۱۰ عدد است، تصریح کرد: ورود هواپیماهای جدید حس نمی‌شود زیرا در مرداد 1400، 163 هواپیمای عملیاتی داشتیم که عمر متوسط آنها 26 سال بود؛ اکنون اگر 100 فروند هواپیما به ناوگان افزوده شده باید 260 فروند هواپیمای عملیاتی داشته باشیم اما چنین اتفاقی نیفتاده است.

شرکت‌ها نقدینگی کافی برای خرید هواپیما ندارند

دبیر سابق انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز درباره‌ ورود هواپیماهای جدید به «توسعه ایرانی» گفت: فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی افتاده باشد زیرا ۵۰ فروند هواپیما، عدد قابل‌‌توجهی است و باید دید این تعداد هواپیما در کدام ایرلاین‌ها مشغول فعالیتند و در کدام فرودگاه‌ها مستقر شده‌اند.

حمیدرضا غوابش تاکید کرد: آثاری از حضور هواپیماهای جدید ادعایی دولت در بازار و صنعت هواپیمایی کشور حس نمی‌شود.

او افزود: شرکت‌های مختلف از روش‌های گوناگونی برای خرید هواپیما استفاده می‌کنند اما بحث صرفا خرید هواپیما نیست. بحث انتقال پول و مشکلات تست هواپیما و اطمینان از صحت عملیاتی هواپیما، خرید را پیچیده می‌کند.

این کارشناس صنعت هواپیمایی تصریح کرد: خرید هواپیما کار ساده‌ای نیست و پیچیدگی خود را دارد و تحریم‌ها باعث شده است که خرید و انتقال هواپیما به سختی صورت بگیرد.

غوابش در پاسخ به اینکه آیا با دور زدن تحریم امکان خرید هواپیمای باکیفیت هست؟، اظهار کرد: امکان خرید هواپیمای باکیفیت و با عمر عملیاتی کمتر نیز هست؛ اما از نظر اقتصادی و با توجه به روند نرخ‌گذاری‌ای که تاکنون وجود داشته، خرید این هواپیماها به صرفه نیست.

او ادامه داد: در صنعت هواپیمایی، هزینه‌ی سرمایه‌ای برای خرید هواپیما، بخشی از هزینه‌های عملیاتی محسوب می‌شود و اگر نرخ‌گذاری نتواند این هزینه صرف شده را برگرداند، شرکت‌ها از خرید هواپیما پشیمان می‌شوند.

دبیر سابق انجمن شرکت‌های هواپیمایی به مشکلات دیگر موجود برای نوسازی ناوگان اشاره کرد و گفت: یک مسئله مهم دیگر تامین مالی است زیرا خرید هواپیما با سن کم، مقدار قابل توجهی ارز نیاز دارد و شرکت‌ها این نقدینگی لازم را ندارند. 

غوابش با اشاره به اینکه به طور معمول شرکت‌های هواپیمایی در دنیا هم برای خرید هواپیما وام می‌گیرند و از طریق منابع مالی بانکی خریداری می‌کنند، در پایان خاطرنشان کرد: مکانیسم اعطای وام به ایرلاین‌ها برای خرید هواپیما در کشور ما تعریف نشده و روشن نیست؛ در نتیجه شرکت‌ها نمی‌توانند از منابع مالی و بانکی استفاده کنند و ناچارند با نقدینگی خود این کار را انجام دهند و این یک معضل و مانع دیگر نوسازی ناوگان هوایی کشور است.