انکار اصول بنیادین خودساخته برای اخذ رأی

طهمورث حسینی

انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری فرصتی را به وجود آورده که کاندیداهای آن نظرات صریح خود را در خصوص برخی مهمترین دغدغه‌های اصلی مردم بیان کنند؛ اما در کمال تعجب برخی از کاندیداهای اصولگرا نه تنها گذشته خود و رفتارشان را گردن نمی‌گیرند بلکه با کلی‌گویی یا تغییر موضوع تلاش دارند، واقعیت را به گونه‌ای دیگر نشان دهند.

«حجاب و گشت ارشاد» در کنار «برجام و تحریم‌ها»  از آن دست موضوعاتی است که در روزهای گذشته چالش‌برانگیز شده و موجی از انتقادات را نسبت به این تغییر تاکتیکی اصولگرایان برای جلب رای به دنبال داشته است.

عمق راهبردی در حجاب

در میزگرد فرهنگی انتخابات، حسین انتظامی به عنوان کارشناس با صراحت از سعید جلیلی پرسید: «در دولت شما اگر یک خانم بی‌حجاب یا کم‌حجاب در یک رستوران باشد و رستوران تعطیل شود و صاحب رستوران ضرر اقتصادی کند و مردم با هم درگیر شوند و عین ماجرا در یک تاکسی اینترنتی اتفاق بیفتد و سبب شود خودرو را به پارکینگ منتقل کنند برای این اتفاق چه تدبیری دارید؟»جلیلی در یک جواب کلی  می‌گوید: «اگر عمق راهبردی را درک نکنیم سطح را هم درک نمی‌کنیم. نمی‌توانیم بدانیم این چه معنایی با آن دارد!»کارشناس که قانع نشده دوباره می‌پرسد: «حالا تا آن عمق راهبردی درک شود چه اتفاقی می‌افتد؟ مردم همین طور باشند؟» جلیلی بار دیگر پاسخ می‌دهد: «اگر عمق راهبردی را درک کنیم آن موقع زن یک موضوع اصلی می‌شود اما نه در این مساله‌هایی که این طوری تعریف می‌شود»

سایت عصر ایران با انتقاد از پاسخ‌های جلیلی نوشت:«روشن است که او در مقابل دوربین و زیر نور نه شهامت دفاع از طرح نور و اقدامات وزارت کشور دولتی را دارد که سنگ آن را به سینه می‌زند و نه می‌تواند به صراحت بگوید مخالفم چون همین تازگی از آن به عنوان قانون دفاع کرده بود‌. طرحی که به تعبیر مسعود پزشکیان ما را به سیاهی می‌کشاند و در شکست آن همین بس که قله نوردی چون سعید جلیلی هم از دفاع از آن بازمی‌ماند و به عمق راهبردی متوسل می‌شود.»

این رسانه در ادامه تاکید کرد:«عمق راهبردیِ ادعایی سعید جلیلی بلاتشبیه یادآور آن لطیفهٔ مشهور است که  زلزله‌ای واقع شده بود و هر که در حال کاری بود تا کمکی کرده باشد ولی فردی در آن هنگامه مدام چوبی را به زمین فرو می‌کرد و بعد به آن نگاهی می‌انداخت. وقتی پرسیدند چه می‌کنی پاسخ داد: دارم عمق فاجعه را بررسی می‌کنم. درک آن بنده خدا از عمق فاجعه آن بود و درک این بنده خدا از عمق راهبردی هم این است.»

عباس عبدی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی هم این مواضع را از شهامت نداشتن دانست و نوشت: «این ماجرای «عمق راهبردی» یکی از نامزد‌های اصولگرا را من هم شنیدم. واقعا متاسفم که حداقلی از شهامت و صداقت را ندارند که صریح و روشن از موضع واقعی خود دفاع کنند و بگویند؛ بله می‌زنیم و می‌بندیم زنان هم باید تابع اراده ما که قانون و فراتر از آن است باشند.»احمد زیدآبادی هم به شیوه دفاع جلیلی انتقاد کرد و تاکید کرد:«حوالت دادن امور جزیی به "عمق راهبردی" مثلِ احاله بروز نتایج یک اقدام سیاسی مخاطره‌آمیز و پرهزینه کنونی به صد سال دیگر است! یعنی راهی است برای فرار از پاسخگویی در برابر رفتارهای مخرب و هزینه‌زا.»

البته بجز جلیلی، زاکانی شهردار تهران نیز که با استخدام حجاب‌بان‌ها در مترو حواشی زیادی را ایجاد کرده بود هم این موضوع را گردن نگرفت و گفت این حرف رسانه‌ها غلط است و حجاب‌بان نداریم. علیرضا معزی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت روحانی هم در این باره گفت: «تصویب لایحه‌ی عفاف و حجاب در مجلس، اجرای طرح نور در خیابان، جریمه شهروندان، توقیف خودرو‌ها و پلمب کسب‌وکار‌ها آنقدر بازخورد منفی و عمیقی داشته که حتی تندروترین نیرو‌ها هم توان دفاع صریح از آن را ندارند و راهی برایشان باقی نمی‌ماند جز بازی با کلمات!»

محمد فاضلی، جامعه‌شناس هم به این شیوه گردن نگرفتن مساله حجاب و گشت ارشاد توسط کاندیداهای اصولگرا اعتراض کرد و نوشت:«اگر اکثریت مردم ایران طرفدار گشت ارشاد، حجاب اجباری و طرح نور هستند - آن گونه که طرفداران سیاست‌های گشت ارشاد و حجاب اجباری ادعا می‌کنند - پس نامزد‌های اصولگرا چرا برای افزایش رأی خود آشکارا از گشت ارشاد دفاع نمی‌کنند و آنرا گردن نمی‌گیرند؟ خود می‌دانند ادعای بی‌خود دارند.»

برازجانی، فعال فضای مجازی هم به انتقاد از رفتار اصولگرایان در زمینه حجاب پرداخت و تاکید کرد:« نه زاکانی و نه جلیلی و نه قالیباف تا اینجا ماجرای گشت ارشاد را که برخاسته از تفکرات جناحشان است و حتی در شهرداری با طرح حجاب‌بان و در مجلس با تصویب طرح حجاب از آن حمایت کرده‌اند گردن نگرفتند، سوال اینست؛ مگر نمی‌گفتید این‌ها خواست مردم بوده پس چرا الان که وقت رای شده دبه می‌کنید؟» 

تحریم خوب، تحریم بد

در میان کاندیداهای اصولگرا، زاکانی و جلیلی دو چهره شاخص ضد برجام هستند. آنها بارها درباره برجام موضع گیری کرده اند و تا توانسته‌اند مخالفت خود را با این سند بین المللی اعلام کرده‌اند. اما اظهارات محمدباقر قالیباف درباره اولویت قرار داشتن رفع تحریم با واکنش‌های متفاوتی همراه شد.رئیس مجلس یازدهم که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران را در سال 1399 به تصویب رساند، عملا دست دولت روحانی و حتی رئیسی را برای بازگشت به برجام و رفع تحریم‌ها بست. قالیباف بارها گفته بود که باید اثر تحریم از بین برود و اینک در آوردگاه انتخابات رفع تحریم‌ها را از اولویت‌های اصلی دولت خود دانسته است.عباس عبدی در واکنش به اظهارات جدید قالیباف خطاب به او نوشت: «پس چرا قانون فاجعه‌بار «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» را تصویب کردید تا برجام احیا نشود؟» یک فعال فضای مجازی هم تاکید کرد: از «خنثی سازی اثر تحریم رسیدند به «لزوم رفع تحریم». فقط هزینه رسیدن به موضوع چهار سال عمر ناقابل از عمر ایرانیان بود که فدای سر تجربه اندوزی شما». کابر دیگری هم تاکید کرد:« بلایی که قالیباف با پیگیری برای تصویب قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم بر سر ایران آورد فقط برای تضعیف دولت حسن روحانی بود و نتیجه آن بیانیه سه کشور اروپایی و نامه به شورای امنیت بود و رنجی که پی در پی بر مردم وارد می‌شود.»

    انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری فرصتی را به وجود آورده که کاندیداهای آن نظرات صریح خود را در خصوص برخی مهمترین دغدغه‌های اصلی مردم بیان کنند اما در کمال تعجب برخی از کاندیداهای اصولگرا نه تنها گذشته خود و رفتارشان را گردن نمی‌گیرند بلکه با کلی‌گویی یا تغییر موضوع تلاش دارند، واقعیت را به گونه‌ای دیگر نشان دهند

به نظر می‌رسد اصولگرایان در ایام انتخابات با نگرانی از رویکرد منفی مردم به عملکردشان تلاش دارند تا با بازی کلمات خود را از مخمصه ایجاد شده رهایی دهند. آنها که در سال‌های گذشته با تداوم تحریم‌ها، مساله فیلترینگ و حجاب صدمات روحی و مالی فراوانی به مردم وارد کرده‌اند تنها راه موفقیت را در کتمان نقش خود در گذشته دانسته و امیدوارند با عباراتی چندپهلو در افکار عمومی حساسیت ایجاد نکنند تا از پیچ انتخابات به سلامت عبور کنند.