ذوالفقار دانشی: با مشخص شدن نامزدهای شش‌گانه انتخابات ریاست‌جمهوری در ۲۰ خرداد، رقابت‌های چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری وارد مرحله تازه‌ای شد. رفتار کاربران در طول این ۷ روز، چشم‌اندازی از اقبال نامزدها و واکنش کاربران به رویکرد نامزدهای مختلف ارائه می‌دهد.

نمودار اول، توجه نسبی کاربران ایرانی را به شش نامزد از بعدازظهر ۲۰ خرداد تا ظهر ۲۷ خرداد نشان می‌دهد.

در نخستین ساعت‌های پس از انتشار رسمی اسامی نامزدها، بیشترین جست‌وجوی کاربران متوجه مسعود پزشکیان و مصطفی پورمحمدی بود؛ پس از آن‌ها، نوبت به سعید جلیلی و سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی رسید و محمدباقر قالیباف و علیرضا زاکانی با کمترین استقبال کاربران مواجه شدند. البته پورمحمدی پس از ۲ ساعت، جایگاه خود را به جلیلی واگذار کرد و در طول این هفت روز، جز در ساعت‌هایی خاص، در جایگاه چهارم ثابت مانده است.

با فرو نشستن موج شگفتی اولیه از حضور مسعود پزشکیان در جمع نامزدها، فاصله او و سعید جلیلی رفته‌رفته کاهش پیدا کرد؛ با این‌حال پزشکیان هنوز توجه بیشتری را در مقایسه با دیگر نامزدها جلب کرده است. اوج جست‌وجوها پس از غافلگیری روز نخست، نیمه‌شب ۲۴ خرداد اتفاق افتاد که پزشکیان با پاسخ‌های صریح به کارشناسان اقتصادی، توجه کاربران اینترنتی را هم جلب کرد.

اتفاق مشابهی نیز در روند دیگر نامزدها دیده می‌شود و زمانی‌که صحبت‌های خاصی را در برنامه‌های تلویزیونی مطرح می‌کنند، روند توجه کاربران نیز به سوی آن‌ها جلب می‌شود. این روند در مورد جلیلی و قالیباف قوی‌تر از سه نامزد دیگر (پورمحمدی، قاضی‌زاده هاشمی و زاکانی) است.

توجه کاربران در استان‌های مختلف کشور

جدول زیر، توزیع رفتار کاربران اینترنتی را در استان‌های کشور نسبت به شش نامزد انتخابات نشان می‌دهد. سهم میانگین توجه کاربران هر استان به هر نامزد بر حسب درصد در خانه‌های جدول درج شده است. میانگین کشوری (ایران، با رنگ قرمز) بیانگر آن است که طی هفته گذشته، سهم توجه ۴۳ درصد کاربران عمدتا متوجه مسعود پزشکیان بوده و پس از او سعید جلیلی با ۲۳ درصد، محمدباقر قالیباف با ۱۳ درصد، مصطفی پورمحمدی با ۹ درصد، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی با ۷ درصد و علیرضا زاکانی با ۵ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

ارزیابی اولیه بر اساس این داده‌ها حاکی از آن است که هیچ‌یک از نامزدها در حال حاضر توجه بیش از نصف جمعیت را جلب نکرده‌اند، بنابراین با فرض مشارکت معمول، می‌توان انتظار داشت که انتخابات به دور دوم کشیده شود.

نمودار زیر، جدول فوق را به شکل دیداری نمایش می‌دهد. همان‌طور که می‌بینید، مسعود پزشکیان در نیمه شمالی و غربی کشور محبوبیت بالاتری دارد و فقط در استان‌های خراسان جنوبی و قم است که «سعید جلیلی» با اختلاف اندک، توجه بیشتری را به خود جلب کرده. جالب اینجاست که سهم توجه به ۴ نامزد دیگر (قالیباف، پورمحمدی، قاضی‌زاده و زاکانی) در استان‌های کشور تفاوت خاص و تعیین‌کننده‌ای را نشان نمی‌دهد.

بررسی ترندهای جست‌وجو برای تک‌تک کاربران

مسعود پزشکیان: بیشترین توجه به پزشکیان در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان غربی و ایلام دیده می‌شود. کاربرانی که دکتر پزشکیان را از طریق موتور جست‌وجوی گوگل زیر نظر دارند، دیگر نامزدها را با اولویت پایینی دنبال می‌کنند، به‌طوری‌که سهم توجه نسبی آن‌ها به جلیلی ۸٪، قالیباف ۵٪ و قاضی‌زاده، زاکانی و پورمحمدی حدود ۴٪ است. ترندهای فزاینده مرتبط با دکتر پزشکیان نیز به میزگرد او در صداوسیما، برنامه‌ها و فعالان ستاد او اختصاص دارد.

توجه نسبی کاربران استان‌ها به مسعود پزشکیان

سعید جلیلی: علاقه‌مندان به دکتر جلیلی بیشترین فراوانی را در استان‌های قم و خراسان جنوبی دارند. آن‌ها با توجه نسبی ۳۳٪ پزشکیان را دنبال می‌کنند و «سامان جلیلی» (خواننده!) با ۲۸٪، جلیلی-قالیباف با ۲۷٪ و قالیباف با ۲۷٪ در جایگاه‌های بعدی قرار بگیرند. زاکانی و قاضی‌زاده هاشمی با ۱۶٪ و ۱۷٪ و پورمحمدی نیز ۱۲٪ توجه کاربران «جلیلی‌»پسند را جلب کرده‌اند. ترندهای رو به رشد مرتبط با سعید جلیلی به سخن‌گو، رئیس ستاد و برنامه‌های تلویزیونی او متمرکز است، هرچند که رؤسای ستاد زاکانی و قالیباف و ترند «کناره‌گیری جلیلی» نیز روند روبه‌رشدی را نشان می‌دهند.

توجه نسبی کاربران استان‌ها به سعید جلیلی

محمدباقر قالیباف: هم‌وطنان قم و کهگیلویه و بویراحمد، بیشترین توجه را به قالیباف دارند. کاربرانی که بیشترین جست‌وجو را با محوریت قالیباف انجام می‌دهند، ۱۸٪ توجه خود را به جلیلی، ۱۷٪ به جلیلی-قالیباف و ۱۴٪ به پزشکیان اختصاص داده‌اند و زاکانی، قاضی‌زاده و پورمحمدی در رده‌های بعدی جای می‌گیرند. ترندهای روبه‌رشد مرتبط با دکتر قالیباف به برنامه‌های تلویزیونی، کارشناسان اقتصادی همراه او و حمایت پناهیان از قالیباف اختصاص دارد.

توجه نسبی کاربران استان‌ها به محمدباقر قالیباف

مصطفی پورمحمدی: عمده توجه‌ها به مصطفی پورمحمدی در استان‌های قم، خراسان جنوبی و کرمان است. ۳۳٪ توجه نسبی کاربران علاقه‌مند به پورمحمدی به سمت «مسعود پزشکیان» است و جلیلی، قاضی‌زاده، زاکانی و قالیباف با ۲۵٪، ۲۱٪، ۱۹٪ و ۱۵٪ در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. در میان ترندهای روبه‌رشد پورمحمدی، اعضای ستاد او حضور دارند ولی حضور کلیدواژه‌های سید محمد خاتمی، فائزه هاشمی و امیر عابدزاده در این میان، غیرمنتظره است.

توجه نسبی کاربران استان‌ها به مصطفی پورمحمدی

سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی: استان‌های قم، کهگیلویه و بویراحمد و خراسان شمالی، پیگیرترین کاربران در جست‌وجوی اینترنتی قاضی‌زاده هاشمی هستند. پیگیران اینترنتی دکتر قاضی‌زاده هاشمی با توجه نسبی ۳۳٪ مسعود پزشکیان را دنبال می‌کنند و پس از آن جلیلی با ۲۵٪، زاکانی با ۲۳٪، پورمحمدی با ۱۷٪ و قالیباف با ۱۶٪ در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. ترندهای روبه‌رشد مرتبط با دکتر قاضی‌زاده هاشمی اما به کارشناسان برنامه‌های صداوسیما تعلق دارند که از قرار معلوم، بیشتر موردتوجه قرار گرفته‌اند.

توجه نسبی کاربران استان‌ها به سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی (رنگ بنفش)

زاکانی: بالاترین توجه‌ها به زاکانی در استان‌های قم، کهگیلویه و بویراحمد و ایلام ثبت شده است. کاربرانی که علیرضا زاکانی را با ابزارهای گوگل پیگیری می‌کنند، توجه نسبی یکسانی به پزشکیان و جلیلی دارند (۲۷٪) و پس از آن‌ها قاضی‌زاده هاشمی با ۲۲٪، قالیباف با ۱۷٪ و پورمحمدی با ۱۵٪ قرار گرفته‌اند. ترندهای روبه‌رشد مرتبط با دکتر زاکانی نیز به جانبازی او از ناحیه دست، زندگی شخصی و رؤسای ستاد دیگر نامزدها اختصاص دارد.

توجه نسبی کاربران استان‌ها به علیرضا زاکانی (رنگ بنفش)

نتیجه‌گیری

مسعود پزشکیان در ۲۹ استان از ۳۱ استان کشور، بیش از دیگر نامزدها موردتوجه کاربران قرار گرفته است. تحلیل کلیدواژه‌های جست‌وجو نشان می‌دهد که علاقه‌مندان به دیگر نامزدها، پزشکیان را رقیب اصلی خود می‌دانند. هرچند سهم توجه هواداران پزشکیان به دیگر رقبا پایین است؛ اما به نظر می‌رسد که آن‌ها سعید جلیلی را رقیب اصلی می‌دانند.

هواداران جلیلی و قالیباف، هریک دیگری را رقیب اصلی خود می‌داند، با این حال آن‌ها نیز اخبار پزشکیان را با توجه بالایی زیرنظر دارند. هرچند سهم کلی توجه کاربران به جلیلی بالاتر از قالیباف است، اما ترند «کناره‌گیری جلیلی» روند روبه‌رشدی دارد. توجه هواداران نامزدهای اصولگرا به رؤسا و ترکیب ستاد انتخاباتی دیگر نامزدهای اصولگرا نیز نکته قابل‌توجهی است!

اتفاقات دوره‌های پیشین انتخابات ریاست‌جمهوری نشان داده است که عملکرد نامزدها در مناظره‌های رودررو، تصمیم‌گیری مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین انتظار می‌رود که اتفاقات روزهای پیش‌رو، رفتار کاربران و توجه آن‌ها را تغییر دهد.