سیاوش خان، طاقت بیار رفیق، تولدت مبارک

 تقویم را ورق زدیم و رسیدیم به 21 خرداد، زادروز مرد بارانی ترانه‌های فارسی. سیاوش قمیشی فعلا در تاریخ موزیک پاپ فارسی بی‌تکرار به نظر می‌رسد، موزیسینی که امکان ندارد عاشق شده باشید و با کارهایش همدلی نکرده باشید. او به نوعی بنیان‌گذار «ترنس» در موسیقی فارسی‌ست، تقلید از او بارها تلاش شده و اما هر بار شکست خورده، از چاوشی بگیرید تا مجتبی کبیری، تلاش داشتند، چیزی مثل او باشند اما خب میان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمین تا آسمان است، این مطلب درباره و به پاس زادروز عالیجناب سیاوش خانِ قمیشی‌ست.

او در حقیقت آهنگساز، شاعر، تنظیم‌کننده و خواننده‌ای ست که در بین عموم به عنوان خواننده و برای خواص به عنوان آهنگساز و خواننده، اعتباری ویژه و متفاوت دارد. اولین وجه و شاید مهم‌ترین وجه تفاوت آثار سیاوش قمیشی در ملودی هایش نهفته است.

سیاوش قمیشی اولین هنرمند ایرانی است که توانسته است هر چهار رکن ترانه، آهنگ، تنظیم و خوانندگی یک آهنگ را خود به تنهایی انجام بدهد. او به عنوان پایه‌گذار سبک موسیقی ترنس در ایران شناخته می‌شود.

سیاوش درباره خرید اولین گیتار زندگی‌اش چنین می‌گوید: «یک گیتاری توی ویترین یک کفش‌فروشی به‌ عنوان دکور آویزان بود، مغازه کفش‌فروشی هالیوود در تهران ... و من به پدرم هی می‌گفتم که این رو می‌خواهم، تا بالاخره شب تولدم این گیتار به دستم رسید و بلد هم نبودم که چه جوری کوک‌اش کنم! فقط یک مقداری هر سیم رو آن‌قدر سفت می‌کردم که صدایی ازش در بیاد. تا بعد ها یک گیتاریستی آمد و به من گفت که این کوکت غلط است و برایم درستش کرد. ... که فکر کنم یازده سالگی من بود.»

در تابستان سال 1338 شمسی برادر بزرگ‌تر سیاوش قمیشی که از لندن به تهران آمده بود، هنگام بازگشت، سیاوش را نیز با خود به لندن برد. سیاوش که 14 ساله بود به لندن رفت و در آنجا تحصیل کرد.

سیاوش قمیشی در 25سالگی به ایران بازگشت. در ایران در گروه‌های مختلفی از جمله The Rebels و Black cats فعالیت کرد. همان سال‌ها که «کوچینی» پاتوق خاص‌ترها و تین‌ایج‌ها بود، او به همراه شهبال و بلک‌کتس، آن جا جولان می‌داد، کوچینی را دختر و پسرها دوست داشتند، هم ارزان بود و با دو تومان نمی‌شود آن جا بود و هم اصلا فضایش متفاوت از جایی مثل هتل میایی بود، کوچینی واقع در بلوار کشاورزِ فعلی. سیاوش قمیشی سرانجام درسال ۱۳۵۷ و پس از انقلاب به همراه تعداد زیادی از هنرمندان ایران را ترک کرد.

سیاوش قمیشی در لس‌آنجلس با «فرنگیس» شروع کرد. «در آن دوران کمپانی خاصی برای پخش این آلبوم وجود نداشت به همین علت این آلبوم توسـط مردم کپی و دست‌به‌دست می‌شد. اما بعدها توسـط چهـار کمپانی: «آرت کو»، «آواز»، «ترانه» و «پارس ویدیو» منتشر شـد که با فـروش بسـیار خوبی نیز روبرو گردید. سیاوش قمیشی تاکید می‌کند که ارائه‌ آلبوم «فرنگیس» تنها برای سرگرم‌شدن بوده و او قصد نداشته است تا با این آلبوم تبدیل به یک خواننده شود اما وقتی که در سال ۱۹۹۲ «مسعود فردمنش» به او پیشنهاد کرد که کاری مشترک ارائه دهند و چندین شعر (که بارز‌ترین آن‌ها به گفته سیاوش، پرنده‌های قفسی بود) در اختیار سیاوش قرار داد، انتشار آلبوم جدید را قبول کرد.

به این ترتیب سیاوش قمیشی از سن ۴۷‌سالگی رسما خوانندگی را آغار کرد و آلبوم «حکایت» را منتشر ساخت که مورد توجه بسیار زیادی قرار گرفت. درخواست مردم و کمپانی‌ها بعد از آلبوم «حکایت» و استقبال پرشوری که از آن صورت گرفت، باعث شد که او حرفه‌ خوانندگی را ادامه دهد و علاوه بر آلبوم فرنگیس ۱۳ آلبوم دیگر نیز روانه بازار موسیقی نماید.» پس از این سیاوش قمیشی آلبوم‌های دیگری را نیز منتشر کرد که با موفقیت بسیار روبه‌رو شد.

سیاوش قمیشی درباره علاقه‌اش به بازگشت به ایران می‌گوید: «من تمام این مدت نشستم این‌جا که ببینم کِی برمی‌گردم ایران! من نه اون چهارده سال انگلیس، انگلیسی شدم و نه این بیست‌و‌شش سال آمریکا، آمریکایی! تصمیم من نیست، در نتیجه اگر بشود، همین‌جوری که مردم من رو می‌خواهند باشم، حتما فردا می‌روم ایران!»

در بیشتر آهنگ‌های ساخته سیاوش قمیشی رگه‌هایی روشن و قوی از موسیقی ایرانی را می‌توان یافت که اگرچه روایت جز به جز موسیقی ردیفی ایران نیستند اما به خوبی حس ایرانی‌بودن را حتی در ذهن شنوندۀ غیرحرفه‌ای متبادر می‌کنند و این هنر سیاوش قمیشی است که با گریز آگاهانه از تکرار سنتی و نخ‌نما, ملودی‌های ظریف ایرانی را همچون تارهای طلا بر پیکرۀ ترانه‌اش می‌بافد.

قمیشی، آهنگ خاطره‌انگیز زیاد دارد و حتی تاثیر ترانه‌های او تا حدی است که همین حالا هم در بساط دستفروش‌های کتاب در انقلاب، می‌شود کتاب ترانه‌هایی را که خوانده پیدا کرد،این که بخواهیم فهرستی از بهترین‌های قمیشی ردیف کنیم کار دشواری‌ست، نه از این جهت که مثل خوانندگان داخلی کارِ خوب کم داشته باشد، بلکه مشکل اینجاست او کار خوب زیاد دارد. در نظرسنجی یک شبکه ماهواره‌ای سه آهنگ «فرنگیس»، «جزیره» و «تو بارون که رفتی» محبوب‌ترین آهنگ‌های قمیشی شناخته شدند.

در نظر داشته باشید که او بسیاری از آثار شاخص خواننده‌ای چون ابی را هم ساخته، خصوصا از آلبوم جاودانه «ستاره‌های سربی»

از آهنگ‌های معروف و خاطره‌انگیز او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طلوع
• پنجره
• جزیره
• غروب
• الکی
• یادگاری
• دلتنگی