طهمورث حسینی

در روزهایی که گمانه‌زنی‌ها درخصوص انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری بالا گرفته، مجلس دوازدهم نیز در این هفته کار خود را آغاز خواهد کرد تا پس از تشکیل مجلس جدید خبرگان رهبری، شاهد تداوم روند تغییرات در سپهر سیاسی کشور باشیم.

دوشنبه دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد و بعد از تشریفات روز افتتاحیه، از هشتم خرداد وارد موضوع تعیین اعتبارنامه نمایندگان و انتخاب هیات رئیسه جدید می‌شود.

مجلس یازدهم که عنوان انقلابی را نیز برای خود به یدک می‌کشید یکی از ناکارآمدترین مجالس حتی به تعبیر برخی چهره‌های اصولگرا بود و بدیهی است که برای سنجش عملکرد مجلس دوازدهم که از حیث میزان مشارکت و نمایندگی اقشار مختلف جامعه، در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد باید منتظر ماند.

چالش‌های انتخابات هیات رئیسه

مهمترین اتفاق در آغاز به کار مجلس و پس از تصویب دو سوم اعتبارنامه‌های نمایندگان، برگزاری انتخابات هیات رئیسه است. انتخاباتی که در غیاب اکثریت مردم، یک رقابت درون اصولگرایی و صف‌بندی‌های جریانی را به وجود آورده و همه طرفین به دنبال یارکشی برای نشان دادن وزن بیشتر خود در مجلس هستند؟

علیرضا سلیمی، منتخب مردم تهران در مجلس دوازدهم درباره نامزدهای احتمالی هیأت رئیسه مجلس دوازدهم، اظهار کرد: «هنوز به طور قطعی نمی‌توان گفت که چه افرادی نامزدهای انتخابات هیأت رئیسه مجلس هستند، چراکه تا روز آخر امکان تغییراتی در این مورد وجود دارد. با همه این اوصاف و تا این لحظه، محمدباقر قالیباف، مجتبی ذوالنوری و منوچهر متکی برای ریاست مجلس دوازدهم اعلام کاندیداتوری کرده‌اند.»

منتخب مردم تهران در مجلس دوازدهم ادامه داد: «همچنین علی نیکزاد، عبدالرضا مصری، حمیدرضا حاج بابایی، حسینعلی حاجی دلیگانی و حمید رسایی گزینه‌های نایب رئیسی مجلس دوازدهم هستند.»

با اعلام این اسامی معلوم شد که رقابت برای ریاست در بهارستان و تعیین سهم‌ها در بین اصولگرایان به بالاترین میزان خود رسیده است.

منتقدان قالیباف از یکسو تمام عزم خود را جزم کرده‌اند که با شعار تغییر او را از رسیدن به صندلی ریاست بازدارند؛ رئیس کنونی مجلس نیز با حامیان بیرونی و ائتلاف تاکتیکی با جبهه پایداری و البته چشم امیدی به فراکسیون مستقلین امیدوار است که بار دیگر بر صندلی ریاست بنشیند.

محمد مهاجری، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی می‌گوید: «فراکسیون جریان آقای قالیباف و جبهه پایداری، فراکسیون امنا که می‌توان از آنها به ‌عنوان تندروهای سیاسی نام برد و فراکسیون مستقلین، اصلاح‌طلبان و اعتدالیون در مجلس شکل گرفته است. دو فراکسیون اول ممکن است، اعضایشان مشترکات بیشتری داشته باشند و به سمت هم متمایل شوند اما فراکسیون مستقلین ویژگی‌ای دارد که در مجلس یازدهم نبود و آن این است که در مجلس دوازدهم نسبت به قبل پرقدرت‌تر است.»

متکی-ذوالنور، جدایی که به نفع قالیباف خواهد شد؟

شورای وحدت نیروهای انقلاب اسلامی که توسط منوچهر متکی پایه‌گذاری و در انتخابات مجلس دوازدهم با سرلیستی او وارد عرصه انتخابات شد، توانسته تعدادی از کرسی‌های پارلمان را به دست بیاورد. البته درباره عدد دقیق نمایندگان این جریان گمانه‌زنی‌هایی صورت گرفته اما روزهای آینده وزن واقعی آنها را مشخص می‌کند.

در روزهای گذشته شایعاتی مبنی بر انصراف متکی از کاندیداتوری ریاست مجلس شنیده می‌شد اما دفتر او در اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرد که «متاسفانه مشاهده شده است اخیرا برخی رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها خبری به اشتباه در مورد انصراف دکتر منوچهر متکی نماینده مردم شریف تهران، ری، اسلامشهر، شمیرانات و پردیس از نامزدی ریاست مجلس به نفع یکی از دیگر گزینه‌های ریاست مجلس جدید منتشر کرده‌اند. بدینوسیله ضمن تکذیب مطالب منتشر شده در این رابطه اعلام می‌شود ایشان همانطور که پیش از این بارها تاکید کرده‌اند، مصمم به ایجاد تحول در مجلس دوازدهم بوده و به هیچ عنوان و به نفع هیچ فرد یا جریان خاصی از هدف خود منصرف نخواهد شد.»

متکی همچنین در گفت‌وگویی با نقد عملکرد قالیباف در قامت رئیس مجلس گفت: «بنده و آقای ذوالنوری نامزدهای نگاه تحول‌خواه هستیم. جلسه مفصلی نزدیک به دو ساعت با هم داشتیم. بعد از اینکه معلوم شد که از آن 5 نفر من و آقای ذوالنور مصمم هستیم، راهکار یکی شدن این بود که با هم بنشینیم. دو ساعت نشستیم و من در آن نشست دلایلی را خدمت ایشان عرض کردم، ایشان هم شنیدند البته ایشان به هیچ یک از آن دلایل پاسخ ندادند اما معتقدند که هم خودشان را مناسب می‌دانند هم زمینه رای دارند و در میدان می‌مانند.»

او تاکید کرد که «بعد از دو ساعت جلسه با مجتبی‌ذوالنوری درباره یکی شدن برای انتخابات ریاست مجلس، نتیجه‌ای حاصل نشده است.»

ترکیب مجلس دوازدهم برای بسیاری ناشناخته است و تا زمان تشکیل شاید نتوان درباره خط‌مشی آن به درستی اظهارنظر کرد. نمایندگان تندرویی که با آرای حداقلی وارد پارلمان شده‌اند، صدای بلندتر و رسانه‌های بیشتری دارند. برساخت رسانه‌ای آنها این پالس را به جامعه می‌دهد که مجلس آینده در تداوم تندروی‌های مجلس پیشین است. با این حال برخی فعالان سیاسی امیدوارند که چهره‌های معتدل مانعی سر راه عقاید این افراد باشند

در روزهای اخیر این شایعه شدت گرفته که ذوالنور با قالیباف به اجماع رسیده و اگر رئیس کنونی مجلس عزم خود را برای انتخابات ریاست جمهوری جزم کند، احتمال دارد که ذوالنور رئیس مجلس شود و در صورت ماندن قالیباف در مجلس، ائتلاف او و ذوالنور عرصه را بر دیگر رقبا تنگ خواهد کرد.

البته برخی از چهره‌های مخالف قالیباف مانند سعید محمد و علی اکبر رائفی‌پور، که با مدیریت رسایی در مجلس فعالیت می‌کنند، در روزهای گذشته سکوت تاکتیکی کرده‌اند و تلاش دارند به هر نحوی شده مانع از ریاست مجدد قالیباف در مجلس شوند.

شاید ائتلاف قالیباف و ذوالنوری و حمایت مستقلین از رئیس کنونی مجلس بار دیگر قالیباف را از گردنه سخت مخالفان سرشناسش در بیرون و داخل مجلس به سلامت عبور دهد.

آغاز جلسات فراکسیونی،

رایزنی‌ها و یارکشی‌ها

امروز صبح قرار است فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس دوازدهم که به خود عنوان فراکسیون اکثریت را هم اطلاق کرده، تشکیل جلسه دهد.

از محمد باقر قالیباف، مجتبی ذوالنوری و منوچهر متکی به عنوان سه کاندیدای ریاست مجلس دوازدهم نام برده می‌شود. متکی اعلام کرده کنار نمی‌کشد و با ذوالنوری هم نتوانسته توافق کند. شاید ائتلاف قالیباف و ذوالنوری و حمایت مستقلین از رئیس کنونی مجلس بار دیگر قالیباف را از گردنه سخت مخالفان سرشناسش در بیرون و داخل مجلس به سلامت عبور دهد

حمیدرضا رسایی در خصوص این جلسه گفت: « ظاهرا تغییرات قابل تأمل این فراکسیون، خوشایند برخی از پدرخوانده‌های داخل مجلس نیست برای همین در تلاشند تا این فراکسیون شکل نگیرد. مجلس جای مشورت و جمع‌محوری است نه شخص‌محوری. اساسنامه و آیین‌نامه فراکسیون اکثریت مجلس تفاوت‌های عمده‌ای باقبل دارد.»

رسایی با اشاره به برخی از این تفاوت‌ها از جمله «اعضای هیأت رئیسه فراکسیون نمی‌توانند اعضای هیأت رئیسه مجلس باشند.»، «کاندیدای ریاست و نواب رئیس باید ۱۰دقیقه ارائه بحث و دو مخالف و دو موافقشان صحبت کنند.» و «اگر یک سوم حاضران سوال طرح کنند باید پاسخ دهند.»؛ تاکید کرد: «ظاهرا این تغییرات خوشایند برخی افراد نیست! اکثریت نمایندگان بر تشکیل فراکسیون انقلاب اسلامی، کارآمدی آن با تغییرات پیشنهاد شده و برگزاری جلسه در روز یکشنبه اصرار دارند.» همچنین مهرداد لاهوتی، منتخب مردم لنگرود اعلام کرد که نشست فراکسیون مستقلین مجلس دوازدهم ساعت ۱۷ روز یکشنبه ۶ خرداد برگزار می شود. منتخب مردم لنگرود در مجلس اظهار داشت: «در نشست مجمع عمومی فراکسیون درباره انتخابات هیأت رئیسه اجلاسیه اول مجلس دوازدهم تصمیم گیری شود، نامزدها معرفی شده و رای‌گیری خواهد شد.»

لاهوتی خاطرنشان کرد: «تاکنون ۸۵ نفر از منتخبین برای عضویت در فراکسیون مستقلین ثبت نام کرده‌اند که پیش‌بینی من این است که تعداد اعضای فراکسیون به بیش از ۱۰۰ نفر برسد.»

تاکنون درباره وزن و تاثیرگذاری مستقلین در مجلس دوازدهم نیز گمانه‌زنی‌های فراوانی صورت گرفته و انتخابات هیات رئیسه و کمیسیون‌ها جایگاه و وزن واقعی این جریان در مجلس را بیشتر مشخص می‌کند.

منصور حقیقت‌پور، نماینده ادوار مجلس معتقد است: «در دوره آتی مجلس سه ضلع که شامل دو ضلع متخاصم اصولگرا و یک ضلع عقلانی میانه رو شکل می‌گیرند. وقتی از «عقل» حرف می‌زنیم، دسته‌بندی‌های رایج سیاسی را کنار می‌گذاریم و از کسانی حرف می‌زنیم که تدبیر را مهم می‌دانند. مثلا علاءالدین بروجردی در کنار تاجگردون قرار می‌گیرد و نوری قزلچه هم در کنار پزشکیان می‌ایستند، تا در قالب طیفی به نام عقلانیت مستقل امور را پیگیری ‌کنند.»

این فعال سیاسی اصولگرا تاکید می‌کند: «هیچ کدام از این سه ضلع نه می‌توانند خود را اکثریت بدانند و نه اقلیت شناخته می‌شوند و به همین دلیل پیش‌بینی ریاست مجلس کار سختی است. مگر اینکه دو ضلع از سه ضلع مذکور کنار هم قرار بگیرند.»

مجلس دوازدهم تداوم و یا تعدیل تندروی

ترکیب مجلس دوازدهم برای بسیاری ناشناخته است و تا زمان تشکیل شاید نتوان درباره خط مشی آن به درستی اظهار نظر کرد. نمایندگان تندرویی که با آرای حداقلی وارد پارلمان شده‌اند، صدای بلندتر و رسانه‌های بیشتری دارند. برساخت رسانه‌ای آنها این پالس را به جامعه می‌دهد که مجلس آینده در تداوم تندروی‌های مجلس پیشین است. با این حال برخی فعالان سیاسی امیدوارند که چهره‌های معتدل مانعی سر راه عقاید این افراد باشند.