این گروه از کارگران که رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران به آن‌ها اشاره کرده، کارگران فضای سبز شهرداری تهران هستند که در مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران، زیر نظر با پیمانکاران متفاوت در فضای سبز شهر تهران مشغول به کار هستند و برای زنده نگه داشتن فضای سبز شهر، از صبح بسیار زود تلاش خود را آغاز می‌کنند. این کارگران بدون حتی یک روز تعطیلی در تمام روزهای هفته مشغول فعالیت هستند، در حالی‌که پیمانکاران فضای سبز برخی از مناطق همچنان حقوق سال گذشته را به آنها می‌پردازند و هنوز خبری از افزایش حقوق برای این کارگران نشده است.

زاکانی: درباره ساماندهی و همسان‌سازی حقوق کارگران حوزه خدمات شهری و فضای سبز، در حوزه پاکبان‌ها اتفاقات خوبی رخ داده اما در حوزه فضای سبز، عقب هستیم و شخصاً پیگیرم تا این موضوعات نیز به سامان برسد

در یک صبح بهاری به جمع گروهی ۷ نفره از کارگران فضای سبز که در یکی از پارک‌های جنوبی شهر تهران خدمت می‌کنند، می‌روم. همگی‌شان لباس سبز رنگ بر تن دارند و در ساعات اولیه صبح بعد از اینکه کمی از کار فارغ شده‌اند، من را در جمع صمیمانه‌شان پذیرا شدند تا با هم گپ و گفتی درباره وضعیت کار و زندگی‌شان داشته باشیم.

حقوق ما هنوز مبلغ سال گذشته است

«رضا» یکی از کارگرانی است که در این پارک کار می‌کند. او هر روز ساعت ۶ صبح سر کارش حاضر می‌شود و بعد از اتمام کارش به محل شغل دومش می‌رود و در نهایت ساعت ۱۱ شب به خانه می‌رسد. او درباره وضعیت کاری خود و همکارانش می‌گوید: «متاسفانه زندگی برای کارگران بسیار سخت می‌گذرد. حقوق ما بسیار کم است. الان ۸ میلیون می‌گیریم یعنی هنوز داریم به مبلغ سال گذشته حقوق دریافت می‌کنیم. اعلام کرده‌اند که ۳۵درصد به حقوق ما اضافه خواهد شد اما هنوز چیزی از این اضافه حقوق ندیده‌ایم و هنوز نمی‌دانیم که اضافه خواهد شد یا نه و حتی نمی‌دانیم که اضافه حقوق کی پرداخت خواهد شد».

وی ادامه می‌دهد: «همیشه اعلام می‌شود حقوق‌ها اضافه خواهد شد اما در موقع پرداخت کم می‌شود. البته این را هم بگویم زمانی هم که حقوق اضافه می‌شود، شاید ما دو الی سه ماه اموراتمان بگذرد اما بعد از دو الی سه ماه، دوباره اجناس گران می‌شوند و دوباره به مشکل می‌خوریم. این حقوقی که ما می‌گیریم نهایت 10 روز دوام می‌آورد، تازه اگر مستاجر نباشیم. با این حال بسیاری از همکاران ما مستاجر هستند و همان روزهای اول همه حقوق تمام می‌شود».

پنجشنبه و جمعه باید یک روز تعطیلی داشته باشیم که نمی‌دهند و ما باید سر کار بیاییم و بابت آن هم حقوق اضافه نمی‌شود. واقعا بی‌قانونی در حوزه کاری ما بیداد می‌کند

کارگری پس از بازنشستگی

«سعید» یکی دیگر از کارگرانی است که در جمع ما حضور دارد. او وارد بحث می‌شود و می‌گوید: «۶ میلیون کرایه خانه می‌دهم. این دو ماه هنوز حقوقم همان حقوق سال گذشته است که ۸ میلیون تومان بود. زندگی ما با سختی می‌گذرد. حدود ۳۰ سال کار کرده‌ام و بازنشسته شده‌ام اما چون ۱۸ سال سابقه بیمه داشتم و فقط ۱۸ سال سابقه رد شده بود، حدود ۵ میلیون بابت آن می‌گیرم و برای همین مجبور شدم دوباره به سرکار بیایم چون با ۴ الی ۵ میلیون تومان که زندگی نمی‌گذرد و الان بعد از بازنشستگی هم دوباره کارگری می‌کنم».

وی که پدر ۶ فرزند است و همه فرزندانش متاهل هستند، ادامه می‌دهد: «با نان خالی زندگی می‌کنیم. اگر بخواهیم یک وعده مهمانی بگیریم، باید کلی هزینه بدهیم. مستاجرم و ۶ میلیون اجاره می‌دهم و واقعا در مضیقه زندگی می‌کنم. مدت‌هاست که گوشت نخریده‌ام و اگر مهمانی منزل ما بیاید، مجبور می‌شوم هزینه کنم اما برای روزانه خودمان نمی‌توانم و نمی‌رسم. از روی زن و بچه‌ها واقعا شرمنده‌ام چون نمی‌توانم یک روز دست زن و بچه را بگیرم و به گردش بروم و استراحت کنم. از سال ۶۲ یا ۶۳ که به مشهد رفته‌ام، دیگر نتوانسته‌ام با همسرم به یک سفر بروم چون نه وقت دارم و نه پولی که هزینه سفر کنم».

مسافرت نمی‌رویم چون اصلا تعطیلی نداریم

در ادامه، دوباره رضا وارد بحث شده و می‌گوید: «اکثر ما شغل دوم نداریم اما من شغل دوم دارم. البته من با اینکه یک فرزند هم بیشتر ندارم اما باز هم کم می‌آورم. تا ۱۱ شب کار می‌کنم و در کل نمی‌توانم به خانواده‌ام برسم».

وی در پاسخ به این سوال که آیا تعطیلی پایان هفته یا مرخصی دارند، خاطرنشان می‌کند: «نمی‌توانیم از زندگی لذت ببریم چون حتی یک مسافرت ساده هم نمی‌توانیم برویم. اصلا تعطیلی نداریم و حق تعطیلی ما را به راحتی می‌خورند. پنجشنبه و جمعه باید یک روز تعطیلی داشته باشیم که نمی‌دهند و ما باید سرکار بیاییم و بابت آن هم حقوق اضافه نمی‌شود. واقعا بی‌قانونی در حوزه کاری ما بیداد می‌کند. زیر دست پیمانکار کار می‌کنیم و پیمانکار هر طور که بخواهد رفتار می‌کند».

رضا تصریح می‌کند: «بیمه یک مدت توسط پیمانکاران خورده می‌شد اما بعد شهرداری به این موضوع ورود کرد و الان چند سالی است که بیمه ما خوب شده و دیگر خداروشکر حق بیمه‌مان را نمی‌خورند. تقریبا سال به سال یک مناقصه برگزار می‌شود و هر کسی که در مناقصه برنده شود، کار را دست می‌گیرد. البته هر کسی هم که وارد می‌شود یک قانون خاص برای خود دارد ولی در کل به کارگر جماعت نمی‌رسند». وی ادامه می‌دهد: «از لحاظ معیشتی وضعیت ما بسیار نامناسب است. بسیاری از همکاران ما بیمار هستند و سن‌شان بالا رفته و پا به سن گذاشته‌اند. از سوی دیگر جوانان این شغل را نمی‌پذیرند لذا نزدیک به دو الی سه نفر، کم داریم و فشار کار بر ما زیادتر می‌شود. به همین دلیل خسته می‌شویم و در خانه هم عصبی هستیم. به دلیل کار زیاد، دیگر جانی برای ما نمی‌ماند که بخواهیم کار دوم بگیریم. از ساعت ۶ سر کار هستیم تا دو بعد از ظهر. اضافه‌کار هم به ما نمی‌دهند. آنهایی هم که 12 ساعت کار می کنند حدود ۲۰۰هزار تومان اضافه‌کار می‌گیرند که بسیار کم است چون ۴ ساعت در روز بیشتر از ما کار می‌کنند و این واقعا ظلم است».

کارگران اتباع، دل به کار نمی‌دهند

از او درباره حضور اتباع در این شغل می‌پرسم و رضا پاسخ می‌دهد: «اتباع هم حضور دارند اما متاسفانه وقتی از اتباع استفاده می‌شود چون حقوق‌شان کمی پایین است، کار نمی‌کنند و به اشکال مختلف از زیر کار در می‌روند و اکثرا هم سنشان کم است. آنها که وارد بودند، همه رفتند. البته اینهایی که هستند، حدود ما حقوق دریافت می‌کنند اما دل به کار نمی‌دهند. اینجا مملکت ماست و دلمان برای آب و خاک کشورمان می‌سوزد و نمی‌خواهیم آب و خاک از بین برود اما آنها دلسوزی نمی‌کنند و گاهی اوقات هم آب را هدر می‌دهند».

پیمانکار حتی یک روز برایم بیمه رد نکرده است

«علی» کارگر دیگری است که در میانه صحبت با ما همراه می‌شود و می‌گوید: «۶ سال تمام کار کردم و پیمانکار حتی یک روز برایم بیمه رد نکرده بود. تمام آن روزها برایم حساب نمی‌شود و دستم به هیچ جا هم نرسید. به اداره کار هم که مراجعه می‌کنم، می‌گویند بروید پیمانکار را پیدا کنید. خب از کجا بدانم کجاست. شاید اصلا به خارج از کشور رفته باشد، تکلیف من چیست و چطور باید او را پیدا کنم».

وی ادامه می‌دهد: «کارفرما روی ما فشار می‌آورد و توان ما را گرفته است. اگر یک روز سر کار نرویم، جریمه هم می‌شویم. اگر مریض هم باشیم باید بیاییم چون اگر نیاییم، کار ما هم بر دوش همکارانمان می‌افتد. اگر مرخصی هم بگیریم، اسمش مرخصی است اما در واقع یک نفر دیگر باید کار ما را جبران کند. البته ۳۰۰هزار تومان بابت یک روز نرفتن، از من کم کرده‌اند. ۶ سال قبل ما ۱۲ نفر بودیم اما مدام تعداد نیروها را کم کردند و الان به ۶ نفر رسیده‌ایم».

ضایعات جمع می‌کنیم و می‌فروشیم

علی ادامه می‌دهد: الان کارگر خدمات شهری 12.5 تا ۱۳ میلیون دریافت می‌کند اما ما همچنان ۸ میلیون حقوق می‌گیریم و اگر یک روز هم نرویم، ۳۰۰هزار تومان از آن کم می‌شود. برای همین نه فقط من، بلکه بسیاری از همکارانم ضایعات جمع می‌کنیم و می‌فروشیم تا امورات‌مان بگذرد چون با این حقوق زندگی نمی‌گذرد. در واقع برای ما به عنوان کارگر شهرداری، واقعا آبرویزی است که زباله جمع کنیم و مدام در زباله‌ها به دنبال ضایعات باشیم. در شهرداری بیشترین کار بر دوش کارگران است اما حقوق کمی دریافت می‌کنند. ما کار می‌کنیم اما هیچ وقت دیده نمی‌شویم». علی که قبلا در یکی از محلات جنوب تهران ساکن بوده است، می‌گوید: «در یکی از محله‌های پایین شهر ساکن بودیم اما دیگر نتوانستم از پس هزینه کرایه خانه بربیایم و به قلعه‌حسن خان رفتم. اینجا هم که الان می‌نشینم اصلا جای مناسبی نیست. الان ماهی ۳ میلیون کرایه می‌دهم و ساعت ۳ صبح بیدار می‌شوم و تلاش می‌کنم تا ساعت ۶ خودم را به سرکار برسانم».

یکی دیگر از کارگران این مجموعه هم می‌گوید: «در پردیس زندگی می‌کنم و ماهی ۵ میلیون کرایه می‌دهم. صبح ساعت ۴ و نیم از پردیس حرکت می‌کنم تا ساعت ۶ سرکار باشم، ۳۸ سال سن دارم و بدون هیچ تعطیلی هر روز سرکار هستیم. ماهی 2.5روز حق مرخصی داریم که اگر برویم، گاهی اوقات از ما کسر می‌شود».

وی درباره سختی‌های این کار می گوید: «در محدوده پارک کار می‌کنیم و همه جور آدمی اینجا حضور دارد. گاهی اوقات معتادان سرنگ‌های خالی را در فضای سبز رها می‌کنند و ما باید مراقب باشیم تا برای بقیه به ویژه کودکان که در پارک بازی می‌کنند، مشکلی ایجاد نشود».

پیگیری شخصی زاکانی، گویا به جایی نرسیده

شهردار تهران می‌گوید که ۲۶هزار نفر از افرادی که به طور مستقیم و غیرمستقیم با شهرداری تهران همکاری دارند، کارگران و زحمتکشان حوزه خدمات شهری و فضای سبز هستند. «زاکانی» استیفای حقوق این افراد را مهم‌ترین دغدغه خود می‌داند و مدعی است درباره ساماندهی و همسان‌سازی حقوق کارگران حوزه خدمات شهری و فضای سبز در مناطق مختلف و در گام اول، در حوزه پاکبان‌ها اتفاقات خوبی رخ داده اما در حوزه فضای سبز، عقب هستیم و شخصاً پیگیر هستم تا این موضوعات نیز به سامان برسد.

گفته‌های کارگران نشان می‌دهد که گویا پیگیری‌های ایشان فعلا جواب نداد و کارگران فضای سبز، همچنان گلایه‌های بسیاری نسبت به حقوق و معیشت و همچنین کار هر روزه، بدون هیچ تعطیلی دارند. در چنین شرایطی بهتر است شهردار تهران هر چه زودتر نسبت به ساماندهی وضعیت معیشت و حقوق این قشر زحمتکش اقدامات لازم را انجام دهد.