اختلال های شدید یکی – دو هفته اخیر اینترنت در ایران در حالی رخ می دهد که مسئولان همچنان از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی می کنند.

کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک تهران، در آخرین گزارشش درباره وضعیت اینترنت در ایران اعلام کرد که این کشور با میانگین حدود ۴۸ درصد وب‌سایت دارای اختلال، پس از چین و میانمار، سومین کشور با بیشترین اختلال اینترنت در یک سال اخیر شناخته شده است. براساس گزارش این کمیسیون، ایران در مولفه رعایت حقوق شهروندان میان کشورهای جهان رتبه یک و در شاخص سانسور محتوا نیز رتبه چهارم را کسب کرده است. اختلال هایی که ریشه آن به ناآرامی های سال 1401 بر می گردد. آن زمان این موضوع به قدری حاد شده بود که اعتراض اکثر اقشار جامعه و بخصوص کسب و کارها را به همراه داشت بطوریکه در ماههای پایانی آن سال رئیس جمهور فقید کشورمان طی نامه ای به وزیر ارتباطات خواستار بازگردادن اینترنت به شرایط عادی شد.

افشاگری بی‌اثر

در همان روزها، مجتبی توانگر، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، با انتشار عکس نامه دفتر رئیس جمهور خطاب به عیسی، زارع پور وزیر ارتباطات مبنی بررسی بازگرداندن اینترنت به شرایط عادی و فراهم کردن دسترسی مردم به اینترنت آزاد، در کارگروه اقتصاد دیجیتال در تویئتی نوشت: «پیرو نامه‌ام، با تشکر از حسن نظر آقای رئیس‌جمهور که موضوع بازگرداندن اینترنت به شرایط عادی به دستور کار «کارگروه اقتصاددیجیتال دولت» تبدیل شد. مردم و کسب و کارها منتظر تصمیمات عاجل این کارگروه برای رفع مشکل اختلالات اینترنتی و فراهم کردن دسترسی عمومی به اینترنت آزاد هستند.»

بعد از آن اما عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در رابطه با نامه‌ای که خطاب به وی برای پیگیری درخواست یک نماینده مجلس در خصوص «لزوم بازگرداندن اینترنت به شرایط عادی و فراهم کردن دسترسی مردم به اینترنت آزاد»، اظهار داشت: من چنین نامه‌ای ندیدم.

وی پس از رؤیت متن نامه باز هم بیان کرد که این نامه را ندیده و سپس تصریح کرد: آهان، این نامه آقای توانگر است که برای تاریخ ۱۶/‏۱۰/‏۱۴۰۱ یعنی سه ماه پیش است. در این نامه گفته شده جهت بررسی و پیگیری و اعلام نتیجه ارسال می‌شود. زارع پور خاطرنشان کرد: این نامه یک نامه عادی است و این از اخلاق آقای توانگر است که رونوشت تمام مکاتبات را رسانه‌ای می‌کند. ما ان شاءالله پاسخ آن را خواهیم داد.

علیرضا بزرگمهری، کارشناس فناوری اطلاعات اختلال‌های دوباره روزهای اخیر اینترنت را عجیب می داند و به ظعنه می گوید: خدا می‌داند زارع پور مشغول چه کاریست. این‌ها تمام روش‌های ممکن را برای بالابردن محدودیت تجربه می‌کنند. ففکر می کنم به دنبال آزار جامعه هستند. این محدودیت‌ها اصلاً مؤثر نیست. الان پیر و جوان ما از فیلترشکن استفاده می‌کنند. قبلاً یک کنترل وجود داشت و جای محدودیت حتی در میان خانواده‌ها داشت، اما فیلترشکن تبدیل به یک امر روزمره شده است.یکی دیگر از ادعاهای دولت در مورد اختلال های کنونی اینترنت این است که دولتی ها می گویند قطعی های فیبرهای نوری در سایر کشورها و یا در شبکه داخلی باعث بروز اختلال های کنونی شده است. وی در ادامه درباره ادعا‌های دولت مبنی بر توسعه فیبرنوری بیان کرد: یک تکلیف در برنامه وجود دارد که باید به حد مشخصی از گسترش اینترنت رسید. از زمان روحانی با رینگ شمال ، بحث فیبرنوری و افزایش کیفیت شروع شد. الان نتایج نشان می‌دهد که ما در هر ۴ ماه، نزدیک ۸ درصد از ترافیکمان را از دست می‌دهیم. این مسأله نشان می‌دهد که دوستان برای شعار‌هایشان به کدام سمت می‌روند. جریان فیبر جریان توسعه زیرساخت است ودر این دولت هم ادامه داد. مگر همراه اول و ایرانسل، قبلاً به ما اینترنت نمی‌دادند؟ الان با زیرساخت بیشتر چطور اینترنت بی کیفیت‌تر می‌دهند؟ این تجربه نشان می‌دهد که مشکل اصلی زیرساخت نیست. آنچه باید توسعه پیدا کند، دسترسی به اینترنت با کیفیت جهانی است. دستکاری پروتکل‌ها نیز طبق مقررات بین‌المللی، کار‌های غیرقانونی است. در هیچ کشوری این رفتار‌ها مجاز نیست.

وی با ذکر اینکه پروژه محدودیت، به وضوح شکست خورده و معایب آن به شدت بیشتر از فواید آن بوده است می گوید: الان طیف‌هایی از مردم از وی. پی. ان استفاده می‌کنند که مخالف این پدیده بودند. الان مردم می‌خواهند با فرزند خود در خارج حرف بزنند و ناچار به استفاده از فیلترشکن هستند. الان پلتفرم‌های معروف بازی را فیلتر کرده‌اند، یعنی بازی سازان بروند؟ آن خانمی که می‌گفت هرکسی نمی‌خواهد، جمع کند و برود، حرف درستی از سوی دولت برای تصمیم‌هایش نسبت به مردم بود. من خواهش می‌کنم دست از آزار مردم بردارند.در این میان اما، چندی قبل وزیر ارتباطات گفته بود که محدودینت ها دست من نیست!. یا این حال بزرگمهری مدعی است: این حرف یک شوخی است. رئیسی رئیس شورای عالی فضای مجازی بودند و ۶ وزیر در آنجا حضور دارند، چطور باور کنیم که زارع پور و رئیسی و دولت یک نظر منسجم ندارند؟ واقعیت این است که دولت رئیسی درک درستی از اقتصاد دیجیتال ندارد. اقتصاد دیجیتال در یک جزیره رخ نمی‌دهد، در یک ارتباط با دنیا رخ می‌دهد. ما در ایران شبکه‌های مجازی مهم را فیلتر کردیم، اگر یک آمریکایی بخواهد با صنایع دستی ما آشنا شود، باید در روبیکا آثار ما را ببیند؟ دوستان تصورات و شعار‌هایشان را بدون صراحت مطرح می‌کنند.

در همین حال حامد بیدی، دیگر کارشناس حوزه اینترنت و موسس وب‌سایت «کارزار»، هم در شبکه اکس (توییتر) نوشته است: «وضعیت اینترنت این روزها فاجعه است، اما انگار که این اختلالات را به‌عنوان بخشی از زندگی طبیعی پذیرفته باشیم حرفی درباره‌اش نمی‌زنیم و این بزرگ‌ترین کمک به کسانی است که رویای قطع اینترنت را در سر دارند. از حق اینترنت حرف بزنیم و نباید ظلم اختلال و فیلترینگ تبدیل به بخشی از زندگی روزمره‌مان بشود.»

اختلال اینترنت در زندگی مردم

اما اين موضوع چه تاثيري بر زندگي مردمي دارد که 80 درصد کارهاي خود را از طريق مجازي انجام مي‌دهند و سرگرمي بيشتر آنها، شبکه‌هاي اجتماعي است؟ دکتر سينا تفنگچي، کارشناس فضاي مجازي در پاسخ به اين سوالات به «همدلی» مي‌گويد: ما سال‌ها پيش بحثي به‌نام «اعتياد به موبايل» يا «اعتياد به اينترنت» داشتيم، اما امروز بحث اعتياد مطرح نيست چون امروز زندگي ما در اينترنت و تلفن همراه تعريف شده است. مردم کشور ما از يک ابزار براي پيش بردن زندگي و اقتصاد استفاده مي‌کنند، پس در نتيجه با توجه به اختلالات اينترنتي و فيلترينگ، زندگي مردم دچار اختلال شده است و کسي پاسخگوي اين وضعيت نيست. قطعا اگر شما به‌عنوان خبرنگار آمار بگيريد، در اين مدت اختلالات رواني و مشکلات روحي مردم افزايش پيدا کرده، چون يکي از ابزارهاي مهم مراودات و سرگرمي روزانه مردم نابود شده است.»وی با اشاره به احتمال تکرار اتفاقات سال 98 که مسدود کردن دامنه‌‌هاي .com که باعث زيان چندين هزار ميلياردي به مردم و کسب و کارها شد، و هنوز هيچ کسي آنها را گردن نگرفته، مي‌گويد: «انسان طي سال‌ها به بلوغ فکري مي‌رسد و در زمان‌هاي مختلف دايره دانشي خود را افزايش مي‌‌يابد. متاسفانه برخي از مسئولاني که برسر کار هستند مانند سال 84 تا 92 عمل مي‌کنند و حرف مي‌زنند. ما برگشتيم به سال‌ها پيش و مسئولاني که اينترنت 128 کيلوبايتي را براي مردم مناسب مي‌ديدند و اينترنت 512 کيلوبايتي را منوط به داشتن نامه رسمي يا مجوز کسب و کار مي‌دانستند، حالا نيز همان تفکر را دارند. اين دستاوردها و اعمال سليقه جز اينکه نارضايتي‌هاي عمومي را افزايش دهد يا براي کشور هزينه به‌بار بياورد، هيچ دستاورد ديگري ندارد. فضاي مجازي يکي از ابزارهاي سرگرمي مردم و جوانان است. اينکه سرعت اينترنت آنقدر پايين باشد که حتي دسترسي به سايت‌هاي داخلي نيز ممکن نباشد، عقب‌گرد به همان سال‌هاي 84 است و کارها به رويه‌ کاغذي بازمي‌گردد و سندهاي تحول و چشم انداز در کل فراموش شود.همچنین عضو هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‎های اینترنتی شهر تهران نیز چندی قبل در همین زمینه گفته بود: متاسفانه اختلال اینترنت ضربات جبران ناپذیری را به کسب و کارهای مجازی زده است. رضا الفت‌نسب گفت: برای ما به عنوان کسب و کارهای آنلاین، اینترنت حکم رگ حیاتی را دارد و هرنوع اختلال و قطعی، به کسب و کارها لطمات جبران ناپذیر وارد می‌کند.بدین ترتیب به نظر می رسد نه تنها قرار نیست اختلال های اینترنتی در ایران کاهش پیدا کند که حتی در ماهها و سالهای آتی باید منتظر رشد چشمگیر این پدیده نامیمون باشیم . پدیده ای که زندگی و کسب و کار ایرانی ها را نشانه رفته است.

منبع:همدلی