سبقت زنان اتباع، از مادران ایرانی در فرزندآوری!

حمید رضا خالدی: در حالی‌که نرخ زاد و ولد در کشور در بین سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ حدود ۲۲ درصد کاهش و جامعه حرکتی پرشتاب به سمت پیری را نشان می‌دهد، بررسی داده‌های منتشر شده در مرکز آمار ایران حکایت از آن دارد که تعداد تولدها از مادران غیرایرانی در سال ۱۴۰۰، نسبت به سال ۱۳۹۶، بیش از ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده است!. این آمار وقتی معنا دارتر می شود که در طول سال‌جاری بارها استاندارهای مختلف مانند استاندار فارس و قم و… نسبت به افزایش زاد و ولد اتباع بیگانه در استان های خود هشدار داده‌اند آن‌طور که مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داد، طی سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵، نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال ایران، از ۴۵.۵ درصد به ۲۴ درصد کاهش یافته است؛ یعنی طی سه دهه.

از سوی دیگر، سهم جمعیت در سن فعالیت یعنی ۱۵ تا ۶۴ سال، طی سه دهه (۶۵ تا ۹۵) از ۵۱.۵ درصد به حدود ۷۰ درصد افزایش یافت. همچنین جمعیت سالمندان بالای ۶۵ سال نیز با افزایش چشمگیری مواجه بود. چندی قبل مرکز آمار ایران در گزارشی به تشریح وضعیت زاد و ولد در کشور پرداخت.

براساس محاسبات این مرکز، زنان در سن باروری که از سن ۱۵ سال در نظر گرفته‌ شده؛ تعداد زنان در سن باروری در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۵، حدود ۳۰۴ هزار نفر افزایش یافته است. با این حال بررسی تعداد موالید طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ از کاهش تعداد موالید حکایت دارد. در دوره پنج ساله از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، بیش از ۳۷۱ هزار ولادت کاهش یافته است. یعنی تعداد تولدها طی پنج سال، ۲۵ درصد کاهش یافت.

افزایش ۷۰ درصدی فرزندآوری اتباع

از سویی داده‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد که چه تعداد از این تولدها از زنان ایرانی و چه تعداد از آنها سهم اتباع است. البته آمار وزارت بهداشت با سازمان ثبت احوال تفاوت دارد، چراکه برخی از زایمان‌ها خارج از سیستم بهداشت و درمان صورت می‌گیرد. بنا بر داده‌های وزرات بهداشت، تعداد موالید در سال ۱۳۹۶ از مادران ایرانی، یک میلیون و ۳۹۴ هزار و ۵۲۴ نفر بود. تعداد موالید از مادران غیرایرانی نیز ۴۸ هزار و ۲۹ نفر بود.

در سال ۱۴۰۰ نیز تعداد موالید از مادران ایرانی، یک میلیون و ۸۴ هزار و ۲۲۷ نفر بود. تعداد موالید از مادران غیرایرانی در سال ۱۴۰۰ نیز ۸۱ هزار و ۹۴۸ نفر گزارش شده است. به عبارتی طی پنج سال تعداد موالید از مادران غیرایرانی در کشور بیش از ۷۰ درصد افزایش داشت.

در یادداشتی که در مرکز آمار منتشر شده، آمار موالید از مادران غیرایرانی طی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ به تفکیک آمده است. در سال ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب تعدا موالید از مادران غیرایرانی، ۵۷۵۸۱، ۶۲۳۴۸ و ۶۹۵۶۷ نفر ثبت شده است.

کاهش ۲۲ درصدی فرزندآوری

نکته دیگر در بررسی این آمار روند کاهش موالید از مادران ایرانی در سال‌های اخیر است. در سال ۱۳۹۶ تعداد موالید از مادران ایرانی، یک میلیون و ۳۹۴ هزار و ۵۲۹ نفر ثبت شده است. در سال‌های بعد اما این روند کاهشی بود. تعداد موالید از مادران ایرانی در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب یک میلیون و ۳۱۳ هزار و ۶۳۸ نفر، یک میلیون و ۱۵۳ هزار و ۳۹۰ نفر و در نهایت یک میلیون و ۱۰۱ هزار و ۱۷۶ نفر بود. در سال ۱۴۰۰ نیز این آمار به یک میلیون و ۸۴ هزار و ۲۲۷ نفر رسید. به عبارتی، داده‌های ثبت‌شده از سوی وزارت بهداشت که مرکز آمار ایران منتشر کرده، نشان می‌دهد که تعداد موالید از مادران ایرانی طی پنج سال بیش از ۲۲ درصد کاهش یافته است.

سیاست چند گانه

در چنین شرایطی رئیس سازمان ملی مهاجرت در ارتباط با تغییر ترکیب جمعیتی، تحت تاثیر جمعیت اتباع خارجی در کشور مدعی شده که اگر بخواهیم میزان زاد و ولد در یک نقطه را ملاک بگیریم می توان گفت که مثلا در یک محدوده، ۲۰ تا ۲۵ نفر از ۱۰۰ نوزاد متولد شده از اتباع هستند اما اگر بخواهیم نسبت زاد و ولد اتباع را با میزان زاد و ولد کل کشور مقایسه کنیم کمتر از یک درصد است. رشد زاد و ولد ابتاع بیگانه در ایران در حالی صورت می گیرد که طی سال جاری، دولت و مجلس سیاست های چندگانه و البته ضد و نقیضی را در برابر اتباع بیگانه و بخصوص افعان ها در پیش گرفته است. از تصویب تشکیل سازمان ملی مهاجرت تا تعیین ۱۰۰ میلیون تومان به عنوان مبلغی که باید اتباع بیگانه برای ورود و اقامت رسمی در ایران بپردازند.

از کشیدن دیواری بین مرز ایران و افغانستان برای جلوگیری از ورود اتباع بیگانه تا ممنوعیت حضور افغان ها در چندین استان و بالاخره اظهارات مختلف در مورد حضور آنها در ایران.

دلایل رشد زاد و ولد اتباع

اما آمار زاد و ولد اتباع در برخی استان ها به شکل عجیب و غریبی بالاست کمااینکه چندی قبل اعلام شد، در یک ماه در پاییز ۱۴۰۱، از ۳۰۰ زایمان صورت‌گرفته در بیمارستانی در شهرستان کوار در نزدیکی شیراز، فقط سه زایمان ایرانی بود. سایر زایمان‌ها از اتباع افغانستانی ثبت شده است. اما دلیل افزایش تصاعدی آمار زاد و ولد اتباع بیگانه در ایران چیست؟ آنهم در شرایط اقتصادی که سفره های معیشتی خود ایرانی ها را را نیز به شدت کوچک کرده است. شهلا کاظمی پور، جامعه شناس و جمعیت شناس اما دیدگاه دیگری در این زمینه دارد. وی در گفت و گو با «آرمان امروز» می گوید: به شخصه معتقدم که این آمار نمی تواند دلیل زیادی باشد بر افزایش تصاعدی آمار زاد و ولد اتباع بیگانه در ایران. به اعتقاد من این افزایش ۷۰ درصدی به دلیل آن است که به شکل دقیق تری آمار ابتاع بیگانه ثبت می شود.

در واقع به خاطر اینکه تا چند سال قبل سیستم دقیقی برای شمارش اتباع بیگانه و زاد و ولد آنها نبوده، آمار درستی هم در این زمینه وجود نداشته است اما از سال ۱۴۰۰ که ثبت این آمار دقیق تر شده، تازه آمار واقعی بیرون آمده که طبیعتا از آمار قبلی بیشتر بوده است. در کنار این عامل، یکی دیگر از دلایل افزایش آمار زاد و ولد، افزایش تعداد اتباع بیگانه در ایران است که بعضا جوان هستند و بعد از مدتی خانواده تشکیل می دهند و زاد و ولد هم می کنند. مسلما وقتی تعداد خانواده بالا برود، تعداد زاد و ولد آنها نیز افزایش پیدا می کند.

این جمعیت شناس با نقد سیاست های مهاجرت پذیری کشور می گوید: مهاجرت در هر کشوری بستگی به سیاست های تعدیل ساختاری جمعیتی آن کشور دارد. کشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست.

باید دید مسئولان چه سیاستی برای مهاجرت پذیری و کنترل زاد و ولد اتباع دارند؟ ضمن آنکه اصولا مهاجرت پذیری الزاما چیز بدی نیست و در بسیاری از کشورها نیز وجود دارد ولی مهم آن است که این کشورها برنامه ریزی مناسبی را برای ساماندهی مهاجران به داخل داشته باشند. موضوعی که متاسفانه کشور ما به نظر می رسد فاقد آن باشد!

منبع:آرمان امروز