تهران غرق در ساختمان‌های ناایمن

بعد از آتش‌سوزی بیمارستان گاندی در تهران در ۵ بهمن و افزایش حساسیت‌های دوباره نسبت به ساختمان‌های پر خطر، سخنگوی سازمان آتش نشانی تهران تعداد ساختمان‌های پرخطر در این کلانشهر را ۱۸ هزار واحد اعلام و گفت این ساختمان‌ها زنگ خطری برای آینده شهر هستند. جلال ملکی همچنین ۷۵ ساختمان در تهران را دارای وضعیت بحرانی اعلام کرده است. به گفته ملکی حوادثی نظیر پلاسکو، بیمارستان گاندی و مرکز درمانی سینااطهر موجب نگرانی مردم شده است.

ملکی در رابطه با ایمنی مراکز درمان نیز گفته است از ۲۳۰۰ مرکز درمانی پایش شده، تنها ۱۸۰۰ مرکز دارای تاییدیه آتش‌نشانی هستند.

از ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۵ که ساختمان پلاسکو در مرکز شهر تهران آتش گرفت و دستکم ۲۲ نفر را به کام مرگ کشید تا ۲ خرداد ۱۴۰۱ که فروریختن متروپل در آبادان ۴۳ کشته برجای گذاشت، هشدارهای زیادی برای ایمن‌سازی ساختمانهای عمومی در کشور به خصوص در تهران داده شد.در همین راستا ۱۲۹ ساختمان عمومی و دولتی پرخطر نیز شناسایی شد که براساس اعلام سازمان آتش نشانی در این فهرست نام بیمارستانهای بوعلی، فجر، شهدای یافت‌آباد، فیاض بخش، غیاثی، ضیائیان، طرفه و مرکز درمانی شاه آبادی و همچنین دانشگاههای شاهد، فنی و حرفه‌ای دکتر شریعتی و یادگار امام نیز به چشم می‌خورد.

آمارهای متناقض

این آمار اما تنها آماری نبودند که طی چند ماهه اخیر در مورد ساختمان‌‌های ناایمن منتشر می‌شوند. آماری که گاها با یکدیگر تناقض و فاصله‌‌های بسیاری دارند. حدود یک ماه قبل بود معاون دادستان کل کشور اسامی 38 ساختمان پر خطر را در تهران اعلام کرد.علی جمادی گفت: از بین ۹۳ ساختمان ناایمن، ۳۸ ساختمان از نظر درجه بندی خطر طبق نتایج ارزیابی ایمنی یکپارچه (اطفا حریق و سازه)، وضعیت پرخطری دارند.بعد از آن هم مدیرعامل سازمان آتش نشانی تهران گفت : تا این لحظه ۴۶ هزار ساختمان را پایش کردیم و در چهار دسته بسیار پر خطر،پرخطر،میان خطر، کم خطر گروهبندی کردیم که بسیار پر خطر دیگر نداریم و ۱۸ هزار پرخطر داریم.قدرت الله محمدی مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با اشاره به ساختمان‌های ناایمنی که هنوز ایمن سازی نشده‌اند، گفت: ۷۵ ساختمان مانند پاساژ ناهید، پاساژ فجر، شرکت ژال در خیابان شریعتی، ساختمان هرمزان در سعادت آباد، مجتمع تجاری بوستان در پونک و برخی پاساژهای بازار بزرگ تهران از جمله گرند هتل، ساختمان‌هایی هستند که هنوز ایمن سازی نشده‌اند.
وی با بیان اینکه ۱۲۹ ساختمان ناایمن داشتیم که در سه چهار سال گذشته بین مسئولان و رسانه‌ها دست به دست می‌شد و هیچ اقدامی هم برای ایمن‌سازی آنها صورت نمی‌گرفت گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته در ۱.۵ سال اخیر و با کمک دستگاه قضایی و پای کار آمدن دادستانی تهران، تمامی مالکان ۱۲۹ ساختمان دعوت و تذکرات و اخطارهای لازم را دریافت کردند که در نهایت خروجی این پیگیری و تلاش‌ها، کاهش تعداد ساختمان‌های ناایمن از ۱۲۹ به ۷۵ ساختمان است. محمدی با اشاره به اینکه در لیست ۷۵ ساختمان ناایمن، ساختمان‌‌های دولتی اعم از بیمارستان و اماکن دولتی هم وجود دارد خاطر نشان کرد: یکی از معضلات کنونی ما با وزارتخانه‌ها، سازمانها و شرکتهای دولتی است که واقعا با اینها مشکل داریم؛ متاسفانه هیچ بودجه‌ای برای ایمن‌سازی ساختمان‌هایشان اختصاص نمی‌دهند به طوریکه ۵۰ درصد ساختمان‌های دولتی موجود در شهر تهران تاییدیه ما را ندارند. به این ساختمان‌ها از هفته آینده هشدار می‌دهیم و اخطارهای ما به سمت این وزارتخانه‌ها خواهد رفت و پیگیری‌های لازم انجام می‌شود. شاید جدیدترین آمار در این زمینه را علی خضریان سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران اعلام کردند که اعلام کرد آتش نشانی ۳۳ هزار ساختمان ناایمن و ۱۲۳ بنا با وضعیت مشابه ساختمان پلاسکو در شهر تهران شناسایی کرده است. پیش از آنهم سرپرست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از اتمام ارزیابی یک‌هزار و ۲۰۰ ساختمان نا ایمن و ارسال نتایج ارزیابی‌ها به سازمان مدیریت بحران و دادستانی تهران خبر داد بود.

«محمدمهدی حیدری» گفته بود: مقرر شده است تا ارزیابی ۱۶ هزار ساختمان نا ایمن در پایتخت انجام شود که تاکنون ارزیابی یک‌هزار و ۲۰۰ ساختمان نا ایمن انجام شده و نتایج ارزیابی‌ها در چهار گروه به سازمان مدیریت بحران و دادستانی استان تهران ارائه شده است.

ولی یکی از مهمترین سازه‌‌های خطرناکی که ایمن نبودن آن خطرات بیشتری را به همراه دارد، ساختمان‌‌های بلند مرتبه‌‌‌‌ای است که در صورت بروز آتش سوزی یا زلزله، امداد رسانی به آنها سخت و دشوار است. حمزه شکیب رئیس سازمان نظام مهندسی کشور همچنین در مورد اینکه چند ساختمان ناایمن بلند مرتبه در تهران وجود دارد؟ گفته است: حدود هزار ساختمان بالای 12 طبقه در تهران داریم که همگی مستعد هستند مانند پلاسکو شوند و احتمال اینکه این ساختمان‌ها به سرنوشت پلاسکو گرفتار شوند وجود دارد؛ مگر اینکه مقررات ملی ساختمان اجرایی شود.

وی در مورد اینکه چرا مقررات ملی ساختمان در این 10 سال اجرایی نشده است؟ نیز پاسخ در خور توجهی می‌دهد: بنده هم متعجبک، وقتی قرار است کاری انجام نشود؛ چرا مقررات تدوین می‌کنند این موضوع ترک فعل است باید مقررات عملیاتی می‌شد؛ اما انجام نشده است.در حالیکه در قانون تکلیف مشخص شده است بازرسان حقیقی و حقوقی وجود دارند که می‌توانند ساختمان را از بعد تأسیسات، مکانیکی، برقی، معماری و سازه مورد بررسی قرار دهند. ابتدا باید نقشه تهیه شود البته اگر نقشه‌ای موجود باشد می‌توان از آن استفاده کرد بعد نواقص مشخص و می‌توان مشکل را برطرف کرد.

نه فقط ساختمان‌های قدیمی!

شاید بد نباشد که بدانید ساختمان‌های پرخطر و نا ایمن تنها مختص به سازه‌‌های قدیمی نیستند بلکه بسیاری از ساختمان‌‌های جدید نیز به دلیل نقص در نظارت ناایمن محسوب می‌شوند. ضمن آنکه ساختمان‌های قدیمی به دلیل قدمت خود و نبود بسیاری از أصول و ابزارالات ایمنی در زمان احداث نیازمند بهسازی یا تعطیلی هستند.
در ساختمان‌های نوساز تنها عامل ناایمن بودن رویکرد شهرداری در صدور مجوزها، نظارت و تقلیل قانون به دریافت جریمه در برابر تخلف بوده است. روزنامه فرهیختگان هجدهم اردیبهشت ماه سال جاری در این رابطه نوشته بود که طبق اطلاعات موجود، به‌دلیل قدمت، تمرکز و تراکم بیش از حد در مناطق ۱۱ و ۱۲ این دو منطقه تهران ناامن‌ترین ساختمان‌ها و سازه‌ها را در خود جای داده‌اند و تنها در منطقه یازده ۱۲۹ ساختمان بسیار پرخطر وجود دارد.

این اتفاقات و فهرست‌های مختلف از ساختمان‌های نا ایمن، پرخطر و بسیار پر خطر در تهران در حالی است که علیرضا زاکانی، شهردار تهران، منکر وجود فهرستی در این زمینه شده و گفته ما فقط وظیفه شناسایی داریم.
اما کدام ساختمان‌ها ناایمن هستند؟ براساس لیستی که دادستانی اعلام کرده این ساختمان‌ها عبارتند از: پارک ارم (اداری)، ساختمان ذوب آهن، پاساژ کویتی‌های انقلاب، تماشاخانه نپتون، شرکت جار، کارواش قنبرزاده، انبارخانه کارگر انبار پناه، انبار روغن موتور جابری، پاساژ آلومینیوم (تجاری - اداری)، سرای وحید، سرای حاج ملاعلی، سرای سید ولی، سرای اتفاق، پاساژ کمپانی، سرای مشیر خلوت، پاساژ رضوی، سرای میرزا اسماعیل، پاساژ حمام فیله، بیمارستان طرفه، پاساژ امین، پاساژ علمی، پاساژ و سینما اروپا، پاساژ گرند هتل، پاساژ صفوی، اداره ثبت اسناد و املاک پیروزی، بیمارستان فجر، بازار گل شهید محلاتی، بازار گل امام رضا، گاراژ دانش، پرسی،گاز اداری، شرکت ایران دارو، تولید دارو، انبار ۸۸(سایر)، پاساز زنجانی، بیمارستان شهدای یافت آباد، بیمارستان شهید فیاض بخش درمانی، بیمارستان شهید فیاض بخش انبار سوله، سازمان امور تملیکی – اداری.