حمید شجاعی: «عدالت» واژه‌ای است که گرچه در ظاهر معنای تحت‌الفظی آسانی دارد، اما زمانی‌که ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم بدین نتیجه می‌رسیم که عدالت در وجوه مختلف خود در حوزه‌های متفاوت مانند یک منشور چند وجهی عمل کرده و تعاریف گسترده‌ای دارد که هر کدام در جایگاه خود قابل بحث و بررسی است، اما شاید آنچه در جامعه بیش از حوزه‌های دیگر در منظر و مرآی مردم دیده شده و در خصوص آن قضاوت صورت می‌گیرد، بحث عدالت در پرداخت است که شاید بتوان آن را عدالت اقتصادی یا عدالت مالی نامید.

مثلا اینکه چرا یک سازمان، ارگان و نهادی که چندان هم بازدهی زیادی ندارد، باید ردیف بودجه بالایی در برنامه توسعه داشته باشد، اما دستگاه یا نهاد دیگری که از اساس شاید کارکرد بیشتری در جامعه داشته باشد و سر و کار بخشی از مردم با آنها نهاد است از کسری و کمبود بودجه گلایه کند. منطق این است که اگر بودجه به تناسب تقسیم می‌شود باید به هر بخشی به اندازه ظرفیت؛ کارکرد و عملکرد موثر بودجه تخصیص داده شود و مسائل دیگر با تاثیرگذاری سوء این مسیر را منحرف نکنند. به طور مشخص در خصوص سازمان عریض و طویلی همچون صداوسیما باید ابتدا برآورد مالی صورت گیرد و سپس کیفیت عملکرد این رسانه فراگیر بررسی شود و در نهایت بر اساس میزان عملکرد موثر این دستگاه و نقش‌آفرینی در جامعه بودجه لازم اختصاص یابد. این در حالی است که در همه دولت‌ها بدون نگاه کارشناسی صرفا بودجه صداوسیما هر سال صرفا افزایش یافته بدون اینکه بررسی شود این مقدار افزایش چه تاثیری در میزان عملکرد این سازمان داشته است. ناگفته پیداست که بخشی از جامعه مدت‌هاست که مخاطب صداوسیما و برنامه‌هایش نیستند و اگر نباشد برخی مسابقات فوتبال یا اندک سریال‌ها و برنامه‌های پربازدید این رسانه با کاهش و ریزش مخاطب مواجه است. حال اینکه طی سال‌های اخیر نیز شاهدیم که رویکردهای صداوسیما و برنامه‌هایش نه تنها اکثریت جامعه را نمایندگی نمی‌کند بلکه صرفا برای عده‌ای محدود است و بر مدار فکری آنها برنامه‌سازی و عمل می‌کند. اما مساله اینجاست آنهایی‌که در مجلس نشسته و لایحه بودجه سال آینده کشور را بررسی می‌کنند با علم به این موضوع بودجه 8 هزار میلیاردی این سازمان در سال 1402 را که در لایحه تقدیمی از طرف دولت 18 هزار میلیارد تومان شده بود مجددا افزایش داده و با اضافه کردن 6 همت دیگر به آن بودجه این سازمان را 24 هزار میلیارد تومان کرده‌اند. چه اینکه بر این اساس کمیسیون تلفیق از دولت خواسته بودجه پیشنهادی سال آینده صداوسیما را علاوه‌بر رشد لایحه، در مرحله دوم نیز ۳۳ درصد افزایش دهد. در همین راستا داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز اعلام کرد که «بودجه صداوسیما و قوه قضائیه نسبت به سالجاری ۵۸ درصد افزایش یافته است در حالی‌که رشد بودجه سایر دستگاه‌ها در سال آینده حدود ۱۲ درصد است.» این در حالی است که دولت و مجلس مدام جامعه را به صرفه‌جویی توصیه و از محدودیت منابع شکوه می‌کنند. حال پرسش این است که اگر منابع محدود است و کسری بودجه وجود دارد این میزان افزایش بودجه چه توجیهی دارد؟ اساسا قرار است صداوسیما با این میزان افزایش بودجه و عملکرد و کارنامه مشخص خود چه کند ذائقه‌سازی؟

* صدا و سیما و مجلس

اما نکته جالب در نوع مواجهه مجلس با صداوسیماست و گویی اینکه با هم به نحوی کنار آمده‌اند که این رسانه در اختیار نمایندگان باشد و به گفته رئیس این سازمان 200 کانال اینترنتی تلویزیونی در موعد انتخابات مواضع کاندیداها را پوشش دهند. هر چند که تلویزیون از این راه هم درآمدزایی می‌کند. لذا صداوسیما برای مجلس تبلیغ می‌کند و آن‌ها هم حاتم‌بخشی می‌کنند و بودجه تخصیص می‌دهند. حتی اگر از منظر عدالت هم به موضوع بپردازیم افزایش بودجه دیگر دستگاه‌ها ۱۲ درصد است، ولی بر اساس رقم افزایش یافته در لایحه دولت در صداوسیما به ۵۸ درصد می‌رسد! جالب اینکه دولت و مجلس همه نهادها و دستگاه‌های دیگر را کنار گذاشته و برای افزایش بودجه صداوسیما مسابقه گذاشته‌اند.

*خلاف مصلحت

یک کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص افزایش بودجه صداوسیما اظهار داشت: این اقدام بر خلاف مصلحت ملی است. همین بودجه‌ای که الان صداوسیما در سال 1402 دارد اضافه است. اکنون یکی از مشکلاتی که اقتصاد ایران دارد بی‌ثباتی اقتصاد است و یکی از شاخص‌های بی‌ثباتی اقتصادی نرخ تورم فزاینده و بالاست. در این شرایط که درآمدهای دولت در بودجه محدود است که بارها خود دولت اعلام کرده باید مخارج غیر ضرورش را کاهش دهد. مهدی پازوکی به «آرمان ملی» گفت: صداوسیما اگر پول ندارد چرا روزنامه چاپ می‌کند؟ همین بودجه سالجاری برای صداوسیما اضافه است و باید کاهش پیدا کند اما همین بودجه را 3 برابر کرده‌‌اند. با این رویه فردا بازنشستگان می‌گویند که چطور حقوق ما 20 درصد افزایش پیدا کند؛ اما بودجه صداوسیما 58 درصد؟ این تصمیمات غیرکارشناسی می‌تواند نارضایتی عمومی ایجاد کند. وی افزود: صداوسیما به‌جای اینکه چند 10 شبکه رادیوی و تلویزیونی داشته باشد همه را به 10 شبکه اما با کیفیت تقلیل دهد و هزینه‌اش خرج صداوسیما شود. دولت اگر می‌خواهد تورم را کنترل کند باید کسری بودجه را کم کند. پازوکی تصریح کرد: دولت وقتی منابعش محدود است و بودجه صداوسیما را 3 برابر می‌کند بدین معنی است که سال آینده تورم بالایی خواهیم داشت، حجم نقدینگی افزایش پیدا خواهد کرد و این عدم تعادل در بودجه نارضایتی را تشدید می‌کند.

*پوئن‌های صدا و سیما به مجلس

یک کارشناس رسانه در خصوص افزایش بودجه صداوسیما با توجه به عملکردها اظهار داشت: صداوسیما با کاهش و ریزش مخاطب مواجه است اما خودشان یک برنامه پربیننده مثل مسابقات ورزشی را ملاک قرار می‌دهند. برنامه‌های صداوسیما یا منحصر به گفت‌وگو است یا برنامه‌های مناسبتی و حتی شاهد برنامه‌های ترکیبی درست و حسابی نیستیم. مصطفی ایزدی به «آرمان ملی» گفت: صداوسیما پوئن‌های زیادی به مجلس داد و 200 کانال مجازی در تلوبیون برای کاندیداها راه انداخته که تبلیغات کنند. البته صداوسیما با کثرت پرسنل روبه‌رو است و چیزی حدود 56 هزار پرسنل دارد که برای دستگاهی که در شرایط فعلی صرفا بنا به برخی آمار 15 تا 20 درصد مخاطب دارد بسیار زیاد است .

منبع:آرمان ملی