شکاف جنسیتی در ایران افزایش یافته است

 از سوی دیگر، معیارهای دسترسی به سلامت و بهداشت، معیار مشارکت اقتصادی و معیار مشارکت سیاسی به ترتیب به ۹۶، ۶۰.۱ و ۲۲.۱درصد در سطح جهان رسیده‌اند. در شاخص حوزه بهداشت و درمان هم جهان با ۹۶درصد توانسته بهترین وضعیت از مسیر برابری جنسیتی را طی کند. بعد از آن در جایگاه دوم، معیار دستیابی به آموزش با ۹۵.۲درصد توانسته کمترین شکاف جنسیتی در جهان را داشته باشد.
حرکت در جهت معکوس شاخص شکاف جنسیتی
به گزارش اقتصادآنلاین، گزارش شاخص شکاف جنسیتی جهانی، برابری بین زنان و مردان براساس شاخص‌هایی مانند امکان دسترسی زنان به آموزش، بهداشت و درمان، شرکت در امور سیاسی و امور اقتصادی کشور را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۳، شکاف جنسیتی در بین ۱۴۶ کشور جهان مورد مقایسه قرار گرفته است. در این گزارش، ایران با امتیاز ۰.۵۷ در بین ۱۴۶ کشور در جایگاه ۱۴۳‌ جهان قرار دارد و تنها از سه کشور الجزایر، چاد و افغانستان در جایگاه بالاتری قرار دارد.براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، امتیاز شاخص شکاف جنسیتی ایران از ۰.۵۸ در سال ۱۳۹۵ به ۰.۵۷ در سال ۱۴۰۲ رسیده است. امتیاز این شاخص کاهش یافته و همچنین رتبه ایران از ۱۳۹ در سال ۱۳۹۵ به ۱۴۳ در سال ۱۴۰۲ رسیده و به قعر جدول نزدیک‌تر شده است.
رتبه 116 ایران در دسترسی برابر به خدمات بهداشتی
معیار سلامت و بهداشت در شاخص شکاف جنسیتی نشان دهنده میزان نابرابری‌های موجود در دسترسی به خدمات سلامتی و درمانی بین زنان و مردان است. در شاخص شکاف جنسیتی جهانی، حوزه بهداشت و درمان با ۹۶درصد توانسته است بهترین وضعیت از مسیر برابری جنسیتی را طی کند. ایران ولی در حوزه بهداشت و درمان با امتیاز ۰.۹۶ در رتبه ۱۱۶ جهان در گزارش شاخص شکاف جنسیتی قرار گرفته است.
طبق آخرین داده‌ها، سن امید به زندگی برای زنان ایرانی به ۷۹.۸ سال و برای مردان ایرانی به ۷۴.۲ سال رسیده است. با وجود بیشتر بودن سن امید به زندگی زنان نسبت به مردان در کشور، می‌توان گفت زیر شاخص سلامت و بقا در ایران از شرایط بهتری برخوردار است و شاخص شکاف جنسیتی در حوزه سلامت و بقا به نفع زنان است.
زنان ایرانی دسترسی کمتری به آموزش دارند
نابرابری جنسیتی کمتر در حوزه آموزش در یک کشور به معنای آموزش تقریبا برابر بین زنان و مردان در آن کشور است. معیار دستیابی به آموزش در شاخص شکاف جنسیتی با ۹۵.۲درصد توانسته جزو کمترین شکاف‌های جنسیتی در جهان لقب گیرد. ایران با نمره ۰.۹۶ در شاخص دسترسی به آموزش بین ۱۴۶ کشور جهان در رتبه ۱۱۶ قرار گرفته است.
عملکرد ضعیف ایران در این بخش را می‌توان به میزان دستیابی زنان به آموزش کمتر از مردان دانست چرا که کشورهای توسعه‌یافته با ایجاد و توسعه زیرساخت‌های آموزشی در کشور باعث فراگیر شدن تخصص و مهارت در نیروی انسانی می‌شوند. بدین ترتیب کسب مهارت و تخصص لازم، منجر به بهره‌وری بالای نیروی کار می‌شود.
ایران در قعر جدول مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی
یکی از نابرابری‌های جنسیتی در حوزه مشارکت اقتصادی است. سهم کمتر مشارکت نیروی کار زن در بازار کار و دریافت دستمزد کمتر نسبت به مردان ازجمله این نابرابری‌هاست. براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، ایران با نمره ۰.۳۴۴ در شاخص مشارکت اقتصادی و فرصت‌ها بین ۱۴۶ کشور جهان در رتبه ۱۴۴‌ام قرار گرفته و تنها از دو کشور الجزایر و افغانستان در این بخش در جایگاه بالاتری قرار دارد. زنان بسیاری از کشورهای آفریقایی و کشورهای دیگری مانند پاکستان، بنگلادش، لبنان و... با مشارکت بیشتری در اقتصاد و بازار کار توانسته‌اند جایگاه‌های بهتری نسبت به ایران را به دست آورند. با بررسی داده‌های گزارش شاخص جهانی شکاف جنسیتی توسط مجمع جهانی اقتصاد، می‌توان مشاهده کرد که زنان در بخش مشارکت اقتصادی و دستیابی به فرصت‌های اقتصادی در کشورهای لیبریا، جامائیکا، مولداوی، باربادوس و لائوس توانسته‌اند تا حد زیادی به برابری جنسیتی دست یابند. از سوی دیگر، کشورهای افغانستان، الجزایر و ایران به ترتیب با نمره شاخص اقتصادی و فرصت‌های اقتصادی ۰.۱۸۸، ۰.۳۱۷ و ۰.۳۴۴ در قعر جدول قرار دارند و زنان نسبت به مردان در حوزه مشارکت اقتصادی دارای کمترین برابری هستند.براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، نرخ مشارکت زنان در بازار کار در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۳.۸درصد بوده است. این در حالی است که نرخ مشارکت مردان در بازار کار به ۶۸درصد رسیده است. از سوی دیگر، طبق گزارش مرکز آمار، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار در تابستان ۱۴۰۲ حدود ۱۴.۶درصد بوده است. نرخ مشارکت اقتصادی زنان از ۱۶.۳درصد در سال ۱۳۹۵ به ۱۴.۶درصد در تابستان ۱۴۰۲ رسیده و ۱.۷درصد کاهش یافته است. درصد پایین میزان مشارکت زنان در بازار کار در ایران را می‌توان به دلایلی مانند نبود زیرساخت‌های مناسب کار و دلایل فرهنگی و اجتماعی ارتباط داد.
بیشترین شکاف در شاخص مشارکت سیاسی
براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، ایران در حوزه توانمندسازی سیاسی بیشتر از سه معیار دیگر دارای شکاف جنسیتی است. در واقع، سهم زنان از حضور در مجلس ۵.۶درصد است، در حالی‌که سهم مردان از حضور در مجلس حدود ۹۴.۴درصد است. همچنین سهم حضور زنان در پست‌های وزارتی نیز حدود ۵درصد است و سهم حضور مردان در پست‌های وزراتی ۹۵درصد است. کشور ایسلند در این شاخص، دارای رتبه اول کمترین شکاف جنسیتی در جهان است. زنان ایسلندی با سهمی ۴۷.۶درصدی حضور در پارلمان دارای کمترین شکاف جنسیتی در جهان هستند. سهم حضور زنان ایسلندی در پست‌های وزارتی نیز حدود ۴۱.۶درصد است. با بررسی داده‌های گزارش شاخص جهانی شکاف جنسیتی توسط مجمع جهانی اقتصاد، می‌توان مشاهده کرد که زنان در حوزه توانمندسازی سیاسی در کشورهای ایسلند، نروژ، نیوزیلند، فنلاند، آلمان و نیکاراگوئه توانسته‌اند تا حد زیادی به برابری جنسیتی دست یابند. از سوی دیگر، کشورهای افغانستان، وانواتو، لبنان و ایران با امتیاز پایین شاخص توانمندسازی سیاسی در قعر جدول قرار دارند و زنان نسبت به مردان در حوزه مشارکت سیاسی کمترین برابری را دارا هستند. کشوری که در قعر جدول قرار گرفته، یعنی افغانستان دارای نمره شاخص مشارکت سیاسی صفر بوده است. این بدان معنی است که زنان در افغانستان هیچ‌گونه مشارکتی در سیاست ندارند. کشوری مانند عربستان که تا چند سال اخیر، حق رانندگی برای زنان در آن ممنوع بود، اکنون مشارکت سیاسی زنان این کشور بیشتر از مشارکت سیاسی زنان ایرانی بوده و در جایگاهی بالاتر از ایران قرار دارد.