گلناز پناهی: با استمرار جنگ در اوکراین و غزه، رفته رفته مواضع غرب؛ به ویژه ایالات متحده و تروئیکای اروپایی( فرانسه، آلمان و بریتانیا) انگشت اشاره خود را به سوی ایران گرفته‌اند. آنها می‌کوشند از یک‌سو با متهم کردن تهران به ارائه کمک‌های پهبادی و موشکی به روسیه در جنگ خود با اوکراین، جمهوری اسلامی ایران را یکی از عوامل ادامه جنگ کنونی در اروپای شرقی کنند. از سوی دیگر تهران را پشتیبان معنوی و لجستیک گروه‌های مقاومت در غزه، لبنان و ارتش ملی یمن بخوانند. این درحالی است که با توجه به اظهارات اخیر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی هسته‌ای در انتقاد از ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، نمایشی از افزایش خطر امنیتی پرونده هسته‌ای ایران نزد افکار عمومی جهان ارائه کنند. در واقع رویکرد غرب در روزهای اخیر با تشدید ادبیات تند علیه سیاست‌های تهران، با دو هدف انجام می‌شود: نخست؛ ایجاد اجبار در منزوی کردن سیاست‌های تهران نزد کشورهای منطقه و به تبع آن جامعه جهانی. دوم؛ منجمد کردن تهران برای جلوگیری از هرگونه واکنش احتمالی. این هردو هدف می‌کوشد با امنیتی کردن اختلافات غرب با تهران، بسترهای عینی و ذهنی لازم را برای اجرای سیاست‌های راهبردی در منطقه فراهم کند. مصداق این مدعا تغییر سفر نمایندگان دولت «جوبایدن» به منطقه از دیپلمات‌های وزارت امور خارجه به سفر نمایندگان نظامی _ امنیتی (لوید آستین _ وزیر دفاع و نیز جیک سالیوان _ مشاور امنتیت ملی امریکا) است. علاوه‌براین، در روزهای اخیر، مقام‌های عالیرتبه فرانسه، آلمان و بریتانیا نیز اظهارات تندی را علیه سیاست‌های منطقه‌ای تهران ابراز کرده‌اند.

انگیزه غرب در تشدید تنش

بازگشت غرب به اختلافات هسته‌ای با تهران، در واقع در ادامه تشدید تنش‌هایی است که غرب با هدف روشن در تعقیب آن است. این درحالی است که در ماه‌های آتی، شورای حکام آزانس هسته‌ای نشست فصلی خود را برگزار می‌کنند.

پیش بینی می‌شود اگر تنش کنونی با همین آهنگ ادامه یابد، صدرو قطعنامه جدید در باره پرونده هسته‌ای ایران دور از ذهن نخواهد بود. به ویژه آن که مدیر کل آژانس هسته‌ای از همین حالا خود را برای گزارش فصلی اعتراضی به تهران آماده کرده است.

پیشا گزارش او را در بازتاب گزارش شش ماه دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت که دوشنبه(پریروز) ارائه شد، می‌توان دریافت. این گزارش انتقادی درباره ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران با چاشنی بیانیه تروئیکای اروپایی همراه شد. حال پرسش این است: آیا غرب مقابل تهران شمشیر از ارو بسته است؟

بیانیه تروئیکای اروپایی

سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا پس از نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ با انتشار بیانیه مشترکی بار دیگر بر اراده خود برای جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح اتمی تاکید کردند و از تهران خواستند که روند افزایش تنش‌های هسته‌ای خود را معکوس کند. در این بیانیه مشترک که دوشنبه(۲۷ آذر) منتشر شده، به گزارش اخیر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های اتمی ایران اشاره و نسبت به آنچه «وضعیت اسفناک تعهدات ایران در چارچوب برجام» خوانده شده، ابراز نگرانی شده است.

شورای امنیت سازمان ملل متحد دوشنبه در مورد اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا که تضمینی برای اجرای برجام به شمار می‌رود، تشکیل جلسه داد و در جریان آن درباره فعالیت هسته‌ای، توسعه برنامه موشکی و تداوم اشاعه تسلیحات ایران که مغایر با آن قطعنامه است، بحث شد.

ماه گذشته میلادی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی اعلام کرد که حجم اورانیوم با غلظت ۶۰ درصدی ایران نسبت به گذشته افزایش یافته و به حدود ۱۲۸ کیلوگرم رسیده که برای ساخت سه بمب اتمی کافی است.

گروسی گفته است اگرچه شتاب رشد حجم اورانیوم ۶۰ درصدی ایران کاهش یافته، اما کماکان این رشد ادامه دارد.
سه کشور اروپایی امضاکننده برجام در بیانیه خود مدعی شدند که جمهوری اسلامی بیش از چهار سال است که تعهدات هسته‌ای خود را در چارچوب برجام که در قطعنامه ۲۲۳۱ تایید شده، نقض کرده و هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای وضعیت برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد.

این بیانیه در ادامه مدعی شده: «خط سیر کنونی فعالیت‌های هسته‌ای ایران تنها این کشور را به توانایی‌های مرتبط با تسلیحات نزدیک می‌کند. این مهم‌ترین نگرانی برای صلح و امنیت بین‌المللی است.»

همین چندی پیش «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه با اشاره به این که ایران و طرف‌های مقابل در مسیر بازگشت به اجرای توافق هسته‌ای موسوم به برجام نیستند، گفت که این قرارداد با گذشت زمان «بی‌خاصیت‌تر» می‌شود.پاریس، لندن و برلین همچنین مدعی شده‌اند که برنامه موشکی ایران و انتقال آنها به گروه‌های شبه‌نظامی منطقه سبب به خطر افتادن منطقه و جامعه بین‌المللی شده است.

آنان با ادعای ارسال صدها پهپاد ساخت ایران به روسیه برای بکارگیری در جنگ اوکراین در بیانیه خود نوشته‌اند: «ما همچنان از ایران می‌خواهیم که فعالیت‌های تسلیحاتی بی‌مورد خود در منطقه و فراتر از آن را متوقف کند.»
تاکنون کشورهای غربی بارها ایران را با ادعای تامین تسلیحاتی روسیه در جریان تهاجم به اوکراین تحریم کرده‌اند.در تازه‌ترین مورد، اتحادیه اروپا روز دوشنبه( ۲۰ آذر) اعلام کرد که در چارچوب اقدامات خود برای مقابله با کمک‌های تسلیحاتی ایران به تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، شش فرد و پنج شرکت ایرانی را تحریم کرده است.

آنچه گروسی مدعی شده بود

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نهم آذر ماه و در یک گفتگو با فایننشیال تایمز در اظهاراتی هشدار آمیز مدعی شده بود؛ جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران نباید نادیده گرفته شود و تاکید کرد احیای برجام شاید دیگر کارساز نباشد و تهران و قدرت‌های جهانی باید درباره یک توافق تازه‌ مذاکره کنند.گروسی در مصاحبه با روزنامه «فایننشال تایمز» ، گفته بود: جامعه جهانی نباید به خاطر تمرکز بر جنگ اسرائیل و حماس از جنبه‌های خطرآفرین برنامه هسته‌ای ایران غافل شود.او از قدرت‌های جهانی خواست مذاکرات هسته‌ای با ایران را از سر بگیرند و به زعم او، از خطرات جاه‌طلبی‌های جمهوری اسلامی، خصوصا حجم ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده این کشور غافل نشوند.گروسی تصریح کرده بود؛ احتمالا اکنون تمرکز روی جنگ در غزه است، اما این نه تنها مشکلی از برنامه هسته‌ای ایران حل نمی‌کند، بلکه ممکن است آن را حادتر کند؛ به این معنی که ایران فکر کند یک حس بی‌تفاوتی در جامعه جهانی نسبت به برنامه هسته‌ای این کشور به وجود آمده است.آمریکا و ایران سپتامبر پارسال به توافقی برای تبادل زندانیان و آزادی شش میلیارد دلار از دارایی‌های جمهوری اسلامی در کره جنوبی رسیدند و این موضوع امیدها به رسیدن دو کشور به توافق هسته‌ای را افزایش داد.
فایننشال تایمز در گزارش خود با اشاره به حمایت ایران از حماس و دیگر گروه‌های مقاومت نوشت:جنگ غزه مذاکرات هسته‌ای میان واشینگتن و تهران را متوقف کرده است.

گروسی در مصاحبه خود گفته بود که توافق هسته‌ای با ایران ممکن است به یک چارچوب جدید نیاز داشته باشد و احیای برجام سال ۲۰۱۵ شاید دیگر کارساز نباشد: «باید مذاکرات بر سر توافقی تازه باشد و کشورها خود را با شرایط جدید وفق دهند. وضعیت پیرامون برنامه هسته‌ای ایران بسیار نامشخص است و قدرت‌های جهانی باید بنشینند و دوباره تعامل کنند.»

گروسی مدعی شده؛ اگرچه شتاب رشد حجم اورانیوم ۶۰ درصدی ایران کاهش یافته، اما کماکان این رشد ادامه دارد.

به ادعای او، ایران پیشتر ماهانه ۱۵ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی تولید می‌کرد، اما در چند ماه گذشته این رقم ماهانه حدود هفت کیلوگرم بوده است.مقامات آمریکایی پیشتر اعلام کرده بودند که ایران تنها دو هفته برای افزایش غلظت اورانیوم ۶۰ درصدی به غلظت ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای نیاز دارد.
گروسی در ادامه تصریح کرد؛ در کنار مشکلات دیگر، تمرکز کشورها بر امور داخلی خود نیز یکی از موانع احیای مذاکرات هسته‌ای است.

او به انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران در ماه‌های پیش رو و انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده آمریکا اشاره کرده و گفته بود؛ این موضوعات نیز تمرکز دولت‌ها بر امور داخلی خود را افزایش داده است.گروسی گفت؛ ما از قدرت‌های جهانی نمی‌خواهیم که بر ایران فشار بیاورند، بلکه می‌خواهیم با آژانس تعامل داشته و دست‌کم یک اجماع حداقلی در جامعه جهانی ایجاد شود.

او گفته بود؛ ایران باید واقعاً با ما همکاری کند و نقاط تاریک در عدم اشاعه هسته‌ای ایران چیز خوبی نیست.
موضع آنتونی گوترش
«رزماری دی کارلو» مسئول امور سیاسی سازمان ملل نیز در نشست دوشنبه شورای امنیت تصریح کرد که آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان برجام را همچنان بهترین گزینه موجود برای اطمینان از صلح‌آمیز ماندن برنامه هسته‌ای ایران می‌داند.گوترش در عین حال از جمهوری اسلامی خواست که مسیر خود را تغییر دهد.

واکنش ایروانی

در این‌حال، در واکنش به اتهامات غرب، امیر ایروانی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل و واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در این سازمان خروج، ایالات متحده از برجام، تحریم‌های غرب و موضع “ضد جمهوری اسلامی” را عامل وضعیت کنونی دانستند.ایروانی گفت که جمهوری اسلامی بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، “مجاز به غنی‌سازی اورانیوم برای مقاصد صلح‌آمیز” است. نبنزیا نیز مدارک و شواهد در زمینه به‌کارگیری پهپادهای جمهوری اسلامی در اوکراین را “ادعا” خواند و آن را رد کرد.