آرزو بخشنده: ۲۸ آبان ماه بود که مجلس مصوبه‌ای را درباره سن جدید بازنشستگی در ایران به تصویب نمایندگان رساند. در این جلسه نمایندگان مجلس شورای اسلامی بند الحاقی بند خ و بند ز ماده ۲۹ لایحه برنامه هفتم توسعه را به تصویب رساندند و براساس آن سن بازنشستگی بیمه شدگان برای گروه‌های مختلف جامعه در صورت تصویب شورای نگهبان افزایش خواهد یافت. حالا رای نمایندگان مجلس به یک مصوبه مهم درباره افزایش سن بازنشستگی تبدیل به یک تراژدی تلخ شده است. اعتراف طنزآلود و شبهه‌ناک نمایندگان مجلس به اشتباه در ادراک چیزی که به تصویب رسانده‌اند نه تنها بازخوردهای مهمی در افکارعمومی داشته است، بلکه موجب تعمیم این ذهنیت شده که شاید خطای نمایندگان به مصوبات دیگری که طی ماه‌های اخیر درباره برنامه هفتم از زیر دست نمایندگان انقلابی مجلس گذشته است، سرایت کرده باشد.

نامه فراکسیون کارگری به شورای نگهبان

چهارم آذرماه در اقدامی کم سابقه اعضای فراکسیون کارگری مجلس از شورای نگهبان، خواستند مصوبه اخیر مجلس درباره سن و سابقه بازنشستگی را رد کند.در این نامه دلایل چنین درخواستی اینگونه عنوان شده بود که: «متاسفانه تصویب افزایش سن و سابقه بازنشستگی که بدون توجه به دلایل منطقی، قانونی و توصیه‌های مکرر هیئت رئیسه و اعضای فراکسیون کارگری و بدون رعایت حداکثری حقوق مکتسبه کارگران و اصلاح عادلانه حقوق بیمه ذیل برنامه هفتم توسعه انجام شده است، در صورت تایید شورای نگهبان ضربه غیرقابل جبرانی را به جامعه کارگری کشور تحمیل خواهد کرد.»

در ادامه این متن آمده بود: «هم‌اکنون فراکسیون کارگری در ادامه اعتراضات قبلی ضمن تذکر پیامدها و بازخورد منفی آن، مجدداً ناخرسندی و اعتراض شدید خود را نسبت به این تصمیم اعلام و در پایان از اعضای شورای نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران استدعا دارد با رد این مصوبه، شرایط برررسی و اصلاح مجدد این موضوع را ایجاد کند.» به نظر می‌رسید این درخواست بر اساس گرایش‌های یک فراکسیون تخصصی که دفاع از حقوق بیمه شدگان و کارگران را دنبال می‌کند بیشتر یک اعلام موضع بعد از واقعه بود که می‌خواست اعلام نارضایتی مجدد خود را به نمایش بگذارد.

اعترافات تلخ‌تر از عقب‌نشینی

اما داستان به اینجا ختم نشد و نمایندگان یکی پس از دیگری به خیل مخالفان این مصوبه که زندگی میلیون‌‌ها نفر را در طول برنامه هفتم تحت تاثیر قرار می‌دهد، اضافه شد. اظهارات مجتبی ذالنوری، جعفر قادری و احمد امیرآبادی فراهانی در روزهای گذشته نشان داد که ادراک نمایندگان از یک مصوبه تا چه اندازه با واقعیت‌ها و دربرگیری آن فاصله داشته است. البته نباید از فضای سیاسی موجود مجلس یازدهم در ایام نزدیک به انتخابات نیز غافل شد. اظهارات عجیب نمایندگان مجلس درباره خطای فاحش و اعتراف به ناآگاهی از مصوبات در حالی بیان می‌شود که نزدیکی به انتخابات اسفندماه این اشتباه را تبدیل به کابوسی برای آنها کرده است. مجتبی ذوالنوری درباره چرایی عقب‌نشینی از رای مثبت خود به افزایش سن بازنشستگی اعتراف می‌کند: «بعضی از نماینده‌ها متوجه نشدند و رای دادند ازجمله خود بنده.» نایب‌رئیس مجلس اینگونه عنوان می‌کند که پس از توضیحات مجدد قالیباف برای جبران اشتباه خود هم اعلام موضوع کرده و هم به دبیر شورای نگهبان نامه نوشته و مصوبه را در اثر خبط خود و برخی دیگر از نمایندگان واجد ایرادهای شرعی توصیف کرده است. جعفر قادری یکی دیگر از نمایندگان مجلس، اینگونه اعتراف می‌کند: «در کمیسیون تلفیق مراقب بودم که افزایش پنج‌ساله سن بازنشستگی تصویب نشود. نمی‌دانم چطور شب آخر این پیشنهاد در کمیسیون تصویب شد. الان حضور ذهن ندارم زمانی که این پیشنهاد به صحن آمد به چه شکلی رأی دادم ولی معمولا خیلی از نمایندگان این‌طور رای می‌دهند که زمانی که ببینند دولت و کمیسیون تلفیق با پیشنهادی موافق هستند، رای موافق می‌دهند.» نماینده شیراز و ورزقان درحالی از مراقبت خود برای جلوگیری از تصویب افزایش سن بازنشستگی می‌گوید که پیش از این درباره افزایش سن بازنشستگی پیشنهادهایی هم ارائه داده بود. احمد امیرآبادی‌فراهانی که سابقه سه دوره نمایندگی مجلس را دارد و از چهر‌های باتجربه بهارستان محسوب می‌شود، در تشریح رای مثبت دادن به این مصوبه گفته در زمان تصویب از مخالفان بوده، اما زمانی که می‌خواست به‌عنوان مخالف صحبت کند توسط یکی دیگر از نمایندگان اقناع شده و رای‌اش تغییر کرده است.

مردم در فضای آزمایشگاهی مجلس انقلابی

در حالیکه بسیاری از کارشناسان اقتصادی و فعالان کارگری نسبت به آنچه که از آن به عنوان اصلاحات پارامتریک در صندوق‌های بیمه‌ای نام می‌بردند هشدار می‌دادند مجلس یازدهم بررسی بخش‌های مرتبط با کارگران و حقوق بگیران را در دستور کار قرار داده بود.

ورود کمیسیون تلفیق به مباحث مرتبط با صندوق‌های بازنشستگی در حالی انجام شد که قبل از آن دولت و خبرگزاری‌های دولتی به شکل متحدی اظهارنظرهای دولتی را منتشر می‌کردند، اظهارنظرهایی که اغلب نسخه اصلاحاتی سخت و غیر معمول را برای درمان وضعیت نابسامان صندوق‌های بازنشستگی تجویز می‌کرد. اما اعترافات نمایندگان پایان دیگری را رقم زد.در این باره از «سمیه گلپور» رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری دلایل این شیوه برخورد با یک مصوبه مهم را جویا شدیم. او به همدلی می‌گوید: « در حالی که تحریم‌های اقتصادی و کاهش رشد اقتصادی داریم و کارگران با حقوق‌های حتی پایین‌تر از حداقل‌های مصوب در حال مشغول به کارند منوط کردن بهبود شرایط صندوق‌های بازنشستگی به افزایش سن بازنشستگی و فشار به حقوق‌بگیران این ذهنیت را ایجاد می‌کند. دولت برای جبران کسری بودجه ناشی از فشار صندوق‌ها به جای حل مسئله طبقه کارگر و بازنشسته را زیر فشار خواهد برد. شوربختانه با نمایندگانی در مجلس مواجه هستیم که از این طرح دفاع می‌کردند و حالا به شکل نادری می‌گویند این مسائل و مشکلات ناشی از مصوبه افزایش بازنشستگی را درک نکرده بودیم.»

سمیه گلپور در گفت و گو با همدلی می‌افزاید: « این سوال به وجود می‌آید که تا چه حد می‌توان به درک کارشناسی و نگاه نمایندگان مجلس در زمینه مصوبات و قوانین اتکا کرد؟ این مسئله برآیند دیگری هم داشته ، اینکه اعتماد علمی و کارشناسی موضوعات از سوی نمایندگان تا چه اندازه تزلزل است. اصولا مردم تا چه اندازه می‌توانند به مصوبات مجلس با دید یک تصمیم علمی و کارشناسی شده نگاه کنند؟ اما ما می‌بینیم در عرض چند روز از مصوبه‌ مهم در مجلس نمایندگان تغییر عقیده داده‌اند. در حالی که اگر کار کارشناسی درباره مصوبات انجام می‌شد نباید در یک مدت کوتاه نمایندگان به این درجه از ندامت برسند که بگویند متوجه نشدیم و رای دادیم!»وی همچنین به تبلیغاتی بودن رفتارهای نمایندگان که تداعی دیگری از غیرکارشناسانه بودن برخی مصوبات محسوب می‌شود اشاره می‌کند: « تحیل دیگری وجود دارد که نشان می‌دهد احتمالا نمایندگان در آستانه انتخابات به کارهای تبلیغاتی روی آورده‌اند و فشار افکارعمومی درباره اینکه چرا باید تاوان ناکارآمدی‌های موجود را قشر حقوق‌بگیر و زحمتکش بدهد باعث شده تا آنان ابراز پشیمانی کنند. حالا نمایندگان به طرف مردم لغزیدند و برای ماندن در کرسی مجلس به سمت مردم آمده‌اند حتی به این قیمت که فعالیت آنها در مجلس زیر سوال برود.»وی از نمایندگان می‌خواهد که کسانی که چنین طرحی و چنین بندی را در برنامه هفتم تدوین کرده‌اند و کسانی که در مجلس به کارشناسی این امر پرداخته‌اند را به مردم معرفی کنند و می‌گوید:« ساعت‌ها وقت و انرژی مجلس با هزینه مردم صرف بررسی این موضوع شده و طی چند ماه گذشته بارها و بارها نمایندگان درباره این تصمیم به طیف موافق و مخالف تقسیم شدند و اظهار نظر کردند اما به یکباره اینگونه ابراز می‌کنند که نمی‌دانیم چه چیزی را تصویب کرده‌ایم. این اتفاق تلخ حتما در افکار عمومی نتیجه‌ای جز بی‌اعتمادی نخواهد داشت. تنش بسیار بزرگی را به قشر بزرگی از مردم چه شاغل و چه در آستانه بازنشستگی وارد کرده‌اند و در نهایت پشیمان شده‌اند . بدون شک این استرس‌ها و آشفتگی که به مردم وارد شده قابل اغماض نیست.»وی خطاب به نمایندگانی که ابراز پشیمانی کرده اند، می‌گوید: «مردم، شاغلان و بازنشستگان در فضای آزمایشگاهی مجلس قرار نگرفته‌اند که به آسانی یک مصوبه مهم را بگذارید و بعد از چند روز بگویند نه اشتباه بود.

نمایندگان با این ادبیات تنش بزرگی را به قشری وارد کرده‌اند که در حال حاضر با نبود قدرت خرید و مشکلات وسیع معیشتی رو به رو هستند و از مزد مکفی هم برخوردار نیستند. اقدامات مجلس که نتوانسته گامی در مسیر بهبود معیشت قشر کم‌درآمد جامعه باشد و فقط نمکی بر زخم‌هاست. البته مردم هوشیارند و نشان می‌دهند که انتخاب افراد متخصص و کارشناس برای نمایندگی چقدر مهم است.» وی با اشاره اینکه اینگونه مصوبات و عقب نشینی‌ها مصداق بازی با نان و دسترنج مردم است می‌گوید: «احکامی که مباحث ابتدایی شرع و روابط کار را زیر سوال می‌برد و مقاوله‌نامه‌های سازمان‌ بین‌المللی کار را از نادیده می‌گیرد حتما در آینده برای تصمیم‌گیران عواقبی در بر خواهد داشت .»