سه ضلع متشكل از ائتلاف‌هايي بر مباني مختلف اما محور مشترك موافقت يا مخالفت با قاليباف

سيما پروانه‌گهر

برگزاري مجمع عمومي جبهه پايداري و نشست دبيران استاني احزاب جبهه تحول خواهان در روز پنجشنبه تكليف سه غايب مهم همايش انتخاباتي قاليباف را روشن كرد؛ زاكاني در كنار حداد ايستاد، جبهه پايداري مواضع انتخاباتي‌اش را روشن كرد و اظهارات اعضای پايداري نيز نشان از ائتلاف نانوشته بين اين تشكل و دولت رييسي داد.

حالا عليرضا زاكاني در كنار غلامعلي حدادعادل در شوراي ائتلاف نيروهاي انقلاب ايستاده است. درست مثل رفتاري كه هميشه ايثارگران در انتخابات‌هاي اخير نشان دادند؛ در كنار نهاد اصلي ماندند و به موقع نيز سهم‌شان را گرفتند. حالا زاكاني در كسوت همين سهم- شهردار تهران- خط و ربط انتخاباتي خودش و ايثارگران را روشن كرده است. ديگر خبري از درگيري‌هاي لفظي و سياسي‌اش با قاليباف هم نيست. فصل، فصل وحدت‌هاي راهبردي براي رسيدن به نتايج مطلوب براي «همه» است.

دو غايب عيان ديگر همايش انتخاباتي اخير قاليباف، جبهه پايداري و دولت رييسي بودند. دو غايبي كه وقتي روز پنجشنبه مجمع عمومي جبهه پايداري تشكيل شد تكليف هر دو را روشن كرد. اگرچه در اين همايش حدادعادل سعي كرد درباره دولت رويه‌اي متفاوت از جبهه پايداري در پيش بگيرد و همان اندازه كه درآن همايش و بعد در اظهارات اخيرش پايداري‌ها را تهديد كرد و در معادلات وحدت ناديده‌شان گرفت، سعي كرد ويترين ارتباط با دولت رييسي در همايش انتخاباتي قاليباف حفظ شود. حدادعادل در قامت رييس شوراي ائتلاف نيروهاي انقلاب در پايان سخنراني خود در همايش «مبنا» تاكيد كرد كه «رييس‌جمهوري تمايل داشتند در اين نشست حضور يابند ولي مشغله كاري فرصت نداد و به من گفتند كه سلامم را به اعضاي اين نشست برسانيد.»

در كنار حدادعادل روزنامه صبح نو، متعلق به طيف قاليباف نيز صبح روز بعد در ارزيابي از اين همايش نوشت: «اصولگرايان آن را به سبب كثرت شركت‌كنندگان و پيام سيد ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور به آن مهم ارزيابي مي‌كنند.»

آبروداري حدادعادل و تلاش رسانه طيف قاليباف اما نتيجه نداد و دو موضوع اختلاف جدي قاليباف و رييسي و تحكيم ائتلاف بين پايداري‌ها و دولت رييسي براي انتخابات مجلس دوازدهم را علني كرد؛ نخست واكنش سرد روزنامه ايران در فرداي برگزاري همايش مبنا نسبت به برگزاري اين همايش و دوم اظهارات اخير صادق محصولي، دبيركل جبهه پايداري در مجمع عمومي اين تشكل. هر طرف سعي دارد خود را صاحب وحدت حداكثري نيروهاي انقلابي معرفي كنند و گويي كه همايش آنها، همان لويي‌جرگه غايي اصولگرايان است.

حالا دو رقيب انتخاباتي روشن شده‌اند؛ مبنا - يا همان شانا- با راهبري غلامعلي حدادعادل در حمايت از محمد باقر قاليباف و در ائتلاف با عليرضا زاكاني و ايثارگران در مقابل جبهه پايداري و دولت رييسي.

مرزبندي اين تقابل به اندازه‌اي جدي شده است كه غلامعلي حداد عادل هفته گذشته در جلسه‌اي مرتبط با فعاليت‌هاي شوراي ائتلاف نيروهاي انقلاب مرزبندي با جبهه پايداري را شفاف كرد و هشدار داد كه در اين شورا كساني كه «در كارهاي سياسي تندروي» مي‌كنند جايي ندارند؛ پيامي روشن به جبهه پايداري.

پيامي كه بي‌پاسخ نمانده و يكي از ابعاد مهم مجمع روز پنجشنبه جبهه پايداري پاسخ به اين اظهارات حدادعادل است، چرا كه هم محصولي و هم آقاتهراني تلويحا بر مساله انتخاب اصلح كه كليدواژه انتخاباتي پايداري‌ها عليه تيم قاليباف است، تاكيد كردند و در مقابل با دفاعي تمام قد از عملكرد اعضای جبهه پايداري در مجلس، عملكرد آنها را قابل قبول خوانده‌اند. نكته مهم ديگر تاكيد صادق محصولي در سخنراني خود در اين نشست بر حمايت از تغييرات در دولت است و گفته: «آيت‌الله رييسي نبايد از اتهام خالص‌سازي بهراسد.»

برداشت از ائتلاف دولت رييسي با نيروهاي پايداري در حالي است كه نزديكان دولت اين روزها تاكيد دارند كه هيچ دخالتي از جانب دولت در عرصه انتخابات وجود ندارد. سخن دولتي‌ها - در صورت صحت‌سنجي نقش هيات‌هاي اجرايي در بررسي تاييد و ردصلاحيت ها- ممكن است درست يا غلط باشد، اما ترديدي نيست كه بخش‌هاي مهمي از دولت ابراهيم رييسي سعي جدي دارند تا نيروهاي نزديك به خود را به مجلس بفرستند. در ارزيابي انتخاباتي با چشم‌انداز كلان‌تر، قاليباف و رييسي مي‌توانند رقباي جدي يكديگر در انتخابات رياست‌جمهوري 1404 باشند. بنابراين طبيعي است كه رييسي و دولتش سعي كنند تا با تغيير رييس مجلس بعدي از همين حالا صحنه معادلات انتخابات رياست‌جمهوري چهاردهم را به نفع خود تغيير دهند. براي تحقق اين مهم هم چه طيفي بهتر از جبهه پايداري كه هم با قاليباف زاويه جدي دارد هم تحت هر شرايطي حامي رييسي باقي مي‌ماند.

در ميانه اين تقسيم‌بندي تكليف شوراي وحدت، جبهه پيروان خط امام و رهبري و البته تشكل شريان هنوز روشن نيست. شريان و جبهه پايداري تاكيد دارند كه نسبتي با يكديگر ندارند. اين ادعا مي‌تواند صحت داشته باشد، چرا كه اولا پايداري‌ها عموما ساختار بسته‌اي داشته و با برخي رفتارهاي شريان سر سازگاري نخواهند داشت؛ به خصوص كه اين روزها شريان با دو چهره خود يعني منصوره معصومي اصلي و حميد رسايي در حال كار انتخاباتي است. حضور فعال يك زن- حتي اگر از منظر منتقدان خانم جلسه‌اي اصولگرايان خوانده شود - و نحوه خروج رسايي از جبهه پايداري يكي از دلايلي است كه احتمالا نزديكي اين دو- جبهه پايداري و شريان- را كم مي‌كند، اما دشمن مشترك يعني قاليباف مي‌تواند در دقيقه 90 ائتلاف‌هاي جديد را شكل دهد.

به‌ رغم غيبت محمدرضا باهنر در همايش انتخاباتي مبنا بعيد است با گذر زمان او به سمت ليست مستقل برود. باهنر شمايل كار تشكيلاتي در سه دهه گذشته در جريان اصولگرا بوده و تفكيك و ترسيم او به عنوان ضلع چهارم اين رقابت‌ها دور از ذهن است. به نظر مي‌رسد او در نهايت در بزنگاه تصميم نهايي در كنار مبنا- شانا- و حدادعادل خواهد ايستاد.

شوراي وحدت هم وضعيتي همچون جبهه پيروان و باهنر را دارد؛ با اين تفاوت كه تصميم قرار گرفتن در كنار شوراي ائتلاف را نه از سر گذاشتن بر آستان وحدت كه احتمالا از موضع ضعف اتخاذ خواهد كرد. شوراي وحدت سعي دارد تا با احياي جايگاه شيخوخيت و سال‌هاي طلايي جامعتين دوباره نقشي در محافل تصميم‌گيري اصولگرايي داشته باشد. آرزويي كه براي سنتي‌هاي جريان راست عيب است و قابل تحقق نيست بنابراين در نهايت احتمالا با گرفتن سهم‌هايي هر چند محدود در ليست‌هاي تهران و ديگر شهرها، اين شورا نيز زير علم شوراي ائتلاف خواهد آمد.

اين پيش‌بيني اما در مورد شريان و ائتلاف پايداري و دولت رييسي بعيد به نظر مي‌رسد به خصوص كه پايداري‌ها خود را صاحبان راي اصلي اصولگرايان مي‌دانند. برندگان انتخابات حداقلي كه پيروز رقابت كم مشاركت هستند و قرار است مجلسي انقلابي‌تر از مجلس انقلابي فعلي بسازند.