حمید رضا خالدی: در حالیکه هنوز سه سال از ماجرای انتقال زباله سوز اهدایی چین به قم که قرار بود به تهران بیاید، نمی گذرد، شهردار تهران خبر از ورود دستگاه مشابهی با حجم زباله سوزی ۷ هزار تنی در چند ماه آینده داده است. فناوری سوزاندن زباله‌ها و تبدیل آن‌ها به خاکستر یک راهکار زیست‌محیطی است که مزایای زیادی را به همراه دارد. سوزاندن زباله حجم آن‌ها را برای دفع نهایی کاهش می‌دهد. به‌علاوه ترکیبات سمی و بیماری‌زا موجود در زباله را نابود می‌کند. اکثر پسماندهای خطرناک که نیاز به سوزاندن دارند، از منابع مختلف مانند بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی بیرون می‌آیند.

در حال حاضر مجتمع آرادکوه (محل دفع زباله‌های شهری) واحد زباله‌سوزی با ظرفیت ۲۰۰ تن در روز وجود دارد که سه مگاوات ساعت در روز برق تولید می‌کند. این واحد از بهمن ۹۳ فعالیت خود را شروع کرد و برق تولیدی خود را به شبکه ارسال و پول آن را از وزارت نیرو دریافت می‌کند.

در عین حال در دوره پنجم مدیریت شهری قرار بود یک واحد زباله‌سوز ۸۰۰ تنی در آرادکوه شروع به کار کند، سازمان مدیریت پسماند مکاتبات خود را با نهاد ریاست جمهوری انجام داد و دستورات لازم به‌منظور کمک به تأمین اعتبار راه‌اندازی این زباله‌سوز ۸۰۰ تنی صادرشده است. اما به بهانه اینکه آخرین روزهای فعالیت دولت دوازدهم است اتفاقی رخ نداد و این امر نیز همانند دیگر پروژه‌ها رها شد. در همین راستا زاکانی؛ شهردار تهران در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه یکی از معضلات بزرگ کشور موضوع «پسماند» است، گفته بود: در تهران روزانه پنج هزار و ۴۰۰ تن زباله به جنوب شهر منتقل می‌شود. در جنوب شهر یک زباله‌سوز وجود دارد که ۲۰۰ تُن زباله می‌سوزاند که به برق و سایر موارد تبدیل می‌شود و پنج هزار و ۲۰۰ تن دفن می‌شود و ده‌ها سال این روند وجود دارد.

وی با بیان اینکه ۲ شرکت در گذشته شناسایی شده بود که در سفر خود از این شرکت‌ها بازدید کردیم و به این رسیدیم که این قابلیت را دارند که دستگاه‌های زباله‌سوز را در شهر مستقر کنند، ادامه می‌دهد: این دستگاه‌ها با حداقل آلودگی و برابر نیمی از استاندارد اروپا و چین، زباله را به انرژی تبدیل می‌کند و از طرفی دیگر شیرابه تولید شده را تصفیه می‌کنند. دستاوردهای این دستگاه ۷۰ برابر دستگاه زباله‌سوز تهران است.

شهردار تهران تاکید می‌کند: هیات چینی به تهران می‌آید و قرار شده که چین سرمایه‌گذاری کند و مابه ازای آن برق از تهران بگیرد. شبکه برق سراسری است و می‌توان با وزارت نیرو تفاهم کرد که برق را در مرز تحویل دهیم. در این میان پرونده آلودگی و مشکلات زیست محیطی تهران بسته خواهد شد.

زاکانی با بیان اینکه تفکیک پسماند از مبدأ در دنیا تجربه ناموفقی بوده است، یادآور می‌شود: تفکیک از مبدأ تنها برای برخی اقلام صورت می‌گیرد که به اقلام دارای ارزش افزوده بالاست. مابقی اقلام در دستگاه‌های زباله سوز به انرژی تولید می شود. کل زباله‌ها به انرژی تبدیل خواهند شد و پسماند آن به بلوک و موزاییک تبدیل می‌شود.

خبرهای خوش در راه است

سیدجعفر تشکری هاشمی؛ رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران هم که سفر چین سفر حضورداشته در خصوص موضوع جمع‌آوری و بازیافت زباله‌ها و مشکلات زیست‌محیطی ناشی از آن ادامه می‌دهد: در این مورد بازدیدها و مذاکرات خوبی صورت گرفته که سرمایه‌گذاران بخش داخلی برای ایجاد ایستگاه‌های زباله‌سوز مذاکرات متعددی انجام دادند و شهروندان تهرانی نتیجه آن را ظرف چند ماه آینده در سطح شهر خواهند دید. اما وی با انتقاد از اینکه ظرفیت تبدیل پسماند در تهران خیلی قابل‌توجه نیست، تصریح می‌کند: روزانه نزدیک به پنج میلیون کیلو پسماند در تهران تولید می‌شود، در دستگاه زباله‌سوزی که خروجی آن مصالح موردنیاز بخش شهری مثل بلوک، موزاییک یا کمپوست برای اراضی کشاورزی، آب کشاورزی است از پسماندهای مایع و نهایاً تولید برق در ظرفیت‌های بزرگ ساخته شود، نتایج خوبی به دنبال دارد؛ باید از تجارب جهانی استفاده و نباید شاهد از بین رفتن محیط‌زیست اراضی و آب‌های زیرزمینی باشیم.

ابعاد مبهم ماجرا

مهدی بابایی، عضو کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران نیز در گفت و گو با خبرنگار «آرمان امروز» در خصوص مشخصات این دستگاه زباله سوز گفت: ما هم هنوز اطلاعات چندانی از این دستگاه و قابلیت های آن نداریم. چون هنوز چیزی به ما ارایه نشده است. همه چیزی که می دانیم همان هایی است که در رسانه ها منتشر شده است. وی با ذکر اینکه هم اکنون نیز زباله سوزی در آراد کوه نصب و مشغول بهره برداری است گفت: اما ظرفیت این زباله سوز بسیار محدود است و اصلا جوابگوی حجم بالای زباله تهران نیست. ولی اگر این زباله سوز ۷ هزار تنی به تهران بیاید می توان گفت تقریبا مشکل امحاء زباله های پایتخت حل خواهد شد.

بابایی تاکید می کند: در حال حاضر زباله های خشک غیرقابل بازیافت و زباله های بیمارستانی در دستگاه زباله سوز امحاء می شوند ولی نمی دانم آیا دستگاه جدیدی که شهرداری از آن صحبت می کند می تواند زباله های تر را نیز امحاء کند یا نه؟ اگر اینگونه باشد که واقعا جهش بزرگی در حوزه پسماند تهران رخ خواهد داد.

این عضو کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران در مورد میزان تولید برق از چنین دستگاهی نیز تصریح کرد: یکی از مهمترین اهداف خرید چنین دستگاهی تولید برق است کمااینکه هم اینک نیز از همین دستگاه کوچک زباله سوز مقدار کمی برق گرفته می شود ولی مسلما تولید برق از یک دستگاه زباله سوز ۷ هزار تنی می تواند مثلا برای محلی مانند کهریزک کافی باشد.

مشکل محیط زیست پایتخت

روزانه حدود ۷۰ تن زباله عفونی – بیمارستانی ۱۴۸ بیمارستان و بیش از ۷ هزار مرکز درمانی شهر تهران به مرکز زباله آرادکوه کهریزک می‌آید. طبق ماده ۷۰ آیین‌نامه «ضوابط و روش‌های مدیریت پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته» – مصوب ۱۳۸۶ / هیات دولت – نصب دستگاه زباله‌سوز در کلانشهرها ممنوع است چون باعث آلودگی هوا می‌شود. این آیین‌نامه مفصل، علاوه بر آنکه تولید‌کنندگان پسماندهای عفونی – بیمارستانی را موظف به برنامه‌ریزی برای کاهش میزان تولید پسماند کرده، تاکید دارد که «تمام مراکز تولید‌کننده پسماندهای پزشکی، باید در مبدا، پسماندهای عادی و پزشکی را جمع‌آوری، تفکیک ودر کیسه‌های مقاوم، تفکیک شود، کل محموله‌های جمع‌آوری شده به خودروهای حمل پسماندهای عفونی تحویل داده شود.»