مصطفی فروغی: اقتصاد، تجارت، بازرگانی، تولید، رشد اقتصادی قواعد علمی و خاص خود را دارند و اولویت همه کشورهای جهان است. انقلاب وعده بهبود زندگی بهتر را به ایرانیان داد. متأسفانه جنگ هشت‌ساله مانع قرار گرفتن کشور در مدار توسعه شد. پس از جنگ انتظار می‌رفت با در پیش گرفتن سیاست تعاملی و منفعت‌گرا به‌جای سیاست تهاجمی در روابط خارجی از فرصت‌های داخلی و خارجی برای دستیابی به رشد، توسعه، پیشرفت و مهم‌تر از همه ایجاد رفاه برای همه به‌ویژه فرودستان تلاش شود، اما این مهم به سرانجام نرسید، زیرا تورم مزمن دورقمی زندگی را بر مردم سخت کرده و قدرت خرید آن‌ها را پایین آورده است. بدتر آنکه ارزش پول ملی نیز سقوط کرده که مایع نگرانی عموم شده است. عبدالناصر همتی علاوه بر اینکه رئیس‌کل بانک مرکزی بوده اقتصاددان و کارشناس برجسته مالی و پولی در سطح ملی و بین‌المللی است. او دلایل پایین بودن رشد اقتصادی را تشریح و برای ستاره صبح ارسال کرده که در ادامه می‌خوانید:

رشد اقتصادی در کشور طی حداقل 34 سال گذشته، سی‌وچهار سال را می‌گویم به این دلیل که بعد از جنگ، شرایط جنگ یک شرایط خاصی بود که نمی‌توان آن را با شرایط دیگر مقایسه کرد.

میانگین رشد اقتصادی در 34 سال گذشته 5/3 درصد بوده است. رشد اقتصادی در دوره سازندگی 5 درصد، در دوره اصلاحات 4 درصد، در دوره احمدی‌نژاد 2 درصد و در دوره اخیر به 1 درصد رسیده است
این‌که از 5 درصد به 1 درصد رسیده‌ایم میانگین دوره‌ها مدنظر است. به همین دلیل است که میانگین رشد اقتصادی کشور حدود 5/3 درصد بوده است.

تحریم سخت با فشار حداکثری (که در سال‌های 90 تا 92 و بعد از سال 1397) وجود داشت عملاً رشد اقتصادی را نابود کرد. میانگین رشد اقتصادی در دهه 90 حد 5/0 درصد میانگین بود. جالب اینکه در همین دهه که می‌گویم منابع محور رشد اقتصادی ما همین بوده یعنی هر زمان که درآمدهای نفتی و قیمت آن تغییر کند رشد اقتصادی هم‌تغییر می‌کند.

رشد منفی و رشد مثبت

سال 1391 رشد اقتصادی کشور منفی 7/7 درصد بود، سال 1395 بعد از برجام تلاش شد تا با غرب توافق صورت بگیرد. رشد اقتصادی شد 5/12 درصد مثبت شد. البته بعدازآن که ترامپ روی کارآمد و تحریم‌های حداکثری را به راه انداخت در سال‌های 1397 و 1398 رشد اقتصادی منفی 5/5 و منفی 5/6 درصد شد. اینکه ما اشاره بکنیم در یک دوره‌ای رشد اقتصادی صفر درصد بوده و نگاه نکنیم که چه عواملی باعث آن شده درست نیست. مشخص است که عوامل برون‌زا عامل رشد اقتصادی منفی بوده که علت آن سیاست‌ها در کشور و روابط خارجی اتخاذ شده می‌باشد. بنابراین ما در زمینه رشد اقتصادی نتوانستیم آن‌گونه که باید پیش برویم. رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص حقیقی، در کشور در طول 34 سال گذشته بیش از سه دهه 4/3 درصد بوده که اندک است، یعنی ما نتوانسته‌ایم سرمایه‌گذاری کافی در کشور انجام دهیم. این ناخالصی یعنی اگر استهلاک هم از آن کم کنید چیزی ته آن باقی نمی‌ماند مگر می‌توان نه بهره‌وری رشد کند نه سرمایه‌گذاری رشد کند آنگاه رشد اقتصادی داشته باشیم و بتوانیم در دنیا و منطقه حرف اول را بزنیم.

پیش‌شرط‌های توسعه

* دو عامل مهم و مؤثر بر رشد اقتصادی یکی «سرمایه‌گذاری» متأثر از نوسانات درآمد صادرات نفت و سایر منابع بوده که نوسان داشته است. یعنی، رشد اقتصادی ما منابع محور و تحت تأثیر نوسانات درامد نفتی بوده است. «بهره‌وری» هم فقط در دفترچه‌های برنامه‌های ۵ ساله توسعه می‌آید ولی در عمل «بهره‌وری» نقش کمی دارد
*میانگین سالانه تشکیل سرمایه ثابت ناخالص حقیقی در ۳۴ سال معادل 4/3 درصد بوده است. ما اگر می‌خواهیم حرف اول را ازنظر اقتصاد در منطقه بزنیم نیازمند تدارک منابع لازم برای سرمایه‌گذاری وسیع و رشد جدی میزان بهره‌وری هستیم.