طهمورث حسینی

ادامه حملات اسرائیل به نوار غزه و واکنش‌های متفاوت آن در منطقه، احتمال تنش در میدانی وسیع‌تر را افزایش داده و ساعات آینده و روزهایی پیش رو را به لحظات حساس و حیاتی برای این جغرافیای بلاخیز تبدیل کرده است.

به وقت نصرالله

سکوت سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان یک ماه پس از آغاز درگیری‌ها در نواز غزه فردا خواهد شکست و تمام تحلیل‌گران و مقامات سیاسی دنیا بدون تردید روز جمعه چشم به شبکه‌های تلویزیونی خواهند دوخت تا از استراتژی حزب‌الله لبنان در این جنگ آگاه شوند.

شخصیت‌های سیاسی در لبنان در روزهای اخیر تاکید کرده‌اند که غیبت نصرالله یک راهبرد عمدی است و بر این باورند که این ابهام، اسرائیل را «به وحشت انداخته است».

سید مجتبی ابطحی، دبیرکل کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین هم در تلویزیون همین مفاهیم را تکرار کرد و گفت: «همه دلهره عجیبی برای بیانات حضرت آقای سیدحسن نصرالله حفظه‌الله تعالی دارند. ایشان با سکوتش رنجی را که به دشمن داد از رنج موشک‌های مقاومت اگر بیشتر نبود، کمتر هم نبود. چون محوریت ایشان معلوم است و بیاناتش آینده منطقه را ترسیم می‌کند.»جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی در شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز اعلام کرد که دولت آمریکا سخنرانی روز جمعه سخنرانی دبیرکل حزب‌الله لبنان را از نزدیک دنبال خواهد کرد.

وی ادامه داد: پیام ما به او این است که جنگ و تنش در منطقه گسترش نیابد.

در همین زمینه، آلون بن دیوید، مفسر امور نظامی در شبکه ۱۳ اسرائیل، به موضوع سخنرانی سیدحسن نصرالله پرداخت و گفت: «اسرائیل قبل از سخنرانی جمعه آینده بسیار نگران است.»کانال ۱۲ عبری نیز گزارش داد که «تقریباً کل خاورمیانه در آستانه سخنرانی نصرالله نفس خود را حبس کرده است».

حزب‌الله و خط قرمز ایران

در میانه جنگ اسرائیل و حماس نگرانی‌ها از گسترش جنگ به لبنان بالا گرفته است. هزاران نفر از ساکنان جنوب لبنان، به دلیل نگرانی از آغاز جنگی گسترده، شهرها و روستاهای خود را رها کرد‌ه‌اند.

تقریبا تمام بازیگران منطقه جایگاه حزب‌الله در سیاست خارجی و دفاعی ایران را می‌دانند و بر هیچ‌کس رابطه آنها با ایران پوشیده نیست. سال‌ها پیش سردار محسن رضایی به صراحت اعلام کرده بود که «سوریه و حزب‌الله خط قرمز ماست و اجازه نخواهیم داد برای آنها مشکلی ایجاد شود زیرا آنها خط مقدم جهان اسلام در مقابل اسرائیل هستند.»

عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه لبنان، برای چندمین بار سعی کرد احتمال جنگ را کاهش دهد. هرچند این بار سخنان او به خوش‌بینی دفعه قبل نبود. او با اشاره به اینکه حزب‌الله «بازیگر بزرگی» بویژه در تحولات اخیر است و مقامات دولت همواره با آنها در تماس هستند، تاکید کرد: «حزب‌الله لبنانی است. ما مرتب با آنها گفتگو می‌کنیم. از مقاصد آنها آگاه هستیم. درست است، ما از مقاصد آنها برداشت‌هایی‌داریم، آنها مستقیم نمی‌گویند؛ هر کشوری وقتی تحت اشغال است شما شاهد شکل‌گیری گروه‌های مقاومت هستید و حزب‌الله هم یکی از این گروه‌هاست. پس بگذارید روراست باشیم،‌ اسرائیل می‌خواهد این جنگ را شروع کند.»

به گفته وزیر خارجه لبنان، حزب‌الله به دنبال جنگ نیست: «ما واقعا فکر نمی‌کنیم حزب‌الله بخواهد جنگ بزرگی به راه بیندازد. مگر اینکه شرایط در غزه واقعاً بغرنج شود یا اینکه اسرائیل به ما در شرایط بدی حمله کند.»

مکرم رباح، استاد تاریخ در دانشگاه آمریکایی بیروت هم بر این باور است که جنگ «تصمیمی نیست که نصرالله بگیرد، فرمان از تهران صادر می‌شود و در صورتی که حزب‌الله وارد جنگ شود، ما در آستانه تنش منطقه‌ای و حتی شاید جنگ جهانی خواهیم بود».اما «عبدالباری عطوان»، تحلیلگر مطرح جهان عرب و سردبیر روزنامه الرای الیوم نظرات تندتری دارد. عطوان گفته است: «ممکن است ایران و حزب‌الله به آمریکا هشدار داده باشند در صورت عدم توقف این حملات وحشیانه و نسل‌کشی علیه نوار غزه تا روز پنجشنبه یا بامداد جمعه ما وارد نبرد شده و معادله اتحاد میادین نبرد را عملیاتی می‌کنیم. بر اساس گفته‌های یک منبع آگاه که در جریان نشست سیدحسن نصرالله و مقامات فلسطینی بوده، ممکن است حزب‌الله تا روز جمعه منتظر دریافت سلاح‌های جدید باشد. اگر حزب‌الله وارد این نبرد شود اسرائیل با ۲۰۰ هزار موشک رو به رو شده و شمارش معکوس برای نابودی این رژیم آغاز می‌شود. پایگاه‌های آمریکایی‌ها دیگر دردی از این رژیم دوا نخواهد کرد.»

تقریبا تمام بازیگران منطقه جایگاه حزب‌الله در سیاست خارجی و دفاعی ایران را می‌دانند و بر هیچ‌کس رابطه آنها با ایران پوشیده نیست. سال‌ها پیش سردار محسن رضایی به صراحت اعلام کرده بود که: «سوریه و حزب‌الله خط قرمز ماست و اجازه نخواهیم داد برای آنها مشکلی ایجاد شود زیرا آنها خط مقدم جهان اسلام در مقابل اسرائیل هستند.»

سکوت سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان یک ماه پس از آغاز درگیری‌ها در نواز غزه فردا می‌شکند و تمام تحلیل‌گران و مقامات سیاسی دنیا بدون تردید روز جمعه چشم به شبکه‌های تلویزیونی می‌دوزند تا از استراتژی حزب‌الله لبنان در این جنگ آگاه شوند

از حمایت معنوی تا انکارهای مداوم میدانی

زودتر از حزب‌الله، انصارالله یمن و کتائب عراق، دیگر گروه‌های مقاومت منطقه حملات پرتاب راکت و موشک به مواضع اسرائیل و آمریکا را آغاز کرده‌اند. با این حال ایران برای چندمین بار اعلام کرده در عرصه میدان نقشی ندارد.با وجود اینکه تحلیل‌گران غربی تلاش دارند که این حوادث را به مدیریت ایران ربط دهند؛ اما مقامات کشورمان برای چندمین بار حضور در میدان نبرد را رد کرده‌اند. احمد وحیدی، وزیر کشور در حاشیه جلسه دولت گفت: «اسرائیل با چراغ سبز آمریکا این جنایات را در غزه انجام می‌دهد و آمریکا این جنگ را مدیریت می‌کند. طبیعی است که مسلمانان نسبت به ظلمی که مردم غزه می‌شود، ناراحت هستند و امریکا باید بداند اقداماتش بی‌پاسخ نمی‌ماند. همه نگران هستند و ممکن است هرجایی آن‌ها را به عنوان مقصر اصلی مورد هدف قرار دهند که ربطی به ایران ندهد.»

وزیر امور خارجه نیز در گفت‌وگو با نشریه آمریکایی نیویورک تایمز بار دیگر نقش ایران را در میدان نبرد رد کرد. نیویورک تایمز از امیرعبداللهیان پرسید: «شما گفتید نیروی حماس خودش تصمیم می‌گیرد و دلایل خودش را دارد، اما می‌دانیم که جمهوری اسلامی ایران از کشورهای حمایت کننده حماس است؛ هم از لحاظ مالی و هم از نظر تکنولوژی برای ساختن سلاح و راکت. این ها مواردی است که ایران چندین بار گفته است. فکر می‌کنم سرلشکر فدوی چند روز پیش گفتند «با کمک ایران بود که فلسطینی‌ها از تیرکمان و سنگ رسیدند به پهپاد و موشک ایران چقدر در جریان این عملیات بود؟ آیا مثلا کسی مثل سردار قاآنی که با محور مقاومت در تماس هستند، از این عملیات اطلاع داشتند؟» وزیر امور خارجه ایران همان پاسخ‌های قبلی را تکرار کرد: «حماس، حزب‌الله، جهاد اسلامی، سال‌های طولانی است که خودشان امکانات، سلاح و حتی پهپاد تولید می‌کنند. ما ضمن اینکه از حماس و مقاومت در مقابله با پدیده شوم اشغالگری حمایت سیاسی می‌کنیم، معتقدیم که اقدام به مقابله با اشغالگری کاملا در چارچوب اصول شناخته شده حقوق بین‌الملل انجام می‌شود. اما تصمیمی که روز هفتم اکتبر توسط حماس گرفته شد، یک تصمیم کاملا فلسطینی است.»

علم‌الهدی، امام جمعه مشهد هم در جمع برخی از دانشجویان گفته است که «جنگ فلسطین، جنگ ما نیز محسوب می‌شود فقط با این تفاوت که ما پشت جبهه هستیم.»

با این حال شرایط تحولات منطقه به این سادگی هم پیش نمی‌رود و حتی وزیر امور خارجه ترکیه هم در دیدار با همتای ایرانی نگرانی خود را از گسترده شدن جنگ در منطقه اعلام کرد. احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و کارشناس خاوریانه هم معتقد است: «ورود رسمی اما کم‌اثر حوثی‌های یمن به جنگ غزه، در کنار نطق فوق‌العاده گزنده و تهاجمی سفیر اسرائیل در سازمان ملل علیه رهبران جمهوری اسلامی، هر دو نشانه‌ای از احتمال گسترش دامنۀ جنگ در خاورمیانه است. به نظرم، جناح راستگرای افراطی در دولت اسرائیل، هدفی بیش از نابودی ساختار اداری و نظامی حماس در نوارغزه را دنبال می‌کند.»

از نگاه او «اوضاع تحت کنترل نیست.»