فرشاد گلزاری

بامداد روز گذشته (یکشنبه) در ادامه حملات اسرائیل به نوار غزه برای بیست و سومین روز، ده‌ها تن شهید و صدها تن دیگر مجروح شدند، این در حالی است که مقاومت با قدرت در برابر پیشروی زمینی ارتش اسرائیل ایستاده و با خمپاره، پهپاد و موشک به حملات آنها پاسخ می‌دهد.

اسرائیل از دهه‌ها قبل در جهت تامین منافع خود، یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های نظامی و به خصوص دریایی خود را در دو کشور اریتره و جیبوتی بنا نهاده و منافع مهمی در آنها دنبال می‌کند و حالا از هدف قرار گرفتن این پایگاه‌ها هراس دارد

در همین راستا وزارت بهداشت غزه با ارائه آمار جدید اعلام کرد که کشته‌شدگان در غزه به ۸۰۰۵ تن افزایش یافته که در بین آنها ۳۳۴۲ تن کودک، ۲۰۶۲ تن زن و ۴۶۰ تن مسن هستند. طبق بیانیه وزارت بهداشت غزه، ۱۱۶ تن از کادر پزشکی کشته و ۲۵ آمبولانس و ۵۷ موسسه بهداشتی منهدم شده‌اند. از جمعه صبح تا روز گذشته (یکشنبه) اینترنت و خطوط تلفن از سوی اسرائیل قطع شده بود تا آمار و میزان کشته‌ها و همچنین جنایاتی که پس از حملات مذکور رخ داده بود برملا نشود، اما حالا با اتصال اینترنت و خطوط ارتباطی، ابعاد جدیدی از این اقدامات مشخص شده است؛ به گونه‌ای که وزارت بهداشت فلسطین نسبت به شیوع بیماری بین آوارگان به دلیل نبود آب و امکان نظافت شخصی هشدار داده و اعلام کرده که هیچ تحولی در زمینه امدادرسانی و پرونده کمک‌های بهداشتی به غزه رخ نداده است. اما مشکل جدیدی که حالا گریبان ساکنان غزه را گرفته، یورش‌های گاه و بیگاه زمینی ارتش اسرائیل است.

منابع میدانی که با الجزیره در ارتباط هستند اعلام کردند که اسرائیل قبل از پیشروی زمینی به سمت منطقه عملیات در اقصی نقاط غزه از گازهای سمی استفاده می‌کند و گفته شده که استفاده از این گازهای سمی در مناطق اصلی عملیات و مشخصا در بیت لاهیا و بیت حانون اتفاق افتاده است. آنچه در مورد وضعیت میدانی غزه باید موردتوجه قرار بگیرد این است که ارتش اسرائیل به دلیل محدود بودن تعداد سربازان و همچنین به دلیل عدم شناخت و برآورد دقیق از تاکتیک‌ها و تونل‌های زیرزمینی حماس، قصد دارد تا در حوزه حمله زمینی کمی محتاطانه رفتار کند اما در حوزه حملات هوایی همچنان تاخت و تازهای تل‌آویو ادامه دارد. در این خصوص روز گذشته (یکشنبه) روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داد که ظاهراً تصمیم اسرائیل برای جایگزین کردن حملات «تمام‌عیار» به غزه به توصیه آمریکا با حملات «محدودتر» صورت گرفته است. این روزنامه اعلام کرده که از نظر مقامات دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا پیش‌بینی مقیاس عملیات اسرائیل علیه نوار غزه دشوار است؛ چراکه حملات هوایی گسترده و طرح‌های تل‌آویو برای یک حمله زمینی تمام‌عیار، نشان از یک موضع نظامی سفت‌وسخت و گسترده داشته است. با این وجود، مقامات آمریکایی در گفت‌وگو با نیویورک تایمز گفته‌اند که تا امروز حمله زمینی به غزه کوچک‌تر از توصیفاتی است که مقامات اسرائیل در ابتدای امر به لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده و دیگر نظامیان ارشد آمریکایی ارائه کرده بودند که البته در این راه فشار ایالات متحده نافذ بوده است. از سوی دیگر و در این رابطه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل پس از دیدار با خانواده‌های اسیران در غزه اعلام کرد که جنگ در این منطقه سخت و طولانی خواهد بود و کابینه جنگ اسرائیل، پیشنهاد آزادی زندانیان فلسطینی در ازای آزادی اسیران اسرائیلی در نوار غزه را بررسی کرده است.

اینکه موشک‌های زمین به هوا و زمین به ساحل از یمن علیه آمریکا و اسرائیل شلیک شده، دقیقاً گویای آن است که یمنی‌ها آرام آرام در حال گشودن «جبهه پنجم» علیه تل‌آویو هستند که می‌تواند منافع اسرائیل در شاخ و شرق آفریقا را مورد ضربه جدی قرار دهد

یمن و نگرانی از باز شدن جبهه پنجم

از سخنان مقامات اسرائیل و همچنین کهنه‌سربازان ایالات متحده که حالا در تل‌آویو در حال راهنمایی ارتش اسرائیل هستند اینگونه برمی‌آید که اسرائیل حمله زمینی را در دستور کار داشته و دارد، اما میزان عمق و گستره آن همچنان معلوم نیست و از سوی دیگر آنها حمله در مقیاس کوچکتر را اجرایی خواهند کرد. اما آنچه حالا به عنوان یک چالش جدید برای اسرائیل در حوزه میدانی و امنیتی رخ عیان کرده، بحث باز شدن «جبهه پنجم» است.

منظور از جبهه پنجم در حقیقت همان تحرکات انصارالله یمن است که به نوعی سواحل جنوبی یمن، خلیج عدن و دریای سرخ را که در ادبیات اقتصادی، نظامی و استراتژیک اسرائیل اهمیت والایی دارد دربرمی‌گیرد و نگرانی تل‌آویو دقیقاً این است که جریان مذکور منافع اسرائیل در این محدوده را با ضربات عمیق مواجه کند. در این خصوص الون بن دیوید، تحلیلگر امور نظامی در شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل گفته است که در این روزها علاوه بر نوار غزه، لبنان، سوریه و کرانه باختری جبهه پنجمی نیز اسرائیل را درگیر خود کرده و آن «یمن» است. وی توضیح می‌دهد که طی روزهای اخیر جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل با تهدیداتی در آسمان دریای سرخ مقابله کرده‌اند و پهپادهایی از یمن به سمت اراضی اشغالی شلیک شده که بدون شک یمنی‌ها در پس آن حضور دارند که البته آمریکایی‌ها را هم درگیر این موضوع کرده است. درست است که 22 اکتبر عبدالعزیز بن حبتور، نخست وزیر یمن در صنعا اعلام کرد که اگر حمله اسرائیل به غزه ادامه یابد، کشتی‌های تل‌آویو در دریای سرخ در معرض حملات قرار می‌گیرند، اما آنچه در این میان کمتر به آن توجه می‌شود این است که موقعیت یمن به گونه‌ای است که منافع استراتژیک اسرائیل در شاخ آفریقا و همچنین در شرق این قاره می‌تواند مورد تهدید قرار بگیرد. با توجه به نقشه اریتره و جیبوتی درمی‌یابیم که این دو کشور شاخ آفریقا، فاصله چندان زیادی با یمن ندارند و از سوی دیگر سواحل هر دو، مشرف به خلیج عدن و دریای سرخ؛ یعنی مسیر عبور و مرور کشتی‌های باری اسرائیل است که نهایتاً به کانال سوئز و مدیترانه شرقی منتهی می‌شود.

بر همین اساس اسرائیل از دهه‌ها قبل برای تامین منافع خود، یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های نظامی و به خصوص دریایی خود را در این دو کشور بنا نهاده و منافع مهمی در آنها دارد. اینکه حدود چهار روز پیش منابع خبری اعلام کردند پایگاه دهلک متعلق به اسرائیل در اریتره هدف حمله مسلحانه قرار گرفته و یا اینکه موشک‌های زمین به هوا و زمین به ساحل از یمن علیه آمریکا و اسرائیل شلیک شده، دقیقاً گویای آن است که یمنی‌ها آرام آرام در حال گشودن «جبهه پنجم» علیه تل‌آویو هستند که می‌تواند منافع اسرائیل در شاخ و شرق آفریقا را مورد ضربه جدی قرار دهد.