تنها یک روز پس از ادعای رئیس دولت مبنی بر برطرف کردن کسری بودجه بدون چاپ پول، بانک مرکزی آماری را منتشر کرد که از رکوردشکنی رشد پایه پولی حکایت دارد.

بانک مرکزی در ادامه روند انتشار با تاخیر آمار‌های بخش پولی و بانکی، داده‌های مربوط به مانده برخی از متغیر‌های عمده پولی و اعتباری در پایان فروردین ماه ۱۴۰۲ را افشا کرد. داده‌هایی که بررسی آن حاکی از رکوردشکنی افزایش پایه پولی یا همان چاپ پول در نخستین ماه سال جاری است.

نکته قابل توجه آن است که این گزارش، تنها یک روز پس از آن منتشر شد که ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم، در جریان سفر به استان خراسان جنوبی ادعا کرد که این دولت توانسته کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی را بدون چاپ پول یا استقراض از بانک مرکزی برطرف کند.

به گزارش تجارت‌نیوز، پیگیری روند تغییرات پایه پولی از آن جهت حائز اهمیت است که این متغیر، از مهم‌ترین موتور‌های رشد تورم به حساب می‌آید و افزایش سرعت رشد آن به معنی تشدید رشد قیمت‌ها در آینده خواهد بود. حال بررسی آمار بانک مرکزی در پایان فروردین ماه سال ۱۴۰۲ نشان‌دهنده آن است که ماشین چاپ پول در دولت سیزدهم همچنان باقدرت کار می‌کند و تبعات تورمی آن می‌تواند برای آینده اقتصاد ایران بسیار خطرناک باشد.

جهش ۴۵ درصدی پایه پولی در فروردین ماه

بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، پایه پولی که در پایان فروردین ماه سال ۱۴۰۱ معادل ۶۱۱ هزار میلیارد تومان بود، در طول ۱۲ ماه با افزایش ۴۵ درصدی مواجه شده و به ۸۸۷ هزار میلیارد تومان رسیده است و این، بیشترین رشد نقطه به نقطه پایه پولی در تاریخ کشور است. از سوی دیگر، پایه پولی تنها در فروردین ماه سال جاری، بیش از ۳.۱ درصد افزایش یافته است. به علاوه، بررسی‌ها نشان می‌دهند که رشد نقطه به نقطه و ماهانه پایه پولی در فروردین سال ۱۴۰۱ به ترتیب، ۳۱.۵ درصد و ۱.۳ درصد بوده که اختلاف چشمگیری با داده‌های سال جاری دارند.

ضریب فزاینده نقدینگی کاهش یافت

بخش دیگری از اعداد و ارقام منتشر شده از سوی بانک مرکزی، مربوط به ضریب فزاینده نقدینگی است. این ضریب نشان‌دهنده آن است که نظام بانکی چند برابر سپرده‌ای که در اختیار داشته، خلق پول کرده است. یا به عبارت دیگر، هر واحد پایه پولی، چه میزان نقدینگی ایجاد کرده است. طبق داده‌های بانک مرکزی، ضریب فزاینده نقدینگی در فروردین ماه بار دیگر کاهش یافته و ۷.۲ واحد رسیده است؛ یعنی هر واحد افزایش در پایه پولی، باعث افزایش هفت واحدی در نقدینگی می‌شود. این ضریب در مقایسه با فروردین ماه سال گذشته ۸.۲ درصد و در مقایسه با ابتدای سال جاری، ۱.۸ درصد کاهش پیدا کرده است.

نقدینگی به ۶,۴۱۸ هزار میلیارد تومان رسید

مطابق گزارش بانک مرکزی، نقدینگی نیز که در ماه‌های سرعت رشد آن کاهش یافته بود، سال ۱۴۰۲ را با رشد قدرتمندی آغاز کرده و به ۶ هزار و ۴۱۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. به نحوی که نقدینگی در فروردین ماه امسال ۱.۳ درصد بوده و این در حالیست که این متغیر در فرودین سال گذشته ۰.۲ دصد کاهش یافته بود. نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در اسفند ماه سال گذشته معادل ۳۱.۱ درصد بوده که این رقم در فروردین ماه به ۳۳.۱ درصد افزایش پیدا کرده است. البته لازم به ذکر است رشد نقطه به نقطه نقدینگی در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ معادل ۳۸.۲ درصد بوده است.

شکست دوباره بانک مرکزی در هدف‌گذاری نقدینگی؟

به نظر می‌رسد که کاهش سرعت رشد نقدینگی که یکی از دستاورد‌های مهم دولت سیزدهم و بانک مرکزی به شمار می‌رفت، حالا متوقف شده است. بانک مرکزی که در سال گذشته هدفی ۳۰ درصدی را برای نرخ رشد نقدینگی تعیین کرده بود، در تحقق این هدف شکست خورد، اما در سال ۱۴۰۲، هدف خود را به ۲۵ درصد کاهش داده است. حال باید دید که با این شرایط، بانک مرکزی امسال هم در رسیدن به هدف خود ناکام می‌ماند یا می‌تواند ترمز نقدینگی را بکشد؟

خبرگزاری دولت(ایرنا) در واکنش به گزارش‌ها از رکورد دولت رئیسی در رشد پایه پولی با انتشار نموداری نوشته است که دولت احمدی نژاد رکورددار پایه پولی است.

ایرنا افزود: ادعای «شکسته شدن رکورد چاپ پول در همه ادوار در فروردین ۱۴۰۲» در حالی مطرح شده که با یک جست و جوی ساده در سایت بانک مرکزی مشخص می‌شود رکورد رشد پایه پولی همچنان مربوط به دهه ۸۰ است. این رسانه بدون درک تفاوت واژه «رشد پایه پولی» با «چاپ پول»، این دو مفهوم را یکسان انگاری کرده و بر همین اساس دولت سیزدهم را رکورددار چاپ پول معرفی کرده است. نمودار بالا، رشد پایه پولی از سال ۵۸ تا کنون را نشان می‌دهد.