پارسا سپهری: نرخ خوراک گاز صنایع موضوعی است که به چالش بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ تبدل شده است. تأثیر افشای تغییر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که چندی پیش صورت گرفت بورس را دچار التهاب کرد. تغییر نرخ خوراک از مصوبه ۱۷ اردیبهشت شروع شد که صنعت پتروشیمی و بازار بورس را وارد فاز ریزشی کرد. معلوم شد که اطلاعات از ستاد اجرایی فرمان امام فاش شده که افرادی از آن سوء استفاده کردند، هرچند خبر دستگیری تعدادی از مدیران این نهاد منتشر و تکذیب شد اما روز گذشته در اقدامی تازه نرخ ارز در بازار بورس افزایش یافت. پیش‌بینی می‌شود که این تغییر منجر به سودآوری بیشتر صنایع در بورس و سهامدارانشان شود.

نرخ مرکز مبادله ارز در بورس

امیرمهدی صبائی - سخنگوی سازمان بورس در توییتی اعلام کرد که مطابق مفاد نامه رئیس‌کل بانک مرکزی، نرخ فروش حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران، مبنای نرخ تسعیر قیمت خوراک و قیمت پایه محصولات شرکت‌های پالایش نفت و پتروشیمی در بورس‌های کالایی قرارگرفته است. رئیس‌کل بانک مرکزی طی نامه‌ای "نرخ فروش مرکز مبادله ارز و طلای ایران را مبنای نرخ ارز تسعیر خوراک و قیمت پایه بورس کالا عنوان کرده" که بر این اساس به زودی، شاهد تغییر قیمت پایه محصولات پتروشیمی و پالایشی از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی خواهیم بود.

حمایت از سهامداران

نحوه قیمت‌گذاری می‌تواند صنایع به خصوص پتروشیمی‌ها و بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار دهد. این فرمول متشکل از ۲ بخش است: بخش اول مرتبط با 4 هاب بین‌المللی که "بازار تعیین‌شده" نام‌گذاری شده و بخش دوم آن معادل میانگین مصرف داخلی و صادراتی کشور خواهد بود. همچنین اعدادی برای سقف و کف تعیین‌شده که این اعداد برای خروجی این فرمول نبوده بلکه سقف و کف بخش 4 هاب هستند. با این تفاسیر می‌توان انتظار داشت که خروجی این فرمول عددی کمتر از ۵۰۰۰ تومان را نشان دهد. قسمت ابهام آن نیز مربوط به نرخ دلار محاسبه‌ای است که البته بر اساس اعلام بانک مرکزی، قرار است دلار مبادله‌ای جایگزین دلار نیمایی شود. با این تفاسیر می‌توان انتظار یک انفجار سودآوری در صنعت پتروشیمی را شاهد باشیم. به طوری که وزن اصلی این فرمول یعنی نرخ گاز "در بازار تعیین‌شده" دارای سقف و کف قیمتی بوده اما فروش محصولات صنعت در بورس کالا از نرخ ۲۸٬۵۰۰ به ۳۸٬۵۰۰ تومان تغییر خواهد یافت. این یعنی آهنگ رشد نرخ فروش محصولات حتی در بدبینانه‌ترین حالت بزرگ‌تر از افزایش نرخ خوراک خواهد شد.

سود 35 درصدی پتروشیمی ها

میانگین نرخ گاز در بازار تعیین‌شده، حدود ۲۴ سنت و میانگین نرخ داخلی و صادراتی ۷ سنت است. این در حالی است که قریب به یک سال قیمت‌های جهانی نزولی بوده که اگر بنا به هر دلیلی اعم از ریسک‎های جهانی، تبعات جنگ روسیه و اوکراین، زمستان سخت اروپا! و حتی رشد تقاضا، شاهد افزایش میانگین نرخ گاز ۴ هاب باشیم؛ با توجه به سقف تعیین‌شده انتظار عبور از ۳۲ سنت تقریباً محال است. اگر نرخ خوراک بر اساس دلار مبادله‌ای محاسبه شود نهایتاً به قیمت ۷٬۵۰۷ تومان خواهد رسید. این در شرایطی است که شرکت‌ها نیز فروش محصولات خود در بورس کالا را با نرخ همین دلار انجام دهند. این یعنی رشد ۳۵ درصدی سودآوری شرکت‌ها در مقابل افزایش ۷ درصدی نرخ خوراک نسبت به قیمت ثابت ۷٬۰۰۰ تومان! ضمن اینکه به جز دو گروه اوره و متانول سازان، خوراک گاز مصرفی باقی صنایع کمتر از ۶۰٪ هزینه را به شرکت‌ها تحمیل می‌کند. حتی اگر مبنا قیاس را نرخ قبلی یعنی همان ۵٬۰۰۰ تومان در نظر بگیریم، در سناریو خوش‌بینانه افزایش سودآوری ممکن است و در سناریو بدبینانه با توجه به رشد نرخ جهانی گاز خوراک، قیمت محصولات پتروشیمی نیز افزایش‌یافته و در هر صورت می‌توان این اتفاق را قدمی روبه‌جلو برای تمام شرکت‌های متأثر از نرخ خوراک دانست.