بایدن از موضوع توافق با ایران به نفع انتخابات بعدی، بهره می‌گیرد
. آمریکا همچنین روی آزادی دریانوردی در خلیج فارس و دریای عمان تاکید خواهد کرد. ادعاهایی که در مورد همکاری ایران با روسیه درجنگ اوکراین مطرح می‌شود، موضوع دیگر مورد توجه غربی‌ها و بویژه اروپایی‌ها است.
موج سینوسی گشایش روزن‌هایی جدید، جهت بازگشت ایران و آمریکا به میز مذاکرات بار دیگر بر مدار مثبت خود قرار گرفته است. این در حالی است که همواره بهانه‌هایی به عنوان مانع وقوع چننن امری وجود داشته است؛ افزایش غنی سازی ایران، گزارش‌های آژانس انرژی اتمی، تصمیم‌های شورای حکام، ادعای حضور پهبادهای ایرانی در جنگ اوکراین، تروریستی خواندن سپاه، ادعای نقش نیابتی ایران در درگیری‌های منطقه‌ای و همچنین اوضاع حقوق بشر در ایران، همه نمونه‌هایی از این موانع برای شکل‌گیری یک گفتگوی بدون واسطه و مفید بین ایران و آمریکا بوده است. در همین حال، شاید بتوان از موضوع اصلی مذاکرات بر اساس مسائل هسته‌ای نیزبه عنوان بهانه بزرگ دیگری برای گشایش درهای گفتگوی زنگارگرفته بین دو طرف یاد کرد. در شرایط کنونی اما بار دیگر، بستر مناسبی فراهم شده است تا با انعطاف بیشتری مسیر ناهموار پیش‌رو طی شود و از این منظر شاید بتوان گفت که انتخابات پیش‌رو در آمریکا نیز در این وقوع چنین امری موثر بوده است.
با وجود آنکه در موضوع برجام، آمریکایی‌ها همیشه بدقولی و بدعهدی از خود را نشان داده‌اند، اما این توافق اخیر بین ایران و آمریکا در ارتباط با آزادشدن ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران نزد کره‌جنوبی و آزادی چند ایرانی و در مقابل آزادی پنج جاسوس آمریکایی از زندان، با استقبال زیادی از سوی ناظران سیاسی مواجه شده و حتی دولت بایدن اعلام کرده که تلاش می‌کند مذاکرات را در این ارتباط ادامه دهد.
سید علی سقائیان سفیر پیشین ایران در تانزانیا، ارمنستان و برزیل در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از توافق میان ایران و آمریکا و آزادسازی بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران اظهار کرد: « آنچه در تحلیل‌ها بیان می شود، این که دو طرف به این مسئله نیاز داشتند؛ از یک طرف مسئله پول‌های بلوکه شده ایران بود که به صورت غیرقانونی این کار صورت گرفته بود و دارایی مردم ایران هم است. از سوی دیگر آمریکایی‌ها در آستانه انتخابات‌شان هستند و به دلیل فشار برخی جریانات و گروه‌ها تمایل داشتند اتفاقی رخ دهد. این دیپلمات پیشین ایرانی اضافه کرد: «با توجه به این که مسئله برجام و مذاکرات مربوط به آن جسته و گریخته انجام می‌شود و در مسیر آن فراز و نشیب‌هایی وجود دارد و آنچه ایران درخواست می‌کند آمریکایی‌ها زیر قول‌شان می‌زنند، چنین توافقی صورت می‌گیرد. گرچه طرف مقابل به موضوعاتی مانند کاهش غنی‌سازی اشاره می‌کند برای این که بگوید به ایران فشار آورده است؛ در حالی که رهبری و مقامات کشور بارها اعلام کرده‌اند ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست، در نتیجه این توافق می‌تواند برای دو طرف برد-برد باشد که جدای از مذاکرات برجامی انجام شد.» او ابراز امیدواری کرد تا در آینده نیز شاهد توافقاتی باشیم که به نفع کشور باشد.
سقائیان درباره این که آیا روند چنین توافقاتی می‌تواند در مسئله برجام نیز تاثیرگذار باشد، گفت: «در موضوع برجام آمریکایی‌ها همیشه بدقولی و بدعهدی خود را نشان دادند، شروطی گذاشتند، اجرا کردیم چه در دوران وزارت آقای ظریف و چه هم اکنون، لذا ما هیچ‌گاه میز مذاکرات را ترک نکردیم. آماده مذاکره بودیم و هستیم و این آمریکایی‌ها بودند که زیر قول خود زدند.» این دیپلمات پیشین ایرانی خاطرنشان کرد: «بنابراین برجام روی میز هست و همان طور که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز اظهار داشت بهترین و مهمترین سند جامع میان ایران و پنج کشور غربی می‌باشد، بنابراین ما همواره آماده مذاکره بودیم و هستیم. این آمریکایی‌ها هستند که باید به قول‌شان عمل کنند.»
در همین حال، کوروش احمدی تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در توافق ایران و آمریکا در خصوص آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی گفت: «توافقی که به این ترتیب در حال شکل گرفتن است، تازگی ندارد. در گذشته و گذشته‌های دور هم توافقاتی کم و بیش مشابه انجام شده است. مثلا آخرین مورد معروفش توافقی بود که به موازات توافق برجام و مستقل از آن در دی ماه ۹۴ به مرحله اجرا رسید و در نتیجه آن جیسون رضائیان به همراه سه آمریکایی دیگر آزاد شدند و به همراه آن وجوهی در ارتباط با خریدهای نظامی قدیم و بهره آن که معادل یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار اسکناس می‌شد، در جعبه‌هایی به ایران فرستاده شد.»
او اضافه کرد: « ۵-۴ زندانی ایرانی هم که به اتهام نقض تحریم ها در آمریکا زندانی بودند، آزاد شدند. ایران تجربه‌هایی در این حوزه دارد و این تجربه‌ها به تسهیل کار کمک کرده است. این توافق ممکن است در چارچوب همان توافقی که تحت عنوان «تفاهم نانوشته» چند ماهی مورد بحث است، شکل گرفته باشد. قطعا یکی از مهمترین و اولین گام‌ها در جهت آن تفاهم نانوشته می‌بایست تبادل زندانیان باشد. لذا این گام ممکن است نخستین گام در چنین جهتی باشد به شرطی که اختلافات در مورد مسائل باقی مانده به سرعت حل شود.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: «نخستین اختلافی که در همین روز اول مورد توجه ناظران قرار گرفت، تاکید آمریکا بر قرار گرفتن سپرده ۶ میلیارد دلاری ایران در حساب ویژه در قطر و هزینه کردن این سپرده به صورت مورد به مورد با مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا و صرفا برای اقلام بشردوستانه است. این در حالی است که وزارت خارجه ایران طی بیانیه‌ای تاکید کرد که این سپرده در اختیار ایران خواهد بود و با صلاح‌دید مقامات ذی صلاح ایرانی برای هر هزینه که لازم بدانند، برداشته خواهد شد. این شاید گره اصلی باقی مانده باشد که به لحاظ سیاسی حائز اهمیت زیادی است چراکه مقامات آمریکایی هم در این مورد و هم در مورد آزادی یک سپرده ۲.۷ میلیارد دلاری بر آن تاکید کردند.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: «اگر این توافق مطابق میل طرفین نهایی شود، بقیه ابعاد تفاهم نانوشته می‌تواند مورد توافق نهایی قرار گیرد. در این رابطه می‌توان به مواردی چون سطح و میزان غنی‌سازی در ایران، مسائل منطقه‌ای و اینکه آمریکا مایل است دوستان منطقه‌ای ایران خویشتن‌داری پیشه کنند و تنش در منطقه کاهش یابد اشاره کرد. آمریکا همچنین روی آزادی دریانوردی در خلیج فارس و دریای عمان تاکید خواهد کرد. ادعاهایی که در مورد همکاری ایران با روسیه درجنگ اوکراین مطرح می‌شود، موضوع دیگر مورد توجه غربی‌ها و بویژه اروپایی‌ها است.»
او همچنین گفت: « موضوع دیگری که تمرکز بر آن تشدید خواهد شد، سررسید لغو تحریم‌ها یا محدودیت‌های موشکی علیه ایران در ۲۶ مهر است. اینکه غرب می‌خواهد در این رابطه چه کار کند، مسئله مهمی است. اروپایی‌ها ظاهرا بیشتر از آمریکا در این رابطه حساس‌اند و تمرکز آنها در این رابطه بر جنگ اوکراین و ادعای استفاده روسیه از پهبادهای ایرانی علیه اهدافی در اوکراین است. در مجموع طی دو سه ماه آینده طرفین با یک دستور کار شلوغ و حساس مواجه خواهند بود.»
احمدی در زمینه ادامه همکاری ایران با آمریکا و همچنین اروپا برای رسیدن به توافقی مشخص گفت: «فکر نمی‌کنم در این مرحله هنوز بتوانیم از چیزی نزدیک به اعتمادسازی سخن بگوییم. کار اصلی که بین طرفین باید انجام می‌شد، احیای برجام بود که فعلا یک سالی است که از مذاکره در این رابطه سخنی نیست و از شهریور سال گذشته تاکنون تلاش جدیدی صورت نگرفته است. با این حال تبادل زندانیان و اقلام مطرح در مذاکرات برای تفاهم نانوشته می‌تواند مقدمه خوبی باشد و جو عصبانیت و رد و نفی و تخطئه را تبدیل به جو رو به آینده و احیانا مثبتی تبدیل کند.»
احمدی ادامه داد: «ایران انتظار دارد قبل از خروج زندانیان از خاک ایران، سپرده ۶ میلیارد دلاری به حساب مورد توافق طرفین واریز شده باشد. از آنجا که این سپرده هم اکنون در بانک یا بانکهای کره جنوبی و به وون کره است، باید به یورو تبدیل شود و برای این منظور با این کار قرار است در یکی از بانکهای اروپایی انجام شود. طبیعی است که کار تبدیل سپرده‌ای تا این حد بزرگ آسان نیست و در زمانی کوتاه نمی‌تواند انجام شود. بعد از تبدیل، پول باید به بانکهای قطری، منتقل شود. صحبت از این بوده که ۲ تا ۳ هفته این نقل و انتقالات ممکن است به درازا بکشد. البته این در حالتی است که مذاکرات در مورد اصل اقداماتی که باید انجام شود و نحوه استفاده از آن سپرده قبلا بین طرفین توافق نهایی شده باشد.»
در همین حال، روز گذشته دفتر نخست وزیری رژیم صهیونیستی در واکنش به مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران و تبادل زندانیان و توافق صورت گرفته در این زمینه مدعی شد: «هر توافقی بین ایران و ایالات متحده که برنامه هسته‌ای ایران را از بین نبرد، توافقی ناکافی است.» روزنامه جروزالم پست در مطلبی که به نقل از دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی نقل کرده، نوشته است: «توافق صورت گرفته برنامه هسته‌ای ایران را پایان نمی‌دهد و تنها به تأمین مالی گروه‌های وابسته به ایران در منطقه کمک می‌کند.»
از سوی دیگر بار دیگر مایک پمپئو، وزیر امورخارجه پیشین آمریکا در گفت‌وگو با یک شبکه رادیویی از توافق تهران و واشنگتن برای آزاد شدن وجوه مسدود شده ایران در کره جنوبی به‌علاوه آزادی شهروندان ایرانی زندانی در آمریکا در ازای آزادی جاسوسان آمریکایی به شدت انتقاد کرد. بنابر گزارش پایگاه خبری هیل، پمپئو توافق دولت بایدن با ایران را بسیار خطرناک توصیف کرد و گفت که این پول به اقتصاد این کشور کمک خواهد کرد. او مدعی شد که قیمت این مبادله تنها موجب تشویق گروگان‌گیری‌های بیشتر خواهد شد. او اضافه کرد: «شما اکنون در وضعیتی قرار دارید که به ایرانی‌ها گفته‌اید، دولت بایدن در ازای هر آمریکایی که می‌گیرید یک میلیارد دلار به شما می‌دهد.»
بر اساس این توافق ایران قرار است پنج نفر را که به اتهام جاسوسی بازداشت بوده‌اند را آزاد کرده و به آمریکا تحویل دهد؛ سیامک نمازی که در سال ۱۳۹۵ به جرم جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا دستگیر شد. عماد شرقی که در سال ۱۳۹۹ به جرم جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی بازداشت شد و مراد طاهباز که در سال ۱۳۹۶ به جرم جاسوسی از مراکز حساس نظامی در پوشش مسائل محیط زیستی بازداشت شد و هر کدام از آنها به ۱۰ سال حبس محکوم شده بودند. از دو تن دیگر که گفته می‌شود یک نفر از آنها زن بوده، نامی آورده نشده است.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
