آزادسازی منابع ایران در کره جنوبی، نه فقط در بازارهای مالی که در میان تحلیلگران اقتصادی نیز با واکنشهایی همراه شده است.
رئیس کل بانک مرکزی در صفحه شخصی خود در شبکههای اجتماعی از آزادسازی همه منابع ارزی ایران در کره جنوبی خبر داد و گفت:«این منابع بصورت پرداخت بانکی جهت خرید کالاهای غیرتحریمی استفاده میشود.» ناگفته نماند که نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی کشورمان طی سالهای پایانی دهه ۹۰ بصورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانکهای کره جنوبی واریز شده بود و به آن هم، هیچ سودی تعلق نمیگرفت.
حتی در طی این سالها نیز به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری مواجه شد. اما با پیگیریهای فنی و دیپلماسی موفق، تمام منابع ارزی توقیف شده ایران در کره جنوبی آزاد و هزینههای تبدیل ارز آن از وون به یورو نیز توسط کشور ثالت پذیرفته شد.
بر همین اساس، بزودی تمامی این منابع یورویی به حسابهای شش بانک ایرانی در قطر واریز و بصورت پرداخت بانکی جهت خرید کالاهای غیرتحریمی استفاده میشود.
مابقی این منابع هم در صورت سپرده، مشمول دریافت سود بانکی خواهد شد. در پی انتشار اخبار آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی حالا قیمت دلار، یورو و سایر ارزها روند نزولی پیدا کرده. پنجشنبه بود که به دنبال بیانیه رسمی وزارت امور خارجه مبنی بر آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران درکرهجنوبی، قیمت دلار وارد کانال نزولی شد.
در پی این رویداد ظرف ۲۴ساعت نرخ دلار با هزار تومان کاهش به محدوده ۴۸هزارو ۷۰۰تومان در روز جمعه عقبنشینی کرد.
در همانروز بود که برخی رسانههای آمریکایی اعلام کردند واشنگتن و تهران به توافقی برای تبادل زندانیان میان دوطرف و همینطور آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران درکرهجنوبی دست پیدا کردهاند.
این موضوع بلافاصله واکنش بازار ارز را بهدنبال داشت و به افت قیمت دلار منجر شد. این خبر را درنهایت وزارت خارجه ایران هم تأیید کرد و مشخص شد طبق توافق انجام شده میان ایران و آمریکا ۶ میلیارد دلار از پولهای بلوکه شده ایران درکرهجنوبی، بههمراه مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک تی بیآی(TBI) عراق آزاد خواهد شد. وجوه بلوکه شده در کرهجنوبی باید در یکی از بانکهای سوئیس به یورو تبدیل شود. حالا برخی خبرها حاکی از آن است که این مبلغ در حال حاضر به حسابی مشخص در یک بانک سوئیسی واریز شده و این ارقام آماده انتقال به قطر است. همین اخبار کافی بود تا بازار ارز به این موضوع واکنش نشان دهد و شیب منحنی قیمت دلار نزولی شود. اما سوال این است که این افت قیمت تا چند روز دوام دارد و اصلا منجر به ایجاد ثبات در بازار ارز خواهد شد یا خیر؟.
برای اظهارنظر درباره این موضوع کارشناسان عجله نمیکنند، اما واکنشهایی که هست بیانگر این است که ایجاد ثبات در بازار ارز هنوز قابل پیشبینی نیست. واکنشها نیز به این خبر متفاوت است. رئیس سابق بانک مرکزی در صفحه خود در توییتر نوشت: طی دو سال گذشته از 72 میلیارد دلار درآمد نفتی محروم شدهایم. این در حالی است که از نگاه برخی کارشناسان آزادسازی منابع ارزی با وجود آنکه بهطور مستقیم منجربه دسترسی ایران به منابع ارزی نمیشود و قرار است این منابع از طریق قطر صرف تامین برخی نیازهای کشور شود.
با این حال این موضوع از جنبه سیاسی میتواند اثر مثبتی بر بازار ارز داشته باشد. به بیان دیگر آزادسازی این منابع ارزی بیشتر از آنکه جنبه اقتصادی داشته باشد اثر روانی و سیاسی دارد زیرا امیدها را به حل برخی چالشهای سیاسی بیشتر میکند.
بهطور کلی اقتصاد و بازارها حساسیت زیادی نسبت به تحولات سیاسی دارند و هر گامی برای ایجاد تحول سیاسی یا حل چالشها اثر مطلوبی بر بازارها دارد. با این حال تحلیلگران بر این باورند که اثر این موضوع کوتاه است و در بلندمدت باید سایر محرکهایی که بر قیمت دلار تأثیر دارند دچار تغییر شوند.
بهطور مثال باید شرایطی فراهم شود تا تراز تجاری کشور افزایش یابد و در عین حال مولفههای کلان اقتصادی ازجمله تولید و تورم نیز شرایط باثباتتری داشته باشند.
به گفته کارشناسان، یکی از شاخصهایی که بر بازار ارز تأثیرگذار است بحث ناترازیهای ارزی است و ناترازیهای ارزی نیز برگرفته از ناترازیهای تجاری است. او افزود: با کاهش ناترازیهای تجاری شاخص حساب جاری بهبود پیدا میکند و میتوانیم مدیریت بازار ارز را در سالجاری تداوم ببخشیم.
از نگاه برخی آگاهان اقتصادی، بعد از تفاضل نرخ تورم ایران از آمریکا متوجه میشویم که قیمت دلار تقریبا در همه سالها از این فرمول پیروی کرده و عموما بهدلیل ریسکهای سیاسی ۱۵تا ۲۰درصد بالاتر از نرخهای واقعی معامله شده است.
به گفته کارشناسان، درسالهایی که بانک مرکزی ذخایر ارزی قابلقبولی داشته و در بازارمداخله کرده است، نرخ بازار با نرخ واقعی اختلاف پیدا کرده است اما این اختلاف ادامهدار نبوده و پس از آن شاهد جهش ارزی بودهایم بنابراین برای تداوم نزول ارز باید شاخصهای کلان بهبود یابد. باید دید در روزهای آینده وضعیت بازار ارز و سایر متغیرهای اقتصادی به کجا میرسد؟