یکی از گره‌های سیاست‌خارجه که البته چالش‌های دیگری را در داخل به وجود آورده است، موضوع مذاکرات و تلاش برای رفع تحریم‌ها است. در ده‌های اخیر مشاهده می‌کنیم که از جمله وعده‌های انتخاباتی به راه‌های لغو مذاکره برای رفع تحریم‌ها و همچنین مذاکره مستقیم با آمریکا باز می‌گردد. طبق روال همه انتخابات محوری‌ترین وعده رییسی در انتخابات۱۴۰۰ به همین چالش باز می‌گشت. رییس جمهور سابق ایران که توانست برجام را امضا کند معتقد بود که «کاسبان تحریم» اجازه ادامه پیدا کردن این توافق را ندادند. حالا به‌نظر دولت رییسی که تماما با شاخص‌های اصولگرایی مدیریت می‌شود هم دچار این کاسبان شده است و نمی‌تواند به وعده خود جامع عمل بپوشاند. اگر دیروز در مجلس برجام را آتش زدند، در روزهای اخیر در اقدامی عجیب، یکی از مجریان «شبکه سه» با قرائت بیانیه‌ای سیاسی بر روی آنتن زنده، از مذاکره دولت رییسی با آمریکایی‌ها انتقاد کرد که واکنش‌های بسیاری داشت. امروز بر کسی پوشیده نیست که تندروها با سیاست‌های تمامیت‌خواه خود مسوولان درجه اول وضعیت اقتصادی و معیشتی امروز هستند. نه‌تنها به دولت‌های پیشین اجازه گره‌گشایی ندادند بلکه دولت سیزدهم هم اجازه مذاکره با واشینگتن را ندارند.

مذاکره دولت رئیسی با امریکا که شش ماه بعد از انتخابات۱۴۰۰ آغاز شد با موانع جدی از سوی جریانات تندرو در داخل کشور مواجه شد تا اینکه بعد از حمله روسیه به اوکراین، به دلیل اینکه ایران با واسطه روسیه، مذاکرات را ادامه می‌داد، عملا شروع جنگ در اروپا، پایانی بود بر هر گونه مذاکره غیرمستقیم با امریکا. تندروهایی که سوابقی از جمله حمله به سفارت عربستان و قطع ارتباط دیپلماتیک هشت ساله ایران و عربستان را در کارنامه خود دارند و اگر سیاست کلان حاکمیت برای بهبود روابط با عربستان نبود، نواختن بر طبل تندروی علیه عربستان را از تریبون های رسمی ادامه می دادند. خبرآنلاین در این زمینه نوشت: «علی اکبر صالحی»، رییس سابق سازمان انرژی اتمی و از دیپلمات‌های برجسته وزارت خارجه، در پیشنهادی به دولت رییسی، مذاکره مستقیم با امریکا برای رفع مخاصمات را مطرح کرد، یکی از مجریان شبکه سه با تکرار بیانیه‌ای سیاسی که مسئولیتی در برابر معیشت و اقتصاد مردم را متوجه خود نمی‌کرد، فضایی آرمانی را تصویر کرد که در آن فضا، جدال و ستیزی همیشگی و ابدی بین ایران و امریکا برقرار است. او خطاب به علی اکبرصالحی گفته بود «آمریکایی دوست هستید یا منافعتان با آمریکا است؟»

گروه‌های خاص سلیقه شخصی خود را اعمال می‌کنند

«مهرداد لاهوتی»، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و تحلیلگر مسایل سیاسی در پاسخ به این سوال، افرادی که معروف به کاسبان تحریم محسوب می‌شوند چه منافعی دارند که به هیچ دولتی اجازه مذاکرات و رفع تحریم‌ها را نمی‌دهند، به خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «اگر امروز کسی بیاید و بگوید که تحریم‌ها کاغذ پاره است و هیچ تاثیری در اقتصاد کشور ندارد اشتباه خواهد بود چون اکنون دیگر تجربه کرده‌ایم که این کاغذها چه صدماتی به جامعه ایران زده است و همچنان هم این ضربات ادامه‌دار خواهد بود. در برابر باید به وضعیت دولت روحانی بعد از امضای برجام اشاره کنیم که توانستند تورم را در کشور یک رقمی کند و شاهد رونق بازار در آن روزها بودیم. در حال حاضر دولت سیزدهم کشور را بسیار گران اداره می‌کند و باتوجه به اینکه نفت را با تخفیف و درصد دادن به دلال‌ها می‌فروشیم باید بیش از گذشته با تاثیرات تحریم‌ها پی‌ببریم. تحریم‌های کمرشکن اقتصاد ایران را در کما برده است و اگر بخواهیم یکبار برای همیشه این موضوع را به نتیجه برسیم می‌تواند باعث بهبود وضعیت شود.»

این نماینده پیشین مجلس در همین مورد و با انتقاد از آنهایی که با مذاکرات مخالفت می‌کنند، ادامه می‌دهد: «اگر قرار باشد مذاکره‌ای با غرب انجام بگیرد و توافقنامه‌ای به امضا برسد باید توجه داشته باشیم که این تصمیم مجموعه نظام است که از ۳ قوه، نهادهای امنیتی-سیاسی، سازمان‌ها و … تشکیل شده است. هیچکسی حق این را ندارد که وقتی تصمیم جمعی در یک مورد گرفته شد بیاید و از تریبون رسانه ملی شروع به انتقاد کند. در امور حکمرانی سلیقه شخصی هیچ معنایی ندارد مگر اینکه منافع شخصی و گروه خاص در بین باشد. این سلیقه‌های شخصی به دولت روحانی اجازه کار نداد که بتواند مشکلات را برطرف کند و حالا هم می‌بینیم که چوب لای چرخ دولت رییسی انداخته‌اند. نه دولت رییسی تصمیم‌گیرنده است و نه دولت روحانی تصمیم گیرنده نهایی محسوب می‌شد.»

او در مورد برخی از جناح‌ها که منافعشان را با تحریم‌ها گره زده‌اند اضافه می‌کند: «در جریان تحریم‌ها همواره عده‌ای هستند که منافع خودشان را ادامه پیدا کردن این وضعیت می‌دانند و همه تلاش خود را برای عدم نتیجه بخش بودن مذاکرات انجام می‌دهند. افرادی مانند بابک زنجانی‌ها در این شرایط با راهکارهای اقتصادی وارد میدان می‌شوند و در ادامه هم مشاهده کردیم که چه هزینه‌های در این مورد پرداخت کردیم. وقتی نمی‌توانیم نفت بفروشیم و یا واردات و صادرات را به‌صورت عادی داشته باشیم، شاهد رشد و قدرت گرفتن جریان‌های خاص و چهره‌های مانند زنجانی خواهیم بود.»

منبع:آرمان امروز