ظاهرا هرچه به روزهای آغازین ثبت‌نام انتخابات مجلس دوازدهم و در نتیجه برگزاری خود انتخابات در اسفندماه، نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم کار برای اصلاح‌طلبان نیز دشوار و دشوارتر می‌شود چراکه ناچارند درنهایت تصمیم نهایی خود را برای شرکت یا عدم شرکت در آن بگیرند و مهم‌تر اینکه موضع خود را در قبال انتخابات روشن و شفاف اعلام کنند. شفافیتی که برای جبهه هزینه‌ کمی نخواهد داشت. تصمیم نهایی میل به هر سو که باشد، عده‌ای را خوش نخواهد آمد. این عده یا در قدرتند و یا باقی مانده اعتبار اجتماعی و بدنه‌ جبهه اصلاحات در جامعه‌اند و ریزش خواهند کرد. ریزشی که پیشتر و از دولت دوم حسن روحانی به دلیل فراموش کردن وعده‌ها به سراغ جبهه آمد و تا به امروز ادامه داشته است. در شرایطی که هنوز جامعه با ناامیدی از اثرگذاری صندوق رای دست و پنجه نرم می‌کند، در درون جبهه نیز وحدت نظری برای چگونگی از سر گذراندن انتخابات پیش‌رو وجود ندارد و به همین دلیل اعضای جبهه به ضدونقیض‌گویی افتاده‌اند. اگرچه شاید این امر برای یک جبهه متشکل از احزاب میانه‌رو و رادیکال طبیعی باشد، اما از آن رو غیر‌طبیعی می‌نماید که اصلاحات درون‌ساختاری تنها با مشارکت در سهمی از قدرت حاکمه معنا پیدا می‌کند و در غیر این صورت به هرسوی دیگر بغلتد یا در دامن محافظه‌کاری افتاده و یا به براندازی گرایش یافته است.

بی‌تفاوتی نسبت به انتخابات، سیاست بخش رادیکال جبهه

روز گذشته جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات و از هم‌طیفان آذر منصوری، در گفت‌وگو با ایلنا گفت: جبهه هیچ‌ توصیه‌ای درباره پیش‌ثبت‌نام ندارد و در روزهای آتی با توجه به مباحثی که امروز در جبهه اصلاحات مطرح شد و نظراتی که اعضای جبهه داشتند، جبهه اصلاحات ایران همچنان درباره انتخابات هیچ‌ توصیه‌ای ندارد.

امام در پاسخ به این پرسش که آیا اعضای جبهه در انتخابات شرکت می‌کنند یا خیر، گفت: «به هرحال اینکه شرکت می‌کنند یا نمی‌کنند ما هنوز زمان داریم اما درباره پیش ثبت‌نام، در حال‌حاضر جبهه هیچ‌ توصیه‌ای درباره ثبت‌نام ندارد.»

روز گذشته جواد امام، به ایلنا گفت: جبهه اصلاحات درباره پیش‌ثبت‌نام و همچنین انتخابات هیچ‌ توصیه‌ای ندارد. به عبارت دیگر جمع‌‌بندی جبهه این است که درباره انتخابات توصیه‌ای نمی‌کند؛ اما اگر شخصی برای خودش، تصمیمی می‌گیرد، متوجه جبهه نیست

این گفته سخنگوی جبهه اصلاحات درحالی بیان می‌شود که تصمیم بر مشارکت در انتخابات، بدون ثبت‌نام نامزدهای مدنظر جبهه امکان‌پذیر نیست و در واقع پاسخ امام درباره‌ای اینکه هنوز وقت داریم به نوعی گویا نیست مگر اینکه جبهه نامزدهای ناشناس و چراغ خاموش را راهی نام‌نویسی پیش‌رو در وزارت کشور کند یا قصد شرکت نداشته باشد و به هر دلیل نگوید. با اینکه سخنان امام به نوعی از بلاتکلیفی جبهه در قبال شرکت در انتخابات روایت دارد و او از بی‌خبر ماندن خاتمی از این تصمیم گفته؛ اما در عین حال به نقد تغییرات قانون انتخابات نیز پرداخته و تشتت آرا در جبهه را در مواجهه با انتخابات قویا رد کرده است! هرچند معترف است که جمع‌بندی جبهه این است که درباره انتخابات توصیه‌ای نمی‌کند اما اگر شخصی برای خودش، تصمیمی می‌گیرد، متوجه جبهه نیست.

اینکه سخنگوی جبهه اصلاحات مواضع متناقضی ازسوی جبهه اعلام می‌کند، خود نقیض ادعای نبود تشتت رای در جبهه اصلاحات از سوی اوست.‌ هرچند مواضع او گویای دست بالای مخالفان مشارکت در جبهه اصلاحات است.

موضوعی که در لا به لای سخنان اخیر فاطمه راکعی نیز هویداست. او نیز حاکمیت را به تغییرات اساسی و شنیدن صدای اعتراضات توصیه کرده و از چک سفیدی حرف زده که از سوی مردم برای طیف‌های سیاسی صادر نمی‌شود.

روی دیگر جبهه اصلاحات

اما جبهه اصلاحات فقط متشکل از بخش رادیکالی که تمایل به تداوم تحریم انتخابات دارند، نیست. اگرچه تحریم به دلیل شرایط حاکم بر کشور علنی به زبان آورده نشود.

در مقابل این طیف متمایل به تحریم، طیف دیگری از جبهه ضمن احترام به آرمان‌ها، تلاش دارد در عرصه‌ی عمل سیاسی به دور از ایده‌آل‌گرایی به میدان بیاید، واقعگرا باشد و تاکتیکی پیش برود. شرایط کشور نشان از دشوارتر شدن مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... مردم دارد و در صورت نگاه پله‌ پله‌ای و گام به گامی، می‌توان گفت تحریم در دو انتخابات گذشته نفعی به مردم که نرسانده هیچ، موجب بی‌رقیب ماندن تندروها و یکه‌تازی‌شان در دو قوه‌ی مهم کشور شده و شرایط ایران را در همه ابعاد بغرنج‌تر کرده است. بخشی از اصلاح‌طلبان نیز حامی این نظر هستند که عدم مشارکت انفعال است و انفعال نتیجه‌اش روزگار امروز. گرچه در جو کنونی همچنان صدایشان در جامعه کمتر خریدار دارد.

اینکه سخنگوی جبهه اصلاحات مواضع متناقضی ازسوی جبهه اعلام می‌کند، خود نقیض ادعای نبود تشتت رای در جبهه اصلاحات از سوی اوست.‌ هرچند مواضع او گویای دست بالای مخالفان مشارکت در جبهه اصلاحات است

به نظر می‌رسد که اسماعیل دوستی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب از همین گروه است.

دوستی در پاسخ به این پرسش که «هنوز برخی جریانات سیاسی که نسبت به شرکت در انتخابات تصمیم مشخصی نگرفتند مردد هستند آیا فکر نمی‌کنید این روند باعث شود تا بار دیگر شاهد حضور نیروهایی غیر از نیروهای درجه یک اصلاحات در انتخابات باشیم،» گفت: معتقدم که ما باید در انتخابات شرکت کنیم. نمی‌شود با انتخابات قهر کرد و حتما باید شرکت کرد، اما اینکه در جریان اصلاحات چه تصمیمی گرفته می‌شود، اطلاعی ندارم.

وی درباره نظر کروبی نسبت به شرایط سیاسی روز و انتخابات، افزود: جدیدا با آقای کروبی دیدار نداشتیم اما شب تاسوعا در منزل ایشان روضه برپا بود که آقای کروبی نسبت به شرایط کشور و به ویژه شرایط اقتصادی کشور ابراز نگرانی کردند.

ریزشی‌های اصولگرا، اصلاح‌طلبان دو آتشه امروز!

با این وجود همچنان صدای تحریمی‌ها در جبهه اصلاحات بلندتر است که به معنی تداوم حضور اصولگرایان در مجلس و دولت کنونی در دور بعدی خواهد بود. موضوعی که با توجه به شرایط کشور، خطرناک به نظر می‌رسد ولی کمتر کسی به آن توجه می‌کند که اگر رفرم یا اصلاحات که قاعدتا یک پدیده‌ بلندمدت است، به بن‌بست خورده، از گزینه‌ی بدیل آن نیز تاکنون برای ایران و ایرانی آبی گرم نشده است.

با این وجود مشخص نیست که هواداران تحریم به امید چه دعوت به انفعال می‌کنند و اساسا چرا برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب فضا را در اختیار مطالب اصولگرایان تندروی دیروز و ریزشی‌های امروز گذاشته‌اند، بی‌آنکه به پشت پرده سیاست هم گوشه چشمی داشته باشند. احتمال نفوذ برای تداوم‌بخشی به بی‌رقیب ماندن تندروهای مجلس و دولت کنونی، چندان دور از انتظار نیست. وگرنه عجیب نیست که کیهان‌نشین دیروز، حالا کارش به اینجا رسیده که اصلاح‌طلبان خواهان شرکت در انتخابات را به صفان شتربان، صحابی امام هفتم شیعه تشبیه می‌کند و در یک قیاس تاریخی نادرست شرکت در انتخابات را با کرایه‌ دادن کاروان به عباسیان توسط صفان همانند ساخته و منع امام هفتم را گوشزد کرده است!