ترکیه تا ۵ سال آینده ۹۰ میلیون گردشگر جذب می‌کند؛ ایران ۱۵ میلیون
گردشگری در برنامه هفتم توسعه تیر 1402

دولت در برنامه هفتم توسعه، جذب ۱۵ میلیون گردشگر را هدف‌گذاری کرده است. در حالی‌که در سند چشم‌انداز ۲۰ ساله گردشگری آمده که تا پایان سال ۱۴۰۳ باید تعداد گردشگران ورودی به ایران به ۲۰ میلیون نفر برسد. به عبارتی برنامه هفتم توسعه از اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله عقب‌نشینی کرد. آنطور که حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات هوایی می‌گوید همین هدف ۱۵ میلیونی هم فریب افکار عمومی است و با ادامه شرایط فعلی محقق نمی‌شود.

جذب ۱۵ میلیون گردشگر، هدف دولت در برنامه هفتم توسعه است؛ هدفی پایین‌تر از چشم‌انداز ۲۰ ساله گردشگری و البته با توجه به شرایط فعلی باز هم دست‌نیافتنی!

اگرچه جاذبه‌های گردشگری بسیاری از جمله طبیعی و تاریخی در دل ایران نهفته است، اما گردشگران بسیاری قید آمدن به ایران و دیدن این جاذبه‌ها را زده‌اند. کارشناسان هم دلایل متفاوتی برای آن مطرح می‌کنند از مسائل سیاسی گرفته تا نبود زیرساخت.

پس از همه‌گیری کرونا، گردشگری در بسیاری از کشورها به انزوا رفت. ایران هم از این قاعده مستثنی نبود. پس از فروکش کردن کووید ۱۹ و با نزدیک شدن به جام جهانی ۲۰۲۲ اما امیدها برای جذب گردشگر از این رویداد پررنگ شد. اما دیری نپایید که این فرصت طلایی در همسایگی ایران هم از دست رفت.

ماجرایی که نشان داد رشد گردشگری در گرو آرامش در کشور و آماده‌ بودن زیرساخت‌های گردشگری است و این طلسم جز با با برنامه‌ریزی دقیق باز نمی‌شود. حتی اگر بیخ گوش کشور رویدادی بزرگ مانند جام جهانی فوتبال برگزار شود.

رویای جذب ۱۵ میلیون گردشگر در برنامه هفتم توسعه

حالا سوال اینجاست که دولت سیزدهم برای گردشگری چه نقشه‌ای دارد؟ آیا می‌تواند زخم‌های عمیق گردشگری در ایران را مرهم نهد؟
یکی از اهداف برنامه هفتم توسعه در این حوزه، جذب ۱۵ میلیون گردشگر تا پایان اجرای برنامه یعنی تا سال ۱۴۰۶ است. اما بررسی سند چشم‌انداز گردشگری ایران نشان می‌دهد، برنامه هفتم توسعه از اهداف این سند عقب‌نشینی کرده است.

سند چشم‌انداز گردشگری از سال ۸۴ و همزمان با برنامه چهارم توسعه رونمایی شد. بر اساس این سند، شمار گردشگران ورودی به ایران باید تا سال ۱۴۰۳ به ۲۰ میلیون نفر و درآمد حاصل از آن نیز به ۲۵ میلیارد دلار برسد.

اما برنامه هفتم با وجود سه سال اضافه در برنامه‌ریزی (نسبت به سند چشم‌اندازه ۲۰ ساله)، پنج میلیون گردشگر کمتر هدف‌گذاری کرده است. به نظر می‌رسد دولتمردان هم به این نتیجه رسیده‌اند که با آنچه در سند چشم‌انداز هدف‌گذاری کرده‌اند، فاصله بسیاری دارند.

از سوی دیگر آنطور که آمارهای رسمی نشان می‌دهد سال گذشته حدود پنج میلیون گردشگر به ایران آمدند. به عبارتی دولت برای اضافه کردن ۱۰ میلیون گردشگر دیگر به آمار فعلی تا پنج سال آینده برنامه‌ریزی کرده است.

فریب افکار عمومی در برنامه هفتم توسعه

حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات هوایی به تجارت‌نیوز می‌گوید: «دولت در حوزه گردشگری کاره‌ای نیست و باید آن را رها کند. این موضوع را باید بخش خصوصی پیگیری کند. اتباع کشورهای خارجی و اپراتورهای تورهای خارجی با دولت‌ها وارد مذاکره نمی‌شوند. اگر گردشگری رها شود و به اهل آن سپرده شود، به هدف ۲۰ میلیون گردشگر خواهیم رسید، اما با شرایط فعلی قطعا این هدف محقق نمی‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «برنامه‌نویسی دولت برای جذب گردشگری فریب افکار عمومی است. کجای برنامه هفتم توسعه از بخش خصوصی نظر خواستند؟ ۶ ماه قبل از جام جهانی در جلساتی که برگزار شد، گفتم با این وضعیت هیچ گردشگری جذب نمی‌کنیم. دیدید که جام جهانی هم برگزار شد و هیچ اتفاقی برای گردشگری ایران نیفتاد. دولت خود را پشت سنگر بخش خصوصی قایم می‌کند که ترکشی نخورد!»

رفیعی با اشاره به مشکلات حوزه گردشگری در ایران می‌گوید: «برخی بر این باورند که چون ارزش پول ملی پایین آمده است، باید برای گردشگران به صرفه باشد که به ایران بیایند. اما بررسی قیمت پکیج‌های سفر در ایران نشان می‌دهد که نسبت به کشورهای دیگر گران است. برای مثال کیفیت هتل‌های کشورهایی که گردشگر زیاد دارند، بهتر و قیمت آن هم نسبت به ایران ارزان‌تر است. ما زیرساخت‌ها را برای جذب گردشگر آماده نکرده‌ایم اما اهداف بزرگ هم برای جذب گردشگر تعیین می‌کنیم. گردشگر خارجی حسابگر است و هزینه همه اقلام را حساب می‌کند.»

او ادامه می‌دهد: «گردشگر از دولت در هراس است که وارد کشور شود. گردشگر توسط همتای خود وارد می‌شود نه اینکه از طریق دولت مذاکرات و تفاهم انجام دهد.»

رفیعی می‌گوید: «۵۰ درصد گردشگران ورودی و خروجی ایران از سمت عراق است. گردشگران غربی ما نهایت ۴۰ هزار نفر باشند. یعنی اگر آمار گردشگران را پنج میلیونی که اعلام کرده‌اند هم در نظر بگیریم، حدود ۲.۵ میلیون نفر فقط از عراق وارد ایران می‌شوند. حالا که برای کشورهای دیگر گردشگر نداریم، برای همین گردشگران عراقی برنامه‌ریزی کنیم.»

برنامه ترکیه برای جذب ۹۰ میلیون گردشگر

در حالی‌که سیاستگذاران در ایران از جذب گردشگر ناامید و مستاصل شده‌اند، ترکیه در حال برنامه‌ریزی برای جذب ۹۰ میلیون گردشگر تا پایان سال ۲۰۲۸ است. به گزارش عصر ایران، ترکیه در سال ۲۰۲۲، ۴۵ میلیون گردشگر جذب کرد.

به عبارتی ترکیه برای پنج سال آینده ۶ برابر ایران برنامه‌ریزی کرده است و آنطور که محمد ارسوی، وزیر گردشگری ترکیه گفته پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال ۲۰۲۸ درآمد گردشگری این کشور به ۱۰۰ میلیارد دلار برسد.

حدود ۱۸ سال از ارائه سند چشم‌انداز گردشگری در ایران می‌گذرد. نگاهی به اظهارات مقامات رسمی هم مهر تائیدی بر ناکامی سیاستگذاری‌ها در حوزه گردشگری است.

بر اساس این سند تا پایان سال ۸۸ تعداد گردشگران ورودی به ایران باید به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر و درآمد گردشگری نیز به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسید.

دوره بعدی این سند نیز ۸۹ تا ۹۳ در نظر گرفته شد که باید تا پایان این دوره تعداد گردشگران به ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و درآمد ارزی حاصل از آن نیز به چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌رسید.

در ادامه سند چشم‌انداز ۲۰ ساله گردشگری آمده که باید تا سال ۹۸ تعداد گردشگران ورودی به ایران به ۱۳ میلیون نفر و درآمد حاصل از آن نیز به ۱۰ میلیارد دلار می‌رسید. در دوره پایانی این چشم‌انداز نیز آمده که باید تا پایان سال ۱۴۰۳ تعداد گردشگران به ۲۰ میلیون نفر و درآمد گردشگری نیز به ۲۵ میلیارد دلار برسد.

با توجه به آنچه در این گزارش بررسی شد، ایران از این سند عقب ماند و حالا دولت سیزدهم هم گامی به عقب برداشت تا کمی از رویای درآمد ۲۵ میلیارد دلاری گردشگری دور و به واقعیت نزدیک شود.

سال گذشته نیز احمد وحیدی، وزیر کشور اعتراف کرد که ایران از سند چشم‌انداز ۲۰ ساله گردشگری عقب مانده و فاصله بسیاری تا جذب ۲۰ میلیون گردشگر دارد.