شهرام امیری کارشناس هسته‌ای و علیرضا اکبری مشاور پیشین وزارت دفاع هر دو به اتهام جاسوسی اعدام شده‌اند

– مطهره شفیعی: نیویورک‌تایمز یک رسانه آمریکایی است که گاهی اوقات با ادعاهایش سعی در القای دارابودن اطلاعات محرمانه دارد. مانند موضوعات هسته‌ای ایران که اخیرا علیرضا علی‌اکبری را عامل لورفتن فردو معرفی کرده و چندی قبل مدعی بود شهرام امیری این اقدام را انجام داده است. نیویورک‌تایمز اخیرا نوشته است: در آوریل ۲۰۰۸ یک مقام ارشد سرویس اطلاعاتی بریتانیا برای انتقال اخبار محرمانه‌ و جنجالی به همتایان اسرائیلی خود به تل‌آویو سفر کرد. بریتانیا در ایران جاسوسی با سطح بالای دسترسی به اسرار هسته‌ای و دفاعی کشور دارد. در ادامه این مطلب آمده است: به گفته مقامات اطلاعاتی، این جاسوس اطلاعات ارزشمندی در اختیار آنان قرار داده بود و سال‌ها این کار را ادامه داد. این اطلاعات در رفع هرگونه تردید دولت‌های غربی نسبت به قصد ایران در دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای و ترغیب جهان به اعمال تحریم‌های گسترده علیه تهران نقش حیاتی داشتند. هویت این جاسوس تا مدت‌ها پنهان بود. اما اعدام علیرضا اکبری، معاون پیشین وزیر دفاع، در ایران در روز ۱۱ ژانویه به جرم جاسوسی، رازی را آشکار کرد که ۱۵ سال پنهان مانده بود: آقای اکبری همان جاسوس انگلیس بود.

اکبری لو داد

اکبری ظاهرا تا سال ۲۰۱۹ با مشکلی مواجه نشده است. اما به گفته دو منبع ایرانی، ایران کشف می‌کند جاسوسی که وجود سایت هسته‌ای زیرزمینی مخفیِ ایران را لو داده بود آقای اکبری بوده است. نیویورک‌تایمز در سپتامبر ۲۰۱۹ گزارش داد که منبع اطلاعاتی که سایت هسته‌ای فُردو را لو داد، جاسوس بریتانیاست. به گفته سه مقام اطلاعاتی و امنیت ملی غربی، اطلاعات مربوط به سایت فردو تنها یکی از اطلاعات آقای اکبری بود که مقام اطلاعاتی بریتانیا در آوریل ۲۰۰۸ به همتایان اسرائیلی و غربی خود منتقل کرد.

پس شهرام امیری چه شد؟

اگرچه اکنون نیویورک‌تایمز مدعی شده که علیرضا اکبری به لودادن فردو پرداخته اما در کنار آن لازم است نگاهی به پرونده شهرام امیری شود. شهرام امیری، پژوهشگر رادیو ایزوتوپ‌های پزشکی در دانشگاه صنعتی مالک اشتر بود که در سفر حج عمره به عربستان در خرداد 1388 ناپدید و پس از 13 ماه چندین ویدئو با سخنان متناقض از او منتشر شد. براساس گزارش‌هایی که آن زمان منتشر شد، امیری ابتدا توسط نیروهای امنیتی عربستان سعودی در فرودگاه جده برای چند ساعت «بازداشت» شده و مورد بازجویی قرار گرفته است. روزنامه لس‌آنجلس تایمز پیش‌تر نوشته بود که تماس با اهداف موردنظر آمریکا ابتدا با سه واسطه انجام می‌شود و رابطه ابتدایی از طریق مأموران سیا برقرار نمی‌شود. پس از این مرحله، فرد مستقیما توسط سیا یا «یکی از آژانس‌های اطلاعاتی متحد» مورد مصاحبه قرار گرفته و بعد به آمریکا یا کشور دیگری منتقل می‌شود. ایران در 21 سپتامبر 2009 (آخرین روز تابستان و سه ماه بعد از ناپدیدشدن امیری) در نامه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روند ساخت مرکز غنی‌سازی فردو را اطلاع داد. شش‌ماه بعد و در آستانه نوروز 89، در شرایطی که هنوز خبری در مورد سرنوشت و یا حتی حیات یا مرگ امیری منتشر نشده بود، شبکه آمریکایی ای‌بی‌سی در گزارشی، افشای وجود فردو را به پناهندگی امیری مرتبط دانست و مدعی شد که ارتباط طولانی مدت سیا با وی از طریق واسطه‌ای در تهران برقرار شده است. پیش از این منابع خبری فرانسوی، روایت هیجان‌انگیزتری هم از ماجرا منتشر کرده بودند. در اواخر آذر ماه 88، روزنامه انگلیس تلگراف به نقل از این منابع نوشت که امیری در ماه اکتبر (مهرماه) به محلی سری در فرانکفورت آلمان برده شده است تا اطلاعات لازم در خصوص فردو را به بازرسان آژانس ارائه کند که در آستانه عزیمت به ماموریت بازرسی از فردو بودند. منابع فرانسوی به نقل از مقامات اطلاعاتی این کشور مدعی بودند که امیری اطلاعات ارزشمندی را در خصوص بخش‌های داخلی فردو و به‌خصوص رویه‌های امنیتی و حفاظتی آن به غربی‌ها داده است که از نظر فرانسوی‌ها فوق‌العاده مفید بوده است. بنا به ادعای فرانسوی‌ها، جلسه فرانکفورت آنچنان حساسیتی داشته است که اطلاعاتی در خصوص شخص امیری به بازرسان داده نشده است و تنها یک منبع آگاه معرفی شده است. امیری اما در پاسخ به این پرسش كه آیا شما تاكنون به نطنز یا فردو رفته‌اید، تصریح كرد: خیر؛ اطلاعات و آشنایی من با سایت‌های هسته‌ای ایران شاید از یك فرد عادی كمتر باشد. نوع كار من بحث فیزیك بهداشت است. سابقه كاری و نوع پروژه‌هایی كه انجام داده‌ام كاملا روشن است. این دانشگاه با سایر دانشگاه‌ها و سازمان‌های غیرنظامی ارتباط نزدیك دارد. سرانجام شهرام امیری در تاریخ ۱۳ مرداد سال ۱۳۹۵ در تهران اعدام شد. جالب اینجاست نیویورک‌تایمز در سپتامبر ۲۰۱۹ گزارش داد که منبع اطلاعاتی که سایت هسته‌ای فُردو را لو داد، جاسوس بریتانیاست. در همان سال یونی‌کورن که در آن زمان رئیس دفتر وزیر دفاع اسرائیل بود، در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۹ گفت: «اطلاعات درباره سایت فردو ما را شوکه کرد.»

امکان جاسوسی نبود

درحالی رسانه‌های خارجی به‌دنبال ادعای لودادن فردو هستند که فریدون عباسی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی در سال 91 گفته بود: «اطراف سایت فردو، منطقه حفاظت شده است و امکان جاسازی ابزار جاسوسی در آن مناطق وجود ندارد. سال 1400 بود که یک تیم خرابکاری که در تلاش برای خرابکاری در تأسیسات فردو بودند توسط اطلاعات سپاه منهدم شد. «مهر» نوشت: افسر جاسوسی رژیم صهیونیستی ابتدا با پوشش یک شرکت هنگ‌کنگی و با کمک فرد واسط با کارمند فردو ارتباط می‌گیرد، در این ارتباط سفارش نرم‌افزاری می‌دهد و مرحله به مرحله در طرح‌های مختلف به این مسئول نزدیک‌تر می‌شود، حالا فرد کارمند از هویت واقعی افسر جاسوسی باخبر شده و با او همکاری می‌کند. اما تمامی مراحل در تور اطلاعات سربازان گمنام سپاه قرار داشت تا به سر شبکه اصلی برسند.