بیماری لاکچریسم!

در آستانۀ دوم اردیبهشت سال ۱۴۰۲ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به پزشکان دربارۀ سزارین‌های تقویمی هشدار داده است. منظور از زایمان تقویمی انجام عمل سزارین در روزی است که به لحاظ اعداد تقویمی رُند به حساب می‌آیند. چند سالی است که با نزدیک شدن به تاریخ‌های رند مادران باردار که قصد ندارند به صورت طبیعی زایمان کنند از پزشک خود می‌خواهند زمان تقویمی رُند برای آنان تعیین کند. در تاریخ 9 آذر سال 1399 نیز چنین اتفاقی رخ داد و مادران تلاش کردند که در تاریخ رند فرزند خود را به دنیا آورند. در سال ۹۹ سازمان ثبت احوال اعلام کرد برای آن‌که در بیمارستان‌ها ازدحام نشود و به خاطر تولد زودرس، نوزادان مشکلی پیدا نکنند، در صورت تمایل والدین شناسنامه‌های متولدین 5 تا 15 آذر 1399 را به همان تاریخ 99.9.9 صادر می‌کند اما اینبار وزارت بهداشت در این زمینه هشدار داده و از برخورد جدی صحبت کرده است. همه می‌دانیم که سزارین تقویمی چه آسیب‌های گسترده‌ای در پی دارد و در این زمینه متخصصان بارها نظرات خود را بیان کرده اند. لذا افرادی که دست به چنین اقدامی نیز می‌زنند می‌دانند که با این اقدام امکان دارد جان خودشان و فرزندشان را در معرض آسیب و خطر قرار دهند. اما ما در این گزارش به سراغ جامعه شناسان رفته‌ایم و از آن‌ها سوال کرده‌ایم که چه بلایی بر سر جامعه ایرانی آمده است که امور بی‌ارزش به نوعی ارزش قلمداد می‌شوند؟ آنقدر اوضاع وخیم است که چند روزی است در خصوص زایمان تقویمی از سمت وزارت بهداشت هشدار داده می‌شود.

>وزارت بهداشت: برخورد قانونی با مراکز زایمان تقویمی

سرپرست مرکز نظارت و اعتبار بخشی امور درمان وزارت بهداشت با اشاره به این که زایمان‌های تقویمی به ضرر فرزند و مادر است، گفت: این کار خلاف موازین اخلاق، عرف، پزشکی و شرعی است.به گزارش فارس سلیمان حیدری در رادیو گفتگو با تاکید بر این که تلاش داریم تا از زایمان‌های تقویمی جلوگیری شود، گفت: در بخشنامه‌ای برای مراکز درمانی تاکید شد که از انجام این کار جلوگیری شود.اگر مراکز نیز این مسئله را رعایت نکنند، در ارزیابی و اعتبار بخشی آن

تجدید نظر خواهد شد تا انعکاس‌کارکرد خود را ببینند.سرپرست مرکز نظارت

و اعتبار بخشی امور درمان وزارت بهداشت با بیان این که تولدها و سزارین‌ها ثبت می‌شود، افزود: ناظران ما درصد سزارین را نسبت به تولد‌های معمولی بررسی می‌کنند که اگر شمار آن بیشتر باشد، برخورد قانونی لازم صورت خواهد گرفت.حیدری اظهار کرد: معاینات دوره‌ای مادران باردار به صورت منظم صورت می‌گیرد ولی اگر سزارین در یک روز خاص بیش از تعداد طبیعی باشد، از قبل قابل پیش‌بینی نیست ولی تاکید می‌شود تا همکاران رعایت کرده و مراکز این قانون را اعمال کنند.وی در پاسخ به این سوال که آیا چنین جنایتی با یک بخشنامه به سرانجام خواهد رسید یا خیر، افزود: این‌یک بعد از مطلب است و همکاران ما باید از بعد علمی قانع شوند که دست به این کار نزنند.حیدری گفت: مطمئنا روی ابعاد دیگر هم کار می‌شود و این عمل، نسبت به قبل کاهش یافته است ولی هنوز مورد قبول وزارت بهداشت نیست.

>هشدار درباره سزارین‌ در تاریخ ۱۴۰۲/۰۲/۰۲

معاون درمان وزارت بهداشت در نامه‌ای به معاونین درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور خواستار اقدامات کنترلی به منظور عدم رشد آماری سزارین‌های تقویمی در تاریخ ۱۴۰۲/۰۲/۰۲ و اعمال مقررات در برخورد با تخلفات احتمالی شد.پیرو ابلاغ بخشنامه‌های قبلی در خصوص تاکید بر کنترل سزارین‌های غیر اورژانس تقویمی و مناسبتی در بیمارستانها و اعمال مقررات با بیمارستانهای متخلف و همچنین پزشکان ترویج‌کننده و دارای آمار بالای سزارین در ایام خاص تقویمی، به استحضار می‌رساند همچنان گزارش‌هایی از عدم کنترل موضوع و ادامه این روند در بعضی از بیمارستانها دریافت می‌گردد و حتی در شبکه‌های خبری صدا و سیما نیز به عنوان یک چالش به آن پرداخته می‌شود.با توجه به اینکه ادامه این موضوع می‌تواند در زمینه تامین زایمان ایمن و حفظ سلامت مادر و نوزاد آسیب‌های جدی ایجاد کند و اختلال در گردش کار عادی بیمارستانها و اتاق‌های عمل و اشغال غیر ضرور تخت‌های NICU و حتی تامین و توزیع خون و فرآورده‌های خونی(با استناد به اعلام سازمان انتقال خون) فراهم نماید، ضروری می‌باشد از هم اکنون با توجه به دریافت شواهدی از تعیین نوبت توسط متخصصین زنان و زایمان در بیمارستانهای خصوصی و عمومی غیر دولتی برای تاریخ ۰۲/۰۲/۰۲، اقدامات پیشگیرانه لازم در راستای کنترل و نظارت بر افزایش نامتعارف سزارین‌های الکتیو غیر ضرور و فاقد اندیکاسیون از طریق ابلاغ این بخشنامه به کلیه بیمارستانهای تحت پوشش انجام پذیرد.علاوه بر ابلاغ بخشنامه و تاکید بر اقدامات کنترلی توسط مسئولین فنی بیمارستانها، لازم است نسبت به انجام بازدیدهای نظارتی از بیمارستانهای با سابقه آمار سزارین تقویمی بالا اقدام شده و در صورت تایید آمار افزایشی سزارین‌های فاقد اندیکاسیون در تاریخ پیش رو (به ویژه۱۴۰۲/۰۲/۰۲) با بیمارستان و پزشک مربوطه اعمال مقررات منطبق با مفاد بخشنامه‌های فوق الذکر انجام و گزارش اقدامات آن معاونت به مرکز نظارت و اعتبار بخشی اعلام گردد.بدیهی است در صورتی که در این زمینه بیمارستانی دارای سه نوبت تذکر ماده ۳۳ آیین نامه بیمارستان می‌باشد، می‌بایست مستندات آن را جهت اعمال کاهش درجه اعتباربخشی به مرکز نظارت و اعتباربخشی امور درمان این معاونت ارسال کنند.

>جامعه نمایشگاهی

میثم مهدیار جامعه شناس در این باره در گفتگو با خبرنگار اجتماعی آفتاب یزد گفت:« یک اصطلاحی برای توصیف شرایط متاخر جامعه ما به عنوان جامعه نمایشگاهی وضع شده که به نظرم بسیار تبیین‌کننده است و آن هم "جامعه نمایشگاهی شده" است. نمایش دادن و تفاخر در جامعه نمایشگاهی ویژگی اصلی به حساب می‌آید و متاسفانه جامعه ما در چند دهه گذشته به این سمت حرکت کرده است. البته تفاخر و نمایش حتی گاهی می‌تواند با چیز‌ها و موقعیت‌های اصیل و مثبت باشد ولی امروزه چون وجه رقابتی نمایش، برای همین تفاخر و نمایش‌ها به سمت امور بیهوده حرکت کرده‌اند. در گذشته وقتی افراد از مبلی در منزل خود استفاده می‌کردند که زرق و برق خاصی داشت به هر حال آن وسیله دارای یک کارکرد خاص بود اما فرد در کنار کارکرد مصرفی‌اش کارکرد تفاخری را نیز توجه داشت تا برتری خود را در رقابت‌های درون گروهی مانند طبقه، خانواده و همسایه نشان دهد. اما امروزه با تفاخرهای بیهوده و بی‌کارکرد مواجه هستیم؛ مانند تفاخر با تاریخ تولد رند که هیچ ارزش اجتماعی و اقتصادی هم ندارد. اینکه چرا به سمت جامعه نمایشگاهی رفته‌ایم محصول شرایط متفاوتی است. »

>سیطره رسانه‌های اجتماعی جدید

وی ادامه داد:« مثلا این مسئله بی‌ارتباط با سیطره رسانه‌های اجتماعی جدید نیست. یک زمانی ما در موسیقی، سینما، تئاتر، روزنامه نگاری، سیاست و... کسانی را داشتیم که به واسطه هنر و مهارت خود به یک شهرتی دست پیدا می‌کردند و " ستاره " می‌شدند. اما الان به واسطه سیطره رسانه‌های اجتماعی ما با سلبریتی ها، میکرو سلبریتی‌ها و اینفلوئنسر‌هایی مواجه هستیم که با امور بیهوده به شهرت می‌رسند حتی عده‌ای از آن‌ها به صورت ناخواسته به شهرت دست پیدا می‌کنند. مثلا کلیپی اتفاقی از آن‌ها پخش می‌شود و یک‌شبه مشهور می‌شوند. این شهرت‌ها اغلب با اتفاقات منفی از قبیل درگیری، فحاشی، ناتوانی در ادای کلمات یا ناتوانی در انجام کاری اتفاق می‌افتد. در ادامه این افراد بر موج شهرت سوار می‌شوند و تلاش می‌کنند که از آن بهره اجتماعی و اقتصادی ببرند. پس بین این نوع تفاخرها و شهرت‌ها به واسطه امور بیهوده و رسانه‌های اجتماعی جدید یک پیوندی وجود دارد.»

>رهایی از وضعیت لرزان اقتصادی

وی در خصوص نقش نهاد‌های سیاست‌گذار و برنامه ریز تصریح کرد:
« قطعا نمی‌توان نقش مستقیم و غیر مستقیم نهاد سیاست را در این حوزه نادیده گرفت. به صورت مستقیم نهاد تربیتی و آموزشی ما در تربیت سوژه‌هایی که بتوانند در امور فاخر و اصیل با هم رقابت کنند، ناتوان بوده است. این مورد به صورت مستقیم ضعف نهادهای سیاسی مانند آموزش و پرورش و صدا و سیما را نشان می‌دهد. اما به صورت غیر مستقیم هم در روندهای مختلفی تاثیر‌گذار بوده است که رشد چنین ارزش‌های اجتماعی را ضروری کرده است. یکی از زمینه‌های غیر مستقیم چنین ارزش جویی‌هایی همین وضعیت لرزان اقتصادی در اثر تحریم و کژ کارکردهای اقتصادی و سیاسی است. از بین رفتن احساس امنیت و ثبات اجتماعی و دلهره و نگرانی‌ای که در سوژه‌های قشر‌های مختلف ایجاد شده بسیاری از اوقات آن‌ها را به سمت اموری جهت می‌دهد که به هر رطب و یابسی چنگ بزنند تا بتوانند برای کوتاه مدت خود را در کانون توجهات اجتماعی حفظ کنند. افراد می‌خواهند از این مسیر تا حدودی خود را از تزلزل‌ها رها کنند. از همین جهت نهاد سیاست در شکل‌گیری چنین مسئله‌هایی بی‌تاثیر نیست. البته نباید فراموش کنیم نمایشی شدن و تاثیرات رسانه‌های اجتماعی تنها مختص به جامعه ما نیست بلکه بخش عمده‌ای از آن تحت تاثیر روند‌های جهانی در حوزه فرهنگ و رسانه است. اما به علت شرایط خاص جامعه ما این موارد طنین بیشتری پیدا کرده است و بخصوص با توجه به پیشینه تاریخی و تمدنی‌ای که ما داریم چنین تفاخر‌های بیهوده تعجب برانگیزتر است.»

>ریسک پذیری در جامعه بالا رفته است

در ادامه امیر محمود حریرچی جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی در این باره به آفتاب یزد گفت:« در جامعه ما یک وضعیتی پیش آمده است که من نام آن را ریسک پذیری می‌گذارم. در جامعه ما ریسک پذیری آنقدر بالا رفته است که افراد حاضر هستند جان خود و فرزندشان را در معرض خطر قرار بدهند تا بتوانند تاریخ تولد فرزند خود را رند کنند. همه به این موضوع آگاهی دارند که جنین باید در وقت مناسب به دنیا بیاید و هر نوع زایمان تقویمی می‌تواند جان او را در معرض خطر قرار دهد. از سوی دیگر بخشی از جامعه ما به شدت درگیر مسئله لاکچری گری هستند به این دلیل که افراد نسبت به یکدیگر احساس تعهد ندارند؛ کار به جایی می‌رسد که پدر و مادر‌ها حتی نسبت به فرزند خود احساس تعهد نمی‌کنند که دست به چنین اقداماتی می‌زنند. پدر و مادری که در تلاش هستند فرزند خود را در تاریخ رند به دنیا بیاورند در ادامه در تربیت او نیز ضعیف عمل می‌کنند زیرا هیچ احساس مسئولیتی ندارند. لاکچریسم از ماهیت پدر و مادر بودن بسیار فاصله دارد؛ یعنی ازدواج یک تعهدی است که دو نفر نسبت به هم دارند و هر دو باید نسبت به فرزند خود نیز تعهد داشته باشند تا فرزندان سیر طبیعی رشد خود را داشته باشند. »

>آلودگی به لاکچریسم

وی در ادامه تصریح کرد:« تا جایی که من اطلاع دارم جوامع دیگر درگیر چنین موضوعاتی نیستند و بخشی از جامعه ما به شدت با لاکچریسم آلوده شده اند. چنین اقداماتی در جوامع دیگر بسیار ضد اخلاق به حساب می‌آید. چون اخلاقیت در جامعه ما بسیار سقوط کرده است مواردی بدین شکل خود را نشان می‌دهند. افراد نباید زایمان تقویمی را حق انتخاب بدانند زیرا در این مسیر جان جنین است که در معرض خطر قرار می‌گیرد. مشکل دیگر پزشکانی هستند که زیر بار چنین کاری می‌روند و قطعا باید با آنها برخورد قانونی صورت بگیرد زیرا اخلاق حرفه‌ای را زیر پا می‌گذارند. یک گروه از مادران در کشور درگیر مشکلات متعدد اقتصادی هستند و از مراقبت‌های حداقلی برخوردار نیستند اما در نقطه مقابل گروه‌های آلوده به لاکچریسم وجود دارند که دست به چنین اقداماتی می‌زنند. قوانین ما همانطور که از کودکان فقیر حمایت لازم نمی‌کند در اینجا نیز کارآیی لازم را ندارد. باید در این زمینه با بیمارستان‌ها و پزشکان برخورد شود زیرا این کار به نوعی بی‌اخلاقی است. متاسفانه حاکمیت ما با فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف فاصله بسیاری دارد و در این زمینه بسیار ضعیف عمل می‌کند. لذا نمی‌تواند این فرهنگ را ایجاد کنند که افراد نسبت به اقدامات خود احساس مسئولیت کنند و به اخلاقیاتی پایبند باشند. »