«پیشتر انگار نوروز عطر داشت. بویی که شادی و امید را در دل آدم زنده می‌کرد. اما این روزها خبری از بوی عید نیست. نه برای من فروشنده و نه برای صدها شهروندی که راسته‌های بازار را به امید پیدا کردن جنسی متناسب با درآمدشان بالا و پایین می‌کنند». کاسب پا به سن گذاشته‌ای این را می‌گوید که سال‌هاست در بازار البسه فروشندگی‌ می‌کند. امسال اما در میان ازدحام جمعیت روزهای پایانی سال، چندان فروشی نداشته که به وجدش بیاورد. این کسادی چنان خلقش را تنگ کرده که حتی حوصله پاسخ به رهگذرانی را ندارد که از سر تفنن، قیمت لباسی را جویا می‌شوند. شرایط از منظر او پیش‌بینی‌پذیر بوده، رکود و تورمی که مدتهاست بازار را به سمت کسادی کشانده است، اما با افزایش چشمگیر قیمت دلار در روزهای پایانی سال و بالا رفتن مجدد قیمت کالاها، کسادی غیر‌قابل تصوری در بازار شب عید حاکم شده؛ وضعیتی که نوروز 1402 را بدجور زیر سایه تنگ‌دستی شهروندان برده است.

تا آغاز سال 1402 زمان چندانی نمانده است. در این روزها معمولا شهرها، به خصوص شهرهای پرجمعیت کشور حال و هوای خاصی به خود می‌گیرند؛ از ترافیک خیابان‌ها گرفته تا شلوغی بازارها و مراکز خرید. اما امسال درحالی‌که خیابان‌ها شلوغ است و مردم در تردد هستند، خرید چندانی صورت نمی‌گیرد و فروشنده‌ها از عدم فروش کالاهای خود گلایه دارند.

نه در بازار لباس، نه در بازار مواد غذایی و آجیل و شیرینی و میوه و نه در بازار پارچه و وسایل خانگی و ... با اینکه شلوغ است و مردم در تردد هستند، از خرید شب عید خبری نیست. حتی ماهی‌فروش‌ها هم مثل سابق برای ماهی سفیدهای شب عیدشان فریاد نمی‌زنند. در این میان بسیاری از شهروندان، راسته‌های مختلف بازار را بالا و پایین می‌کنند به امید پیدا کردن اجناس و اقلامی که با اندک حقوق کارمندی و کارگری‌شان نسبتی داشته باشد. آنها به عادت مانوس در آستانه نوروز به جستجوی شادی، به امید تغییر احوال‌شان در سال جدید، برای خوشحال کردن فرزندان و خانواده‌ها و دوستانشان و ... در بازار پرسه می‌زنند، اما با دستانی خالی‌تر از همیشه آنجا را ترک می‌کنند.

اقلام نوروزی و دستان کوتاه شده شهروندان

وقتی سخن از بوی عید به میان می‌آید، برای بسیاری از ما عاداتی مشخص تداعی می‌شود، خانه‌تکانی، خرید شیرینی، لباس نو، آجیل، میوه‌های شب عید، سبزه و چیدن سفره هفت سین و تهیه سبزی پلو با ماهی. هر چند در سال‌های اخیر به دلیل تورم، تامین اقلام و اجناس نوروزی مثل مواد غذایی و لباس برای شماری از شهروندان مقدور نبود؛ اما امسال به دلیل گرانی‌های سرسام‌آور تعداد بیشتری از شهروندان قادر به تهیه اقلام مرسوم و اجرای رسوم محبوب نوروز نیستند. کافی است سری به بازار بزنیم و قیمت این اقلام را مورد بررسی قرار دهیم، به خوبی تفاوت آنها حتی با نوروز سال 1401 نیز قابل مشاهده و توجه است.

هزینه آجیل و میوه و شیرینی

آجیل و شیرینی و میوه، از منظر بزرگترهای خانواده، معمولا از اقلام غیرقابل‌حذف از مراسم نوروز بوده است، با این حال امسال بسیاری از خانواده‌ها تصمیم به حذف این قلم از نوروز خود گرفته‌اند. چرا؟ چون دیگر توان خرید آن حتی برای شهروندان طبقه متوسط جامعه نیز فراهم نیست.

بررسی گزارش‌ها در خصوص قیمت این اقلام نشان می‌دهد که در حال حاضر قیمت آجیل مخلوط حدودا کیلویی ۳۷۰ هزار تومان است که اگر یک خانواده بخواهد دو کیلو آجیل بخرد، باید ۷۴۰هزار تومان پرداخت کند.

این موضوع به شکل دیگری در خصوص شیرینی خشک هم صادق است. شیرینی نیز برای خانواده‌ها کیلویی 90 هزار تومان آب می‌خورد. بنابراین دو کیلو شیرینی چیزی حدود 180هزار تومان خواهد شد.

میوه هم که همواره جزو موارد پر استفاده در خانه ایرانی‌ها بوده است، امسال با تورمی زیاد هزینه فراوانی را بر خانواده‌ها تحمیل خواهد کرد. دو کیلو موز در شرایط فعلی حدود ۱۲۰هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۳۵هزار تومان، دو کیلو خیار حدود ۴۰ هزار تومان و دو کیلو سیب نیز حدود ۵۰ هزار تومان خواهد شد.

تا آغاز سال 1402 زمان چندانی نمانده است. در این روزها معمولا شهرها، به خصوص شهرهای پرجمعیت کشور حال و هوای خاصی به خود می‌گیرند؛ از ترافیک خیابان‌ها گرفته تا شلوغی بازارها و مراکز خرید. اما امسال درحالی‌که خیابان‌ها شلوغ است و مردم در تردد هستند، خرید چندانی صورت نمی‌گیرد و فروشنده‌ها از عدم فروش کالاهای خود گلایه دارند

در نتیجه برای خرید آجیل، میوه و شیرینی عید باید حداقل یک‌میلیون و ۱۶۵هزار تومان پرداخت شود.

هزینه غذای شب عید چند می‌شود؟

سبزی پلو با ماهی، غذای محبوب و مرسوم شب عید برای ایرانیان است؛ اما امسال برای این غذای محبوب دقیقا چقدر باید هزینه کرد؟

بررسی قیمت‌های روز نشان می‌دهد، قیمت هر کیلو ماهی قزل‌آلا ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تومان است. در همین حال ماهی‌سفید پرورشی نیز بین کیلویی ۱۸۵ تا ۲۲۵ هزار تومان فروخته می‌شود و ماهی سفید دریایی نیز از کیلویی بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان قیمت گذاری می‌شود.

اما تهیه این غذا به اقلام دیگری چون برنج و سبزی هم نیاز دارد. قیمت هر کیلو سبزی در میوه فروشی‌های سطح شهر بین ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان است و البته قیمت نیم کیلو سبزی آماده و بسته‌بندی شده نیز بین ۱۸ تا ۲۵ هزار تومان است. برنج خارجی یا ایرانی نیز هر کیلو بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود.

این بدان معناست که تهیه سبزی پلو با ماهی برای چهار نفر هزینه‌ای بین ۳۰۰ تا 5۰۰ هزار تومان روی دست خانواده‌ها می‌گذارد. رقمی که بخش قابل‌توجهی از درآمد کارگری با حداقل حقوق است و لاجرم حذف خواهد شد.

سفره هفت سین چند؟

سفره هفت‌سین هم یکی از الزامات برگزاری نوروز برای ایرانیان است؛ این سفره باستانی امروز چندان ارزان هم تمام نمی‌شود و طی سال‌ها با این روند تغییرات خاصی برای هر خانواده براساس قدرت خریدش داشته است.

هفت‌سین اصلی این سفره سیر، سماغ، سرکه، سیب، سکه، سمنو و سبزه هستند که با چند ماهی قرمز در تنگ بلورین، آینه، شمعدان نوید سال نو را می‌دهند.

با این حال با احتساب قیمت ماهی قرمز از 50 تا 100 هزارتومان، سبزه 50 تا 150 هزارتومان، سرکه 25 تا 40 هزارتومان، سماغ 100 گرم 40هزار تومان، سمنو 100 گرم 40 هزارتومان، تنگ‌بلور از 50 تا 150 هزارتومان و سیربوته‌ای 30 تا 50 هزارتومان سفره هفت‌سین را به 300 تا 400 هزارتومان در حداقل‌ترین وضعیت می‌رساند!

هر چند در سال‌های اخیر به دلیل تورم، تامین اقلام و اجناس نوروزی مثل مواد غذایی و لباس برای شماری از شهروندان مقدور نبود؛ اما امسال به دلیل گرانی‌های سرسام‌آور تعداد بیشتری از شهروندان قادر به تهیه اقلام مرسوم و اجرای رسوم محبوب نوروز نیستند

حدف خرید لباس نو

سال نو در ایران معمولا با خرید لباس نو همراه است و در این شرایط خرید لباس نو نیز هزینه زیادی برای خانواده‌ها در پی دارد. برای مثال اگر بخواهید برای یک خانواده چهار نفره که یک فرزند دختر و یک فرزند پسر دارند خرید کنید، باید مانتو، شلوار، شال، کفش، پیراهن و... تهیه کنید؛ اما هزینه این موارد به طور نسبی چقدر است؟

قطعا نمی‌توان رقم دقیقی ارائه داد زیرا در بازار انواع جنس‌ها و انواع قیمت‌ها وجود دارد. اما در اینجا به قیمت برخی اقلام با قیمت متوسط خواهیم پرداخت.

بر اساس گزارشی که از سوی خبرگزاری موج تهیه شده، برای خرید شلواری با کیفیت متوسط بازار حداقل باید 350هزار تومان هزینه کرد. در نتیجه خرید چهار شلوار برای یک خانواده چهار نفره نزدیک یک‌میلیون و 400 هزار تومان تمام خواهد شد.

همچنین پیراهن‌های مردانه با کیفیت متوسط تقریبا از 250 هزار تومان شروع می‌شود که یک خانواده با یک فرزند پسر باید 500 هزار تومان برای پیراهن خرج کند. خرید مانتو نیز بسته به جنس و... قیمتی متفاوت خواهد داشت. اگر قیمت مانتو را هم 350 هزار تومان در نظر بگیریم برای مادر و دختر یک خانواده باید نزدیک 700 هزار تومان برای مانتو هزینه کرد.

کفش از دیگر البسه‌ای است که برای سال نو خریداری می‌شود. برای یک جفت کفش با کیفیت متوسط باید حدود 350 هزار تومان هزینه کرد که برای یک خانواده ۴نفره باید یک‌میلیون و 400 هزار تومان هزینه کفش پرداخت کرد.

این بدان معنی است که در اقتصادی‌ترین حالت ممکن و رضایت فرزندان به خرید اقلامی با کیفیت نزدیک به پایین، یک خانواده چهار نفره بیش از چهار میلیون برای البسه هزینه خواهد داشت.

همه این هزینه‌های سرسام‌آور در حالی است که در ایران درآمد اغلب شهروندان در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن ماهانه 200دلار است! عددی که در قیاس با کشورهای منطقه که هزینه‌های عمومی به مراتب کمتر از ما را تجربه کرده‌اند، بیش از هزار و 500 دلار است. تفاوتی که نوروز باستانی ما ایرانی‌ها را هر روز کمرنگ‌تر و بی‌رونق‌تر می‌کند.

جان کلام اینکه سال 1401 برای ما ایرانی‌ها سخت و ناگوار گذشت و روزهای واپسینش هم کام تلخ شهروندان را شیرین نکرد.